TARİHSEL SÜREÇTE ÖZEL EĞİTİM UYGULAMALARI, KURUMLARI VE GÖREVLİ PERSONELLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 9, 0 - 0, 29.03.2022

Lütfiye Özdemir Hakan Çifci Özgül Sayan

Öz

Dünyada ilk insanların görülmeye başlanmasından bu yana diğerlerinden farklılık gösteren bireyler hep olmuştur. Bu bireylere bakış açısı zaman içerinde boyut değiştirmiş, ilk zamanlarda istenmeyen, toplumdan uzaklaştırılan, soyutlanan hatta ölüme terk edilen bireyler; bugün farklı teknik ve bireye özgü eğitim ve yaklaşımlarla topluma kazandırılmaya çalışılmaktadır. Özel gereksinimli bireylere karşı değişen ve gelişen bu bakış açısı yurt içinde / yurt dışında önemli farklılıklar arz etmekte birlikte ülkemizde Cumhuriyet öncesi Osmanlı Döneminde özel gereksinimli bireylere karşı bimarhaneler kurulmuş, yurtdışındaki ülkelerde karşılaşılan toplumdan dışlama yerine topluma kazandırma, iyileştirme duyguları ön planda olmuştur. Cumhuriyet sonrasında ise İzmir’de açılan Körler ve Sağırlar Okulu ile özel gereksinimli bireylere karşı eğitilmesi gereken bireyler olduğu anlayışı daha da önem kazanmış ve eğitim sistemli bir şekilde gelişim göstermeye devam etmiştir. Açılan okullar için bulundurulması gereken öğretmenlerin diğer öğretmenlik alanlarından farklı olduğu anlaşılmış ve her geçen yıl özel eğitim öğretmenliği üzerinde çalışmalar arttıtılmıştır. Bu makalede Özel Eğitimin zaman içinde geçirdiği tarihsel yolculuk ele alınmakla birlikte özel eğitimin yabancı ülkelerdeki ve dünden bugüne ülkemizdeki gelişimi ve topluma yansımaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Kaynaştırma, Bimarhane, Özel Eğitim Sınıfları, Özel Eğitim Okulları

EXAMİNATİON OF SPECİAL EDUCATİON PRACTİCES, İNSTİTUTİONS AND OFFİCİAL PERSONEL İN THE HİSTORİCAL PROCESS

Öz

Since the first humans began to be seen in the world, there have always been individuals who differed from others. The point of view of these individuals has changed over time, and in the early days they are unwanted, removed from society, isolated or even left to die; today, it is tried to be brought to the society with different techniques and individual-specific training and approaches. This changing and developing perspective towards individuals with special needs shows significant differences in the country / abroad, and in our country, bimarhanes were established against individuals with special needs in the pre-republican Ottoman period, and instead of exclusion from the society encountered in foreign countries, the feelings of reintegration and improvement were at the forefront. With the School for the Blind and the Deaf opened in Izmir after the Republic, the understanding that there are individuals who need to be educated against individuals with special needs gained even more importance and education continued to develop systematically.It has been understood that the teachers required for the schools opened are different from other teaching fields and studies on special education teaching have increased with each passing year. In this article, along with the historical journey of Special Education in time, the development of special education in foreign countries and in our country from past to present and its reflections on society are examined.

Anahtar Kelimeler

Special Education, Mainstreaming, Bimarhane, Special Education Classes, Special Education Schools

