İslam ve Yahudi Hukukunda Karz Akdi

Yıl 2021, Sayı: 5, 17 - 34, 15.06.2021

Fatmatüzzehra Faslı

https://doi.org/10.51575/atebe.890338

Öz

Sosyal bir varlık olarak yaratılan insan, toplumda başka insanlarla iletişim ve etkileşim halindedir. Alışveriş ve borç verme gibi ekonomik faaliyetleri de bu iletişimin bir parçasıdır. Tarih boyunca hukuk sistemleri bu faaliyetleri düzenleyen kurallar koymuş, emirler ve yasaklar vaz’etmiştir. Kaynağı vahiy olan ve bağlılarınca hala uygulanan İslam ve Yahudi Hukuk sistemlerinin karşılaştırıldığı çalışmalar dinler tarihi açısından yapılan çalışmalara oranla daha azdır. Bu çalışmanın amacı, bu alandaki çalışmalara bir nebze katkıda bulunmaktır. Her iki hukuk sisteminin karz akdi açısından benzer ve farklı yönleri incelenmiştir. Aralarındaki benzerlikler ve farklılıklara değinilmiştir. İslam hukuku ve Yahudi hukukunun borç verme konusu ile ilgili hükümlerindeki benzerliklerin farklılıklardan daha çok olduğu tespit edilmiştir. Bu iki hukuk sisteminin kaynaklarının aynı olması benzerliğin en doğal sebebidir. Farklılıklar ise Yahudilerin hukuk ve zamanla değişen hayat şartları arasındaki uyumu sağlamak adına dinî kuralları değiştiren yorumlarından dolayıdır.

Anahtar Kelimeler

Karz, Borç Verme, kredi, Faiz, İslam Hukuku, Yahudi Hukuku, Tevrat, Karşılaştırma

Destekleyen Kurum

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ

Teşekkür

ÇALIŞMAM SIRASINDA HER TÜRLÜ İLGİ VE DESTEĞİNİ ESİRGEMEYEN KIYMETLİ HOCAM DOÇ.DR. ABDURRAHMAN YAZICI BEYEFENDİYE VE KAYNAK ARAŞTIRMALARIMDA DESTEK OLAN DEĞERLİ HOCAM DOÇ.DR. ELDAR HASANOĞLU'NA TEŞEKKÜRÜ BORÇ BİLİRİM.

Lending in Islamic and Jewish Law

Öz

Created as a social being, human beings communicate and interact with other people in society. Their economic activities are also part of this communication.Transactions such as shopping and lending are also an element of the economy. Troughout history, legal systems have laid down rules regulating these activities,and imposed orders and prohibitions. Studies comparing Islamic and Jewish legal systems, which originated from revelation and still applied by their followers, are less than those made in terms of the history of religions. The aim of this study is to contribute to the comperative studies in the field of law by examining the similar and differente aspects of both legal systems in terms of contractual contract. It has been determined that there are more similarities in the provisions of Islamic law and Jewish law regarding the issue of lending. The fact that the sources of these two legal systems are the same is the most natural reason for similarity.The differences are due to the interpretations of the Jews that changed religious rules in order to ensure harmony between the law and the life conditions that changed over time.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Jewish Law, Lending, Loan, Interest, Torah, Comparison

