The Problem of Terminology in Rhetoric (Balagha) Terminology: Its Reasons, Views of the Classical and Modern Era of Rhetoric Scholars

Yıl 2022, Sayı: 8, 319 - 337, 31.12.2022

Abdullatîf Umrânî Çevirmen: Bayram Köpük Çevirmen: İsa Güceyüz

https://doi.org/10.51575/atebe.1201519

Öz

The most important of what is taught in rhetoric is the development of the term, but the scholar and researcher in the rhetorical term finds that he has suffered many problems, including what is within the rhetoric as an independent science itself, and it is classified as internal problems, including beyond the limits of rhetoric to reach the linguistic sciences in general and İslamic, is classified within the external problems, and one of the most important internal problems, the problem of pluralism of the terms of one concept. This problem has been evident in the old rhetorical works as well as some modern works. This article has been devoted to the study of important aspects of this phenomenon.

Anahtar Kelimeler

Rhetorical Term, Rhetoric Problems, Pluralism of the Terms

Belâgat Terminolojisinde Terim Çokluğu Problemi: Sebepleri, Klasik ve Modern Dönem Belâgat Âlimlerinin Konuya Bakışı

Öz

Belâgat ilminde en önemli araştırma konularından biri terimlerin olgunlaşma (gelişim) sürecidir. Fakat belâgat terminolojisi konusunda çalışan bir araştırmacı çeşitli problemlerle karşılaşmaktadır. Bunlardan bir kısmı müstakil bir ilim olarak belâgatın kendi yapısı içerisindeki (iç) problemlerdir. Diğer bir kısmı ise belâgatın sınırlarını aşan ve genel olarak Arap dili hatta İslâmî ilimlere kadar uzanan (dış) problemlerdir. İç problemlerin en önemlilerinden biri ise bir kavramın birçok terimle ifade edilmesidir. Bu problem klasik eserlerde açıkça görüldüğü gibi bazı modern çalışmalarda da görülmektedir. Bu makalede bu problemlerin önemli bir kısmı incelenmiştir. “Belâgat Terminolojisinde Terim Çokluğu Problemi: Sebepleri, Klasik ve Modern Dönem Belâgat Âlimlerinin Konuya Bakışı” isimli çalışmamız bu meseleye eleştirel bir şekilde dikkat çekmekte ve sebeplerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Belâgat Terminolojisi, Belâgat, Terim Çokluğu, Terim Problemleri