Kaynakça

• KAYNAKÇA Afat, N. ve Çiçek, Ş. (2019), Özel EğitimÖğretmenliği Lisans Programlarındaki ÖğrencilerinProfili ve Alana YönelikGörüşleri, İZÜ Eğitim Dergisi, 1(1), 68-99.
• Akçamete,G.(1998), Türkiye’de Özel Eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi,197-199.
• Arıkan,F.,(2019),Özel Eğitim Politikalarıyla ilgili Politikacıların Görüşlerinin Belirtilmesi(KKTC Örneği),Yakındoğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel eğitim Anabilim Dalı, Yükseklisans Tezi, Lefkoşa, 2019, s36-37.
• Arı,A. Ve Kartal, M.,S. (2018).Özel Eğitime Giriş, Konya: Eğitim Yayınevi, 31-32.
• Avcıoğlu, H., Cebeci,S., Özak,H., Cangöz,Ş., Özdemir, Ö., ve Atkın,N., (2013). İlköğretimde Özel Eğitim,Ankara: Nobel Yayıncılık:2-3.
• Çitil,M.(2009), Cumhuriyetin İlanından Günümüze Kadar Türkiye’de Özel Eğitim(1923-2007), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Entitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 38.
• Demir, A., Ş.(2004), Özel Eğitimde Öğretmen Yetiştirme: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Tezsiz Yüksek Lisans,8.
• Demirbilek, M., ve Levent, F. (2020). Kaynaştırma Sınıflarında Özel Eğitim Alan Öğrencilerine Yönelik Öğretmen Davranışlarına İlişkin Rehberlik Öğretmenlerinin Görüşleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(3):479-511
• Doğan, S.,(2020), İsveç Eğitim Sistemi, EYPO, 5-6,https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1180585,(16/01/2022)
• Erken,B.(2015), Dil Sükütta Eller İcraatta:Osmanlı Sarayında ve Toplumunda Dilsizler, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
• Erol, F.,(2010). Özel Eğitim Okullarında Özel Eğitim Hizmetleri Uygulamalarının Değerlendirilmesi(Görme, İşitme, Ortopedik ve Eğitilebilir Zihinsel Engelliler İlköğretim Okulları Örneği). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı (EARGED):1-2
• Erdoğan, F.K. ve Baş, S. (2018), Özel Gereksinimli Birey Farkındalığının 4-6 yaş Çocuklarına Kazandırılması, Yaratıcı Drama Dergisi, 2018, 13(1), 101-114.
• Ekinci,A.,(2010), Japon Eğitim Sisteminden Türk Eğitim Sistemine İyi Örnekler, Milli Eğitim Dergisi, s.188, 32-36.
• Varol,Ç.(2010).İlköğretim Okullarındaki Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi,Ankara:Milli Eğitim Bakanlığı (EARGED): 23-24.
• Eroğlu, E. ve Sığırtmaç A.D.,(2019), Finlandiya İsveç ve Norveç’te, Okul Öncesi Dönemde Özel Gereksinimli Çocuklara Sunulan Kaynaştırma Eğitimi Uygulamaları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4),1705-1712.
• Gelen, İ. ABD Eğitim Sistemi, https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ismailgelen/57388/-ABD%20E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%20S%C4%B0STEM%C4%B0%20IG.pdf ,(16/01/2022)
• Gündüz,M.,(2014). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Engelli Eğitimi Üzerine Gelişmeler, Eğitime Bakış Dergisi, 31(10);1-14
• Günay,R. ve Görür, H.İ.(2013), Osmanlı Devleti’nde Sağır, Dilsiz ve A'mâ Mektebi,Tarih Araştırmaları Dergisi, 53(32), 56.
• Günay,N.(2016), Osmanlı Devleti’nde Engellilerin İstihdamı ve Saray Teşkilatında Dilsizler, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 62-73.
• Güzel, A.,G.,(1972).Çeşitli Ülkelerdeki Özel Eğitim Çalışmaları, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/806162,:261-268,(16/01/2022).
• Kargın, T.(2003),Cumhuriyetin 80.Yılında Özel Eğitim, Milli Eğitim Dergisi, https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/160/kargin.htm,(16/01/2022)
• Köşlüoğlu, B.(2019), Özel Eğitimin Tarihçesi Ve Türkiye’de Özel Eğitim, https://erisilebilirizmir.org/ozel-egitimin-tarihcesi-ve-turkiyede-ozel-egitim/,(16/01/2022).
• Kargın,T. (2004), Baş Makale: Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel eğitim Dergisi, 5(2), 9-19.
• Kılınç, M. ve Kurt,S.,K.(2019) Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi, 448-449.
• Kuşçu, E. Ve Günday, R., (2020). Fransız İşaret Dilinde Selamlaşma ve Tanışma Öğretimi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(39): 61-71.
• Kemaloğlu, Y.,K.,(2014). Konuşamayan İşitