Leo Strauss’un İslam Felsefesi Yaklaşımı ve Gazali Literatürü Arasındaki Benzerlikler

Yıl 2020, Sayı: 4, 5 - 30, 15.12.2020

Abdullah Özkan

Öz

Leo Strauss felsefenin, özellikle de İslam-Yahudi felsefesinin, ne olduğu ve onun tarihinin nasıl çalışılması gerektiği hakkındaki tartışmalara katkı yapan düşünürlerden biridir. Daha çok siyaset felsefesi ile ilgili çalışmalarıyla bilinen Strauss’a göre, felsefe ve toplum arasında bir çatışma vardır ve filozoflar eserlerinde hem bu çatışmanın doğuracağı zararlardan kaçınmak hem de felsefi etkinliklerine devam edebilmek için özel bir yazım tekniği kullanırlar. Bu tekniğin ilk izlerini Eflatun’da bulan Strauss, İslam-Yahudi felsefesini şekillendiren filozofların da bu tekniği takip ederek felsefe yaptıklarını düşünmektedir. İslam felsefesi araştırmacılarının büyük çoğunluğu, satır aralarına yazmak olarak bilinen bu tekniğin varlığına ya ihtiyatla yaklaşmakta veya böyle bir yazım tekniğinin varlığını kesin bir şekilde reddetmektedirler. Bu tekniğin varlığı hakkındaki şüphelere rağmen onun dayandığı varsayımların İslam felsefesi araştırmalarında kendilerine hala yer buldukları iddia edilebilir. Nitekim Gazali hakkında yakın dönemde yapılan çalışmaların buna benzer varsayımlardan hareket ettiği görülmektedir. Bu çalışmada, Strauss’un yaklaşımı kısaca tanıtılacak ve bu yaklaşımla Gazali literatürü arasındaki benzerlikler gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Leo Strauss, Gazali, Siyasi Yaklaşım, Baskı, Satır Aralarına Yazma

Similarities Between Leo Strauss’ Approach to Islamic Philosophy and the Ghazalian Literature

Öz

Leo Strauss is one of the thinkers who have contributed to the debate about the nature of philosophy, particularly the Islamic-Jewish philosophy, and the proper method of studying its history. According to Strauss, who is known mostly with his works regarding political philosophy, there is a conflict between philosophy and society, and the philosophers employ a special technique of writing in their works both to escape the harms which may arise out of this conflict and to continue their philosophical activities. Strauss finds the earliest traces of this technique in Plato and thinks that the philosophers who shaped the Islamic-Jewish philosophy also philosophized by employing this technique. Most of the scholars of Islamic philosophy are either skeptical about the existence of this technique or deny its existence completely. Despite the doubts about its existence, its possible to claim that the assumptions on which this technique rises still find space in the study of Islamic philosophy. In fact, it is seen that the recent studies about al-Ghazālī take off from similar assumptions. In this study, a short presentation of Strauss’ approach will be provided and the similarities between it and the recent studies of al-Ghazālī will tried to be pointed out.

Anahtar Kelimeler

Leo Strauss, al-Ghazālī, Political Approach, Persecution, Writing Between the Lines

Kaynakça

• Beşer, Ali Sertan. “Leo Strauss’un İslam Felsefesi Yorumu ve Etkileri.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2015.
• Copleston, Frederick, A History of Philosophy: Greece and Rome. New York: Image Books, 1962.
• Dallal, Ahmad. “al-Ghazālī and the Perils of Interpretation.” Journal of the American Oriental Society, v. 122, no. 4, (October-December, 2003): 773-787.
• Frank, Richard M. al-Ghazālī and the Ash‘arite School. Durham and London: Duke University Press, 1994.
• Frank, Richard M. Creation and the Cosmic System: al-Ghazālī and Avicenna. Heidelberg: Carl Winter, 1992.
• Gairdner, W. H. T. “al-Ghazālī’s Mishkāt al-Anwār and the Ghazālī Problem.” Der Islam, 5 (1914): 121-153.
• Garden, Kenneth. “Zirveden İniş: Gazali’nin Otobiyografik Eserleri ve Yazıldıkları Bağlam Üzerine Bir Değerlendirme.” Ter. Abdullah Özkan, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 35 (2015/1): 187-207.
• Garden, Kenneth. The First Islamic Reviver: Abū Ḥāmid al-Ghazālī and His Revival of the Religious Sciences. New York: Oxford University Press, 2014.
• Gazzâli. Amellerde İlahi Terazi: Mîzânü’l-‘Amel. Çev. Abdullah Aydın. İstanbul: Aydın Yayınevi, 1971.
• Gazzâlî. Filozofların Tutarsızlığı. Çev. Mahmut Kaya-Hüseyin Sarıoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları, 2005.
• Gazzâlî. Hakikat Arayışı: el-Münkız Mine’d-Dalâl. Çev. Abdurrezzak Tek. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
• Gazzâlî. Varlık, Bilgi, Hakikat: Mişkâtü’l-Envâr. Çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2019.
• Griffel, Frank. “The Western Reception of al-Ghazālī’s Cosmology from the Middle Ages to the 21st Century.” Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 30 (2011/1): 33-62.
• Griffel, Frank. Gazâlî’nin Felsefî Kelâmı. Çev. İbrahim Halil Üçer, Muhammed Fatih Kılıç. İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
• Gutas, Dimitri Gutas. İbn Sînâ’nın Mirası. Der. ve çev. M. Cüneyt Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2004.
• Lazarus-Yafeh, Hava. Studies in Al-Ghazzali. Jerusalem: The Magnes Press of the Hebrew University, 1975.
• Strauss, Leo. “Farabi’s Plato.” Louis Ginzberg: Jubilee Volume, American Academy for Jewish Research, New York, 1945: 357-393.
• Strauss, Leo. “How Fārābī Read Plato’s Laws.” What is Political Philosophy? And Other Studies Chicago and London: The University of Chicago Press, 1959: 134-154.
• Strauss, Leo. “How to Study Medieval Philosophy.” Interpretation: A Journal of Political Philosophy, 23/3 (1996): 321-338.
• Strauss, Leo. “On a Forgotten Kind of Writing.” What is Political Philosophy? And Other Studies. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1959: 221-232.
• Strauss, Leo. “Some Remarks on the Political Science of Maimonides and Farabi.” Interpretation: A Journal of Political Philosophy, 18/2 (1990): 3-30.
• Strauss, Leo. “What is Political Philosophy?” What is Political Philosophy? And Other Studies (Chicago and London: The University of Chicago Press, 1959), 9-55.
• Strauss, Leo. Persecution and the Art of Writing. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1988.
• Strauss, Leo. The City and Man. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1964
• Tatar, Burhanettin. Siyasî Hermenötik: Siyaset Felsefesinin Temel Sorunları. Samsun: Etüt Yayınları, 2000.
• Treiger, Alexander. Inspired Knowledge in Islamic Thought: al-Ghazālī’s Theory of Mystical Cognition and Its Avicennian Foundation. New York: Routledge, 2012.
• Watt, William M. “A Forgery in al-Ghazālī’s Mishkāt?” Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 1 (April, 1949): 5-22.
• Watt, William M. “The Authenticity of the Works Attributed to al-Ghazālī.” Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland 1/2 (April, 1952): 24-45.