Kaynakça

• Abdulazîz Atîk. ‘İlmu’l-bedî‘. Beyrut: Dâru’n-Nahdati’l-‘Arabiyye, ts.
• Abdulmuteâl es-Sa‘îdî. Buğyetu’l-îzâh. Kahire: Mektebetu’l-’Âdâb, 17. Baskı, 2005.
• Ahmed Matlûb. Mu‘cemu’l-mustalahâti’l-belâgiyye. Irak: el-Mecma‘u’l-İlmiyyu’l-Irâkî, 1987.
• Ahmed İbrâhîm Mûsâ. es-Sıbgu’l-bedî‘î. Kahire: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1966.
• Ebû Hilâl el-Askerî, es-Sınâ‘ateyn. thk. Ali Muhammed el-Becâvî - Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. Kahire: y.y., 1952.
• Alevî, Muzaffer b. Fadl. Nazratu’l-iğrîz. thk. Arif el-Hasan. Şam: Matbû‘âtu Mecme‘i’l-Lugati’l-‘Arabiyye, 1976.
• Bedreddin b. Mâlik. el-Misbâh. thk. Abdulcelil Yusuf. Kahire: Mektebetu’l-’Âdâb, ts.
• Bâkıllânî, Ebû Bekr. İ‘câzu’l-Kur’ân. thk. Seyyid Ahmed Sakr. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1972.
• Cürcânî, Abdulkâhir. Esrâru’l-belâga. thk. Helmut Ritter. İstanbul: y.y., 1954.
• Cürcânî, Abdulkâhir. Delâilü’l-i‘câz, thk. Muhammed Reşid Rıza. Kahire: y.y., 1372.
• Emil Bedî‘ Ya‘kûb. el-Mu‘cemu’l-mufassal fî mustalahâti’l-lugati’l-‘Arabiyye. Trablûs: Jarrous Press Yayınları, 1. Baskı, 2012.
• Hasan Hanefi. “Vaz‘u’l-mustalahi’l-‘Arabî fi’l-Felsefe ve ilmi’l-Kelâm”. Mecma‘u’l-luğati’l-‘Arabiyye el-Ürdünî (Zü’l-Ka‘de 1994), 45-64.
• İbn Hıcce el-Hamevî, Hizânetu’l-edeb, Kahire: y.y., 1304.
• İbn Manzûr. Lisânu’l-‘Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, ts.
• İbn Munkız. el-Bedî‘ fî nakdi’ş-şi‘r. thk. Ahmed Bedevî - Hâmid Abdulmecîd. Kahire: y.y., 1960.
• İbnu’l-Esîr, Ziyâuddin. Kifâyetü’t-tâlib. thk. Nuri el-Kaysî – Hilâl Nâcî. Musul: y.y., 1982.
• İbnu’l-Esîr, Ziyâuddin. el-Meselu’s-sâir. Kahire: y.y., 1939.
• İbnu’l-Esîr, Necmuddin. Cevherü’l-kenz. thk. Muhammed Zağlûl Sellâm. İskenderiye: Munşeâtu’l-Me‘ârif, ts.
• İbnu’l-Kayyım el-Cevziyye. el-Fevâid. Kahire: Matba‘atu’s-Sa‘âde, 1. Baskı, 1327.
• İbnu’l-Mu‘tez, el-Bedî‘. nşr. Ignaty Krachkovsky. Londra: y.y., 1935.
• İbn Reşîk el-Kayrevânî. el-‘Umde. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Kahire: y.y., 2. Baskı, 1955.
• Kazvînî, el-Hatîb. el-Îzâh. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2. Baskı, 2003.
• Kudâme b. Ca‘fer. Nakdu’ş-şi‘r. thk. Kemal Mustafa. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 3. Baskı, ts.
• Mâcide el-Mezhûrî. İşkâliyetü’l-mustalahi’l-belâgî. Bağdat: Câmiatu’l-Mustansıriyye, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Medenî, İbn Masum. Envâru’r-rabî‘. thk. Şakir Hadi Şükür. Necef: Matba‘atu’n-Nu‘mân, 1968.
• Merrâkuşî, İbnu’l-Bennâ. er-Ravzu’l-murî‘. thk. Rıdvab b. Şakrûn. Mağrib: ed-Dâru’l-Beyzâ, 1985.
• Mısrî, İbn Ebi’l-İsba‘. Bedî‘u’l-Kur’ân. thk. Muhammed Şeref. Kahire: y.y., 1957.
• Mısrî, İbn Ebi’l-İsba‘. Tahrîru’t-tahbîr. thk. Hıfnî Muhammed Şeref. Kahire: y.y., 1383.
• Muhammed b. Ali es-Sâmil. Medhal ilâ dirâseti belâgati ehli’s-sünne. Riyad: Kunûzu İşbilyâ, 2005.
• Muhammed Mendûr. en-Nakdu’l-menhecî inde’l-‘Arab. Kahire: Dâru Nahdati Mısra, 1996.
• Nuveyrî, Şihabuddin. Nihâyetu’l-ereb. Kahire: Dâru’l-Kutub ve’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, 1423.
• Reşiduddin Vatvât. Hadâiku’s-sihr. Kahire: Matba‘atu’l-Cenne, 1945.
• Sekkâkî, Ebû Ya‘kûb. Miftâhu’l-‘ulûm. Kahire: y.y., 1937.
• Sicilmâsî, Ebû Muhammed Kasım. el-Menza‘u’l-bedî‘. thk. ‘Allâl el-Gâzî. Rabat: Mektebetu’l-Me‘ârif, 1980.
• Subkî, Bahauddin. ‘Arûsu’l-efrâh. Kahire: y.y., 1937.
• Suyûtî, Celaleddin. Mu‘teraku’l-akrân. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Kahire: y.y., 1973.
• Suyûtî, Celaleddin. Şerhu ‘Ukûdi’l-cumân. thk. İbrahim el-Hamdâni - Muhammed el-Cebbâr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2011.
• Süleyman el-Halebî, Husnu’t-tevessul, thk. İkrâm Osman Yusuf. Bağdat: y.y., 1980.
• Süleymân es-Sâlih. Ta‘lîk alâ Cevâhiri’l-belâga li’s-Seyyid el-Hâşimî. Kahire: Dâru’l-Ma‘rife, 3. Baskı, 2010.
• Zerkeşî, Bedreddin. el-Burhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. Kahire: Matba‘atu İsa el-Bâbî el-Halebî ve Şurekâuh, 1957.