Kaynakça

• Ahmad, Shaikh Mahmud. “Judaism and Interest”. Islamic Studies 20/1 (1981), 47-82. Erişim 02 Aralık 2020. https: //www. jstor .org / stable / 20847156.
• Akalın, Kürşat Haldun. “Ortaçağ Avrupası’nın İktisat Tarihinde Faiz Yasağının Kökenleri”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/2, (2013), 187-208.
• Altıntaş, Yusuf vd. Yahudilikte Kavram ve Değerler. İstanbul: Gözlem Yayıncılık, 2001.
• Apaydın, Yunus. “Karz”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24/520-525. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• AAOİFİ, Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions. Karz (Tüketim Ödüncü). Suudi Arabistan 15-19 Mayıs 2004, 13.
• AAOİFİ, Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions. Mudarebe. Suudi Arabistan 11-16 Mayıs 2002, 19.
• Besalel, Yusuf. “Agada”, “Alaha”, “Bet Amikdaş”, “Diaspora”, “Gaon ve Geonim”, “Goy”, “Mehilta ve Midraş”, “Mitsva”, “Noahid Yasaları”, “Ödünç Para Verme”, “Responsa”, “Şemita”. Yahudilik Ansiklopedisi, 1-3. İstanbul: Gözlem Yayıncılık, 2001-2002.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Fıkıh İlmi&İslam Hukuku Terimleri Sözlüğü. sad. Abdullah Kahraman, İstanbul: Nizamiye Akademi, 2017.
• Borroni, Andrea. “A Comperative Survey on Islamıc Riba and Westwern Usury”, Rivistatelematica Erişim 02 Aralık 2020. https://www.statoechiese.it/images/uploads/articoli_pdf/Borroni.M_A_comparative.pdf?pdf=a-comparative-survey-on-islamic-riba-and-western-usury
• Buharî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmi’u’s-sahih. 8 Cilt. Dâru’t-Tıbâ’ati’l-Âmire, 1315.
• Cezîrî, Aburrahman. Kitabu’l-fıkh ‘ale’l-mezahibi’l-erba‘a. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
• Çeker, Orhan. İslam Hukukunda Akitler. Konya: Tekin Kitabevi, 2019.
• Çeker, Orhan. “Mecellede Ele Alınmayan Üç Konu: Faiz, Sarf ve Karz”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (1994), 99-117.
• Çoban, Hacı. “Ârâmî Göçleri”, TÜBAR XXIX-Bahar (2011). Erişim 24 Nisan 2021. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157055
• Döndüren, Hamdi, “Faiz Yasağı ve Finansman sağlama Yöntemleri”. İslamî İlimlerde Metodoloji-3, İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finans Yöntemleri, Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı. ed. Hasan Hacak, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2011.
• Ekinci, Fatmatüzzehra. İslam Hukuku ile Tevrat Hükümlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• El-Benna, Muhammed Ahmed. el-Karzü’l Masrafî, Dirâsetü’t-Târihiyye Mukâraneten Beyne’ş-Şerî‘ati’l-İslamiyyeti ve’l-Kânûnu’-l Vaz‘î. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1971.
• Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2019.
• Freemann, Tzivi and Shurpin. Yehuda, “Moneylending and Jewish Law”, Chabad. Erişim 02 Ekim 2020. https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/4108763/jewish/Moneylending-and-Jewish-Law.html
• Greenspan, Mark. “Lending and Love: A Jewish Approach to Loans”, Rabbinicalassembly. Erişim 01 Aralık 2020. https://www.rabbinicalassembly.org/sites/default/files/assets/public/resources-ideas/source-sheets/tol-parashot/b-har-b-hukkotai.pdf
• Hamidullah, Muhammed. Aziz Kur’an (Çeviri ve Açıklama), çev. Abdülaziz Hatip-Mahmut Kanık. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Hasanov, Eldar. “Nuhi Kimliği Bağlamında Yahudilikte Yabancı Algısı”. Türkiye Ortadoğu Araştırmaları Dergisi 2/1(2015): 137-160.
• Hasanov, Eldar. “Yahudi Kaynaklarında Hz. Nuh’la Ahit”. Uluslararası Hz. Nuh ve Cudi Dağı Sempozyumu (27-29 Eylül 2013): 163-168.
• Issler, Klaus.”What Does the Old Testament Say About Loans and Interest”, Biola. Erişim 01 Aralık 2020. https://www.biola.edu/blogs/good-book-blog/2017/what-does-the-old-testament-say-about-loans-and-interest-part-1-2
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî (ö.861/1457). Fethü’l-Kadîr. 8 Cilt. Bulak: Matba’atü’l-Kübra, 1316/1899.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddin Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed (ö.620/1223). el-Muğnî. 12 Cilt. Mektebetü’l-Kahire, 1969.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-‘Arab. 20 Cilt. Beyrut: (ts.)
• Johnson, Paul. Yahudi Tarihi, çev. Filiz Orman. 1. Basım, İstanbul: Pozitif Yayıncılık, 2000.
