Literature Search Performance of Artificial Intelligence Models in a Study titled ‘The Emergence of Political Exegesis’: The Case of ChatGPT

Yıl 2025, Sayı: 13, 42 - 62, 30.06.2025

Sevim Gelgeç

https://doi.org/10.51575/atebe.1666733

Öz

This study aims to examine the performance of the ChatGPT artificial intelligence model in academic literature review processes on the emergence and development of the concept of “political exegesis”. Literature review, which is an indispensable element of academic research, requires a systematic, critical and comprehensive evaluation of the existing body of knowledge in a particular field. Considering the time-consuming, effort-intensive and complex nature of traditional literature search methods, the capacity of artificial intelligence models to significantly accelerate, facilitate and potentially enrich this process has aroused great interest. In this context, this paper rigorously assesses the accuracy, scope and consistency of ChatGPT with the existing literature, particularly in the field of political exegesis, in terms of the accuracy, scope and coherence of the foundational works, scholarly articles and other relevant resources that it offers in the literature. The main point of discussion in the study is to what extent ChatGPT can be a reliable and effective tool in the context of literature review. There are a number of important limitations and key areas for improvement in the use of such sophisticated artificial intelligence models. Literature review is a high-level cognitive process that involves not only compiling existing knowledge, but also in-depth critical thinking, making connections between different pieces of information and creating original syntheses. Considering that artificial intelligence models are not yet as proficient as human researchers in such abstraction, interpretation and creative thinking skills, it is anticipated that they may face some limitations in identifying conceptual gaps in the literature or new research areas waiting to be explored. In addition, the timeliness of the knowledge bases accessed by artificial intelligence models is also of critical importance. Especially in dynamic and constantly evolving fields such as social sciences, outdated datasets can seriously jeopardize the validity and reliability of the results of literature reviews. More importantly, the possibility that artificial intelligence models may occasionally produce completely unsubstantiated or fabricated academic references may have unacceptable consequences in terms of academic integrity and scientific ethics. In this framework, while it is acknowledged that the ChatGPT artificial intelligence application is a potentially valuable tool for literature review as it offers quick and practical access to a wide range of information, it should be emphasized that the use of this and similar applications without careful control and critical filtering may lead to misleading and incomplete information, which may cause significant ethical problems.

Anahtar Kelimeler

Dıgital Humanities , Political Exegesis , Literature Review , ChatGPT Scholar , Al Scholarly.

‘Siyasal Tefsirin Ortaya Çıkışı’ Başlıklı Bir Çalışmada Yapay Zekâ Modellerinin Literatür Tarama Performansı: ChatGPT Özelinde

Öz

Bu çalışma, ChatGPT yapay zekâ modelinin, “siyasal tefsir” kavramının doğuşu ve gelişimi üzerine yapılan akademik literatür tarama süreçlerindeki performansını incelemeyi hedeflemektedir. Akademik araştırmaların vazgeçilmez bir unsuru olan literatür taraması, belirli bir alandaki mevcut bilgi birikiminin sistematik, eleştirel ve kapsamlı bir değerlendirmesini gerektirmektedir. Geleneksel literatür tarama yöntemlerinin her zaman için zaman alıcı, yoğun çaba gerektiren ve karmaşık olabilen yapısı düşünüldüğünde, yapay zekâ modellerinin bu süreci önemli ölçüde hızlandırma, kolaylaştırma ve potansiyel olarak zenginleştirme kapasitesi büyük bir ilgi uyandırmaktadır. Bu bağlamda bu makale, ChatGPT’nin özellikle siyasal tefsir alanındaki literatürde sunduğu temel eserlerin, bilimsel makalelerin ve diğer ilgili kaynakların doğruluğunu, kapsamını ve mevcut literatürle olan tutarlılık düzeyini titizlikle değerlendirmektedir. Çalışmanın temel tartışma noktası, ChatGPT’nin literatür taraması bağlamında ne derece güvenilir ve etkili bir araç olabileceği sorusudur. Zira bu tür sofistike yapay zekâ modellerinin kullanımında göz önünde bulundurulması gereken bir dizi önemli sınırlılık ve geliştirilmesi gereken kilit alan bulunmaktadır. Literatür taraması, salt mevcut bilgiyi derlemekten öte, derinlemesine eleştirel düşünmeyi, farklı bilgi parçaları arasında bağlantılar kurmayı ve özgün sentezler oluşturmayı içeren yüksek düzeyde bilişsel bir süreçtir. Yapay zekâ modellerinin henüz bu tür soyutlama, yorumlama ve yaratıcı düşünme becerilerinde insan araştırmacılar kadar yetkin olmadığı düşünüldüğünde, literatürdeki kavramsal boşlukları veya keşfedilmeyi bekleyen yeni araştırma alanlarını belirlemede bazı kısıtlamalarla karşılaşabileceği öngörülmektedir. Buna ek olarak, yapay zekâ modellerinin erişim sağladığı bilgi tabanlarının güncellik durumu da kritik bir öneme sahiptir. Özellikle sosyal bilimler gibi dinamik ve sürekli gelişen alanlarda, güncelliğini yitirmiş veri kümeleri, literatür taramalarının sonuçlarının geçerliliğini ve güvenilirliğini ciddi şekilde tehlikeye atabilir. Daha da önemlisi, yapay zekâ modellerinin zaman zaman tamamen asılsız veya uydurulmuş akademik referanslar üretebilme olasılığı, akademik dürüstlük ve bilimsel etik ilkeleri açısından kabul edilemez sonuçlar doğurabilir. Bu çerçevede, ChatGPT yapay zekâ uygulamasının, geniş bir bilgi yelpazesine hızlı ve pratik bir erişim sunması nedeniyle literatür taraması için potansiyel olarak değerli bir araç olduğu kabul edilmekle birlikte, bu ve benzeri uygulamaların dikkatli bir şekilde kontrol edilmeden ve eleştirel bir süzgeçten geçirilmeden kullanılmasının, yanıltıcı ve eksik bilgilere yol açabileceği ve bunun da önemli etik sorunlara neden olabileceği özellikle vurgulanmalıdır. Tekrarlayan veya benzer komutlar verildiğinde ChatGPT’nin mantıksal olarak tutarsız yanıtlar üretebilmesi de dikkate alınması gereken bir diğer önemli husustur.

Anahtar Kelimeler

Dijital Beşeri Bilimler , Siyasal tefsir , Literature Review , ChatGPT Uzmanı , Yapay Zekâ Destekli Çalışma

