Sağlık Kurumlarında Hasta Hakları Birimi Faaliyetlerinin Hasta Memnuniyeti Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 77 - 88, 18.07.2025

Kedija Tola , İlknur Sayan

Öz

Amaç: Sağlık hizmetlerinin kalitesinin değerlendirilmesi, yalnızca tedavi yöntemlerinin etkinliği ile sınırlı kalmayıp, aynı zamanda hasta haklarının korunması ve hasta memnuniyetiyle de ilişkilidir. Hasta hakları, bireylerin sağlık hizmetlerinden yararlanırken temel insan haklarına uygun bir şekilde muamele görmelerini ifade etmektedir. Bu çalışmada, sağlık kuruluşlarındaki hasta hakları birimlerinin faaliyetlerinin hasta memnuniyeti üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma, İstanbul’da bir özel hastanede gerçekleştirilen ve hem yatan hem de ayakta tedavi gören toplam 133 hasta ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak anket yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmada, sosyodemografik veri formu, hasta memnuniyeti ölçeği ve hasta hakları ölçeği kullanılarak veri toplanmıştır.
Bulgular: Yapılan analizler, hasta hakları uygulamaları ile hasta memnuniyeti arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgular, hasta hakları uygulamalarının artmasının hasta memnuniyetini artırdığına işaret etmektedir. Ayrıca, hasta hakları uygulamalarının hasta memnuniyetinin alt boyutları olan ilgi ve nezaket (r=0.619, p<0.01), idari hizmetler (r=0.619, p<0.01) ve tıbbi hizmetler (r=0.548, p<0.01) üzerinde de orta düzeyde etkili olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Araştırmanın bulguları, hasta hakları uygulamalarının hasta memnuniyeti üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlar, sağlık kuruluşlarında hasta hakları birimlerinin etkinliğinin artırılmasının, hasta memnuniyetini iyileştirmede önemli bir rol oynayabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık kurumları , hasta hakları , hasta memnuniyeti

Etik Beyan

ETİK KURUL ONAY FORMU YÜKLENMİŞTİR.

Proje Numarası

YOK

Evaluation of the Effect of Patient Rights Unit Activities on Patient Satisfaction in Health Institutions

Öz

Objective: The quality of healthcare services is evaluated not only by the effectiveness of treatment methods but also by the protection of patient rights and patient satisfaction. Patient rights refer to ensuring that individuals receive healthcare services in a manner consistent with fundamental human rights. This study aims to examine the impact of patient rights units' activities in healthcare institutions on patient satisfaction.
Materials and Methods: The study was conducted in a private hospital in Istanbul with the participation of 133 patients, including both inpatients and outpatients. Data were collected using a survey method. The survey included a sociodemographic data form, a patient satisfaction scale, and a patient rights scale.
Results: The findings revealed a positive and moderate relationship between patient rights practices and patient satisfaction. This indicates that as patient rights practices improve, patient satisfaction also increases. Additionally, patient rights practices were found to have a moderate effect on the sub-dimensions of patient satisfaction, including care and courtesy (r=0.619, p<0.01), administrative services (r=0.619, p<0.01), and medical services (r=0.548, p<0.01).
Conclusion: The study concluded that patient rights practices positively impact patient satisfaction. These findings suggest that enhancing the activities of patient rights units in healthcare institutions is critical for improving patient satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Healthcare institutions , patient rights , patient satisfaction