• Jewish Virtual Library, “Usury”, Jewishvirtuallibrary. Erişim 02 Aralık 2020). https://www.jewishvirtuallibrary.org/usury
• Kallek, Cengiz. “Mudârabe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/359. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005.
• Karaman, Hayrettin. Mukayeseli İslam Hukuku. 3 Cilt. İstanbul: İz Yayıncılık, 1999.
• Kâsânî, Ebu Bekir Alaaddin b. Mes’ud. el-Bedâi‘u’s-sanâi‘fî tertîbi’ş-şerâi‘. 7 Cilt. Beyrut, ts.
• Kitâb-ı Mukaddes (Eski ve Yeni Ahit). İstanbul: Zafer Matbaası, 1991.
• Klein, Daniel. “The Islamic and Jewish Law of Usury: A Bridge to Commercial Growth and Peace in the Middle East”. Denver Journal of International Law&Policy Volume 23, Number 3 (Mayıs 2020). Digitalcommons (Erişim 25 Nisan 2021). https://digitalcommons. du.edu/cgi/viewcontent. cgi? article=1719&context=djilp
• Kur’ân Yolu. kuran.diyanet.gov.tr (Erişim 20 Nisan 2021). https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Bakara-suresi/245-ayet-tefsiri
• Mevsilî, Ebu’l-Fadl Mecdüddin Abdullah b. Mahmud. el-İhtiyâr li ta’lîli-l Muhtâr. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1996.
• Müslim, İmam Ebi’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccac el-Kuşeyrî en-Nisaburî. Sahih-i Müslim. 8 Cilt. Daru’t-Ta’sîl: 1. Basım, 2014.
• Najmi, Abdus. “Religion and Finance: Usury in Judaism and Islam”. UCLA Journal of Religion 4 (2020), 14-29. Erişim 25 Nisan 2021. https://religion. ucla. edu/wp-content/uploads/2020/07/Abdus-Najimi-Religion-and-Finance_-Usury-in-Judaism-and-Islam. pdf
• Nesefî, Necmüddin b. Hafs. Tılbetü’t-talebe fi’l-ıstılâhati’l-fıkhıyye ‘alâ Kütübî’l-Hanefiyye. y.y.: Dâru’t-Tıbâ‘ati’l-Âmire, 1311/1893.
• Niazî, İmran Ahsan. “Karaîler: İslam Hukukunun Yahudi Hukukuna Etkisi”. çev. Talip Türcan, Tabula Rasa 3 (2001), 227-241.
• Özdemir, Ahmet. “Karz Akdinin Mahiyeti ve Faizli İşlemleri Önleme Fonksiyonu”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2012), 125-145.
• Özel, Ahmet. İslam Hukukunda Ülke Kavramı Darülislam Darülharb. İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Özel, Ahmet. “Mukâbele bil-misl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31/103-107. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Öztürk, Osman. Osmanlı Hukuk Tarihinde Mecelle. İstanbul: İrfan Matbaası, 1973.
• Petruzzello, Melissa. “Diaspora”. Encyclopedia Britannica. Erişim 02 Aralık 2020. https://www.britannica.com/topic/Diaspora-Judaism
• Rabbi Aish. “Charging Interest” Aish, Erişim 02 Aralık 2020. https://www.aish.com/atr/Charging_Interest.html Rabbi Neustadt, Doniel. “Matters of Interest”. Torah. Erişim 02 Aralık 2020. https://torah.org/torah-portion/weekly-halacha-5758-behar/?print-posts.
• Robinson, George. “Interest Free-Loans in Judaism”, Myjewishlearning. Erişim 01 Aralık 2010. https://www.myjewishlearning.com/article/interest-free-loans-in-judaism/
• Satlow, Michael L. “What Is Wrong with Charging Interest”. Thetorah. Erişim 01 Aralık 2020. https://www.thetorah.com/article/what-is-wrong-with-charging-interest
• Schoon, Natalie and Nuri, Julinda. “Comperative Financial Systems in Judaism and Islam: The Case of Interest”. SSRN Electronic Journal- June 2012. Researchgate. (Erişim 25 Nisan 2021). https://www.researchgate.net/publication/256030190_Comparative_Financial_Systems_in_Judaism_Christianity_and_Islam_The_Case_of_Interest
• Schott, Glassar. (Wörterverzeichnis mit Erklaerungen) Judischer Begriffe, (İnternette yayımlanmış terimler sözlüğü), Frankfurt. Erişim 15 Ağustos 2000. http://israeli-information.net
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. 30 Cilt. Lübnan: Dârü’l-Ma‘rife, ts.
• Vali, Estraya Seval. “Yahudilikte Faiz Konusu”. Şalom Gazetesi, (31 Ekim 2013). https://www.salom.com.tr/arsiv/haber-88768-yahudilikte__faiz_konusu_.html
• Wegner, Judith Romney. “İslam Hukuku ve Talmud Hukuk Metodolojisi: İslam Hukukunun Dört Kaynağı ve Talmud Hukukunundaki Karşılıkları”. The American Journal of Legal History 26(1982), 25-71. Erişim 31 Mayıs 2021. www.jstor.org/stable/844605
• Winchas, Pinston. “Parchas Behar Bechukozai”, 07.10.2002 Tarihli vaaz, Torah. Erişim 02 Aralık 2020. https://torah.org/torah-portion/perceptions-5759-behar/
• Yazıcı, Abdurrahman. İslam Hukukuna Göre Gayrimüslimlerle İlişkiler: Hukuki Muhtariyet, Süreklilik ve Değişim Arasında Düşünce ve Hayat. İstanbul: Yedirenk Yayınları, 2010.