Kaynakça

• Agamben, Giorgio. Homo Sacer: il potere sovrano e la nuda vita. Torino: Einaudi, 1995.
• Agamben, Giorgio. Il regno e la gloria: Per una genealogia teologica dell’economia e del governo. Milano: Adelphi Edizioni, 2004.
• Amâra, Muhammed. el-Kur’ân ve’s-siyâset: Dirâsât fî tefsîri’s-siyâsî. Kâhire: Dâru’ş-şürûk, 1980.
• An-Na’im, Abdullah Ahmed. Islam and the secular state : negotiating the future of shari`a. Cambridge: Harvard University Press, 2010.
• Arkoun, Muhammed. Reading the Qur’an Again. New Jersey: Princeton University Press, 1994.
• Arslan, Adnan. “Türk İlahiyatlarında Kaleme Alınan Tefsir Konulu Akademik Yayınların Literatür Tarama Eksikliği Üzerine Eleştirel Bir İnceleme (Makale-Bildiri-Kitap Bölümü)”. Kur’ân ve Sünnet Araştırmaları Dergisi 5/1 (Mart 2025), 1-19.
• Ayoub, Mahmud. The Qur’an and its interpreters : the house of Imran. Albany-New York: State University of New York Press, 1984.
• Baptist Metz, Johann. Zur Theologie der Welt. Mainz: Matthias Grünewald Verlag, 1968.
• Bûtî, Ramazan. ed-Daʿvâ ve’l-cihâd ve’l-İslâmi’s-siyâsî. Beyrût: Merkezü’l-hadâra, 2012.
• Câbirî, Muhammed Âbid. Bünyetü’l-ʿakli’l-ʿArabi. Beyrût: el-Merkezü’s-Sekafiyyü’l-Arabî, 1991.
• Çağrıcı, Mustafa. “İhyâü ulûmi’d-dîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22 Cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Çalışkan, İsmail. Siyasal Tefsirin Oluşum Süreci. Ankara: Ankara Okulu, 2012.
• D. Wald, Kenneth - Calhoun-Brown, Allison. Relıgıon And Polıtıcs In The Unıted States. Lanham: Rowman Littlefield Publishers, 2003.
• Ebu Zeyd, Nasr Hâmid. el-Naṣṣ, es-Sulṭah, el-Haqīqah. Beyrût-Kazablanka, 1995.
• Fazlurrahmân. Islam and modernity: transformation of an intellectual tradition. ed. Richard L. Chambers. Chicago: The University of Chicago, 1982.
• Fountain, Philip vd. Religion and the Politics of Development. London: Palgrave Macmillan, 2015.
• Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. İhyâʾu ʿulûmi’d-dîn: el-İmlâ ʿan işkâlâti’l-İhyâ. Beyrût: Dâru’l-hayr, 1997.
• Ghannouchi, Rashid. el-Hürriyyâtü’l-ʿâmme fi’d-devleti’l-İslâmiyye. Beyrût: Merkezu Dirâsâti’l-Vahdeti’l-Arabiyye, 1993.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. es-Siyâsetü’ş-şerʿiyye fi ıslâhi’r-râʿî ve’r-raʿiyye. ed. Beşir Muhammed Uyun. Dımaşk: Mektebetu Dâri’l-Beyân, 1985.
• Kutub, Seyyid. fî Zilâli’l-Kur’ân. 6 Cilt. Beyrût: Dâru’ş-şürûk, 1985.
• Lewis, Bernard. The political language of Islam. London: The University of Chicago, 1991.
• Madelung, Wilferd. The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press, 1996.
• Marietta, Morgan. The Polıtıcs Of Sacred Rhetorıc. Texas: Baylor University Press, 2012.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Ahkâmü’s-sultaniyye ve’l-vilâyâtü’d-dîniyye. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.
• Mottahedeh, Roy Parviz. The mantle of the prophet : religion and politics in Iran. Oxford: Oneworld, 2024.
• Nedvî, Ebu’l-Hasan. et-Tefsîru’s-siyâsî li’l-İslâm. Kâhire: Dâru Âfâki’l-ğadd, 1988.
• Saeed, Abdullah - Akbarzadeh, Shahram. Islam and Political Legitimacy. Londra: Routledge Curzon, 2003.
• Schmitt, Carl. Polıtıcal Theology: Four Chapters On The Concept Of Sovereıgnty. Chicago: The University of Chicago Press, 2006.
• Şulul, Cevher. “İslâm Siyaset Düşüncesi Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme = A Theoretical Evaluation on Islamic Political Thought”. İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research 32/3 (2021), 737-758.
• Tabâtabâî, Muhammed Hüseyin. el-Mizan fî tefsiri’l-Kur’ân. 22 Cilt. Beyrût: Müessesetü’l-A'lemi li’l-Matbûât, 1997/1417.
• Umeyrî, Sultân b. Abdurrahmân. et-Tefsîru’s-siyâsî li’l-kadâye’l-akdiyye fi’l-fikri’l-ʿArabiyyi’l-muʿâsır. Cidde: Merkezü’t-ta’sîl li’d-dirâsât ve’l-buhûs, 1431.
• Uzun, Nihat. Hicrî II. Asırda Siyâset Tefsir İlişkisi. İstanbul: Pınar Yayınları, 2011.
• Van Ess, Josef. Theologie und Gesellschaft im 2. und 3. Jahrhundert Hidschra : Eine Geschichte des religiösen Denkens im frühen Islam. Berlin: Walter De Gruyter, 1991.
• Vural, Ayşe. Muhammed Âbid el-Câbirî’nin Fıkıh Anlayışı. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslâm Bilimleri Ana Bilim Dalı İslâm Hukuku Bilim Dalı, Y. Lisans Tezi, 2019.
• Yetkin, Vedat. “Türkiye’de Akademik Dergilerde Yayınlanan Tefsir Konulu Araştırma Makalelerinin Bibliyometrik Analizi (1925-2023)”. İslâmi İlimler Dergisi 19/39 (Kasım 2024), 51-74. https://doi.org/10.34082/İslâmiilimler.1504139.