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Mann JM, Gostin LO, Gruskin S, Brennan T, Lazzarini Z, Fineberg HV. Health and human rights. In Health and Human Rights in a Changing World. Routledge; 2013. s. 16-31.
• Mastaneh Z, Mouseli L. The impact of patient rights on healthcare quality and patient satisfaction. Int J Health Policy Manag 2013;5(1):45-56.
• Civaner MM. The Effectiveness of a Hospital Ethics Committee in a Non-Western Country: Lessons from a ten-year experience. Asian Bioeth Rev 2024;16(4):615- 634.
• Cohen J, Ezer T. Human rights in patient care: A theoretical and practical framework. Health Hum Rights 2013;14(1):24-36.
• Rwabihama JP, Rabus MT, Perilliat JG. Evolution of patients' rights at the end of life. Presse Med 2015;44(4 Pt 1):392-400.
• Özlük B, Yorgancılar FE. Hastaların hasta haklarına yönelik bilgi düzeyleri ve kullanma tutumlarının incelenmesi: Tanımlayıcı kesitsel bir çalışma. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi 2023;3(2):63-73.
• McCaffery KJ, Holmes-Rovner M, Smith SK ve ark. Addressing health literacy in patient decision aids. BMC Med Inform Decis Mak 2013;13(2):S2-S10.
• Mpouzika M, Karanikola M, Panayiotou E, Raftopoulos V, Middleton N, Papathanassoglou E. Nurses' attitudes and knowledge regarding patient rights: A systematic review. Rev Esc Enferm USP 2021;55:e03678.
• Bate P, Robert G. Experience-based design: from redesigning the system around the patient to co-designing services with the patient. Qual Saf Health Care 2006;15(5):307-310.
• Saraçoğlu GV, Tokuç B, Güler F, Gül H. Evaluation of patient rights practices in a developing country: the Edirne model for the implementation of patient rights in J Med Ethics 2010;36(8):488-93.
• Edmondson AC. Learning from failure in health care: frequent opportunities, pervasive barriers. Qual Saf Health Care 2004;13(2):3-9.
• Eldh AC, Ekman I, Ehnfors M. A comparison of the concept of patient participation and patients’ descriptions as related to healthcare definitions. Int J Nurs Terminol Classif 2010;21(1):21-32
• ILO. Safety and health at work. Erişim: https://www.ilo.org/global/topics/safety- and-health-at-work/lang--en/index.htm [29/03/2023].
• Korkutan M, Işık Ü. Hastaların hak ve sorumlulukları konusundaki bilgi durumları: Diyarbakır örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2021;11(22):281-94.
• Yavuz D, Kankan Ş, Özdemir Ş, Aslan Y. (2024). Sağlık hizmetinden faydalanan bireylerin hasta hak ve sorumlulukları bilgi düzeyinin değerlendirilmesi. Journal of Healthcare Management and Leadership 2024;(1):18-31.
• Park S, Ahmed R. Communication dimensions of healthcare engagement and patient health literacy for immigrant populations: A systematic review. Health Commun 2023;38(7):1359-1372.
• Putturaj M, Van Belle S, Criel B, Engel N, Krumeich A, Nagendrappa PB, Prashanth NS. Towards a multilevel governance framework on the implementation of patient rights in health facilities: A protocol for a systematic scoping review. BMJ Open. 2020;10(10):e038927.
• Karaca A, Kılıçarslan S. Hasta hakları uygulamalarının sağlık hizmetleri kalitesi ve hasta memnuniyeti üzerindeki etkisi. Journal of Patient Safety & Quality Improvement 2021;9(1):45-54.
• Nunnally JC, Bernstein IH. Psychometric Theory (3rd ed.). McGraw-Hill; 1994.
• Bostan S. Sağlık hizmetlerinde hasta hakları: Hasta memnuniyeti üzerine etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2006;9(3):123-132.
• Kılıç B, Yılmaz F. Hasta hakları birimlerinin hasta memnuniyeti üzerindeki etkisi. Sağlık ve Toplum. 2018;28(2):65-73.
• Akgün, M. (2023). Hasta hakları farkındalığının hasta memnuniyeti üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Sağlık Yönetimi Dergisi, 10(2), 55-73.
• Kırılmaz, M., Erdoğan, N., & Çakıt, M. (2018). Hasta hakları uygulamalarının hasta memnuniyeti üzerindeki rolü. Türkiye Sağlık Politikaları Dergisi, 9(2), 33-50.
• Bilir, S. (2015). Acil servis çalışanlarının hasta haklarına yönelik bilgi ve tutumları. Acil Tıp Dergisi, 22(3), 67-79.
• Yılmaz N, Yıldırım S. Hasta hakları birimlerinin faaliyetlerinin hasta memnuniyeti üzerindeki etkisi. JHM 2017;22(3):56-63.
• Özer M, Çakıl, A. Hasta memnuniyetini etkileyen faktörler: Hasta hakları ve diğer unsurların karşılaştırması. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi 2017;70(4):179-184.
• Özdemir H, Yıldız S. Hasta hakları birimlerinin hasta memnuniyeti üzerindeki etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2019;6(3):87-95.
• Aljeezan MK, Altaher YY, Boushal TA, Alsultan AM, Khan AS. Patients’ awareness of their rights and responsibilities: A cross-sectional study from Al-Ahsa. Cureus 2022;14(12).