Avro-Atlantıik Struktur Çərçivəsində Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublıkası Arasında Hərbi Əməkdaşlığın Spesifikası

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 6, 10 - 20

Zümrüd Rahim Osmanlı

Öz

Məqalə Azərbaycan və Türkiyə arasında hərbi əməkdaşlığın Avro-Atlantik struktur çərçivəsində formalaşan spesifik xüsusiyyətlərini araşdırır. İki ölkə arasındakı hərbi əməkdaşlıq regional təhlükəsizlik və qlobal sabitlik baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir və tarixi bağlar, strateji tərəfdaşlıq, eləcə də ortaq təhlükəsizlik maraqları üzərində qurulmuşdur. 2010-cu il Strateji Tərəfdaşlıq və Qarşılıqlı Yardım Haqqında Müqavilə münasibətlərin hüquqi əsasını müəyyənləşdirir. Türkiyənin NATO üzvlüyü və Azərbaycanın “Sülh Naminə Tərəfdaşlıq” proqramında iştirakı iki dövlətin Avro-Atlantik təhlükəsizlik arxitekturasına inteqrasiyasını gücləndirir. 2021-ci il Şuşa Bəyannaməsi isə hərbi əməkdaşlığın institusional çərçivəsini daha da möhkəmləndirmişdir. Məqalə bu əməkdaşlığı yalnız ikitərəfli münasibət kimi deyil, Avro-Atlantik təhlükəsizlik sisteminin inteqrasiyaedici elementi kimi təhlil edir və hüquqi-institusional davamlılıqla yanaşı, müdafiə sənayesində qarşılıqlı fəaliyyəti də qiymətləndirir. Nəticələr hərbi əməkdaşlığın səmərəliliyinin artırılması və regional təhlükəsizliyin gücləndirilməsi üçün praktik tövsiyələr təqdim edir.

Anahtar Kelimeler

Regional Təhlükəsizlik , Strateji Tərəfdaşlıq , Hərbi Əməkdaşlıq , Kibertəhlükəsizlik , Elektron Müdafiə

Specifics of Military Cooperation Between the Republic of Azerbaijan and the Republic of Türkiye Within the Euro-Atlantic Framework

Öz

The article examines the specific features of military cooperation between Azerbaijan and Türkiye within the Euro-Atlantic security framework. Military cooperation between the two states plays a significant role in regional security and global stability and is grounded in historical ties, strategic partnership, and shared security interests. The 2010 Agreement on Strategic Partnership and Mutual Assistance establishes the legal basis of bilateral relations. Türkiye’s NATO membership and Azerbaijan’s participation in the “Partnership for Peace” program further strengthen the integration of both countries into the Euro-Atlantic security architecture. The 2021 Shusha Declaration has further consolidated the institutional foundations of military cooperation. The article analyzes this cooperation not only as a bilateral relationship but also as an integrative component of the Euro-Atlantic security system, assessing legal–institutional continuity as well as collaboration in the defense industry. The findings offer practical recommendations aimed at enhancing the effectiveness of military cooperation and strengthening regional security.

Anahtar Kelimeler

Regional Security , Strategic Partnership , Military Cooperation , Cybersecurity , Electronic Defense

Kaynakça

• Altı dövlət bir millət–Türk Dövlətləri Təşkilatının Özbəkistan sammiti. (2022, 16 Noyabr). Ordu.az.https://ordu.az/az/news/241304/alti-dovlet-bir-millet%7C-turk-dovletleri-teskilatinin-ozbekistan-sammiti
• Aksu, F. (2022). Barış için ortaklık. Secopedia. https://www.secopedia.org/kavramlar/temel-kavramlar-baris-icin-ortaklik-bio/
• Azerbaijan.az. (n.d.). Azərbaycan–NATO. https://azerbaijan.az/related-information/198
• Azərbaycan – Avropa İttifaqı. (n.d.). Azerbaijan.az. https://azerbaijan.az/related-information/193
• Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında qarşılıqlı hərbi təlim-təhsil haqqında Müqavilə. (1992, 11 avqust). E-qanun. https://e-qanun.az/framework/22411
• Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Türkiyə Respublikası arasında texniki razılaşma, “Anadolu Ankası Təlimi” zamanı ev sahibi ölkə. (2020, 18 mart). E-qanun. https://e-qanun.az/framework/46165
• Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. (2025). Beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq. https://mod.gov.az/az/beynelxalq-herbi-emekdasliq-025/
• Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. (n.d.). Azərbaycan Respublikası və Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (NATO) arasında hərbi əməkdaşlıq. https://mod.gov.az/az/nato-ile-emekdasliq-028/
• Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Şuşa Bəyannaməsi. (2021, 15 iyun). E-qanun. https://e-qanun.az/framework/49147
• Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublikası arasında strateji tərəfdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında Müqavilə. (2010, 16 avqust). E-qanun. https://e-qanun.az/framework/21158
• Bakı Xəbər. (2024, 7 noyabr). Türk dövlətlərinə strateji saziş təklif edildi – Hərbi müdafiə əməkdaşlığı nə vaxt olacaq? https://www.baki-xeber.com/siyaset/220471.html
• Cəfərov, F., & Möhbəliyev, M. (2021). Azərbaycan Ordusu: Sülhməramlı missiyamızı layiqincə yerinə yetirdik. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. https://mod.gov.az/az/pre-37496.html
• Əmrahov, M. (2023). 44 günlük II Qarabağ-Vətən müharibəsində Türkiyə. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(2), 492–515.
• Hacıyeva, D. (2020). 1917–1922-ci illərdə Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri. Elm və Təhsil.
• Ordu.az. (2024, 10 iyul). Turan Ordusu qurulur: “Birləşdik–2024” təlimi daha nəyə işarə edir? https://ordu.az/az/news/324273/turan-ordusu-qurulur-birlesdik-2024-t
• Osmanlı, Z. (2025). Türkiyə–Azərbaycan münasibətlərinin Türk dünyasına təsiri. Hərbi Bilik: Elmi-praktik jurnal, 2(11). Hərbi Nəşriyyat.
• Piriyev, H. K. (2022, 23 noyabr). İkinci Qarabağ müharibəsinin hərbi aspektləri. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. https://mod.gov.az/az/pre-45218.html
• Reyting.az. (2020, 21 noyabr). Qarabağ müharibəsində dron təcrübəsi – Ekspert rəyləri. https://reyting.az/slayd/45306-qarabag-m
• Rüstəmova, A. (2024). Türkdilli dövlətlərin əməkdaşlığının hərbi aspektləri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11(7), 3–19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atdd/issue/85042
• Turan.az. (2023, 25 avqust). Azərbaycan Gürcüstanda NATO-nun AGILE Spirit-2023 təlimlərində iştirak edir. Turan.az. https://turan.az/az/siyaset/azerbaycan-gurcustanda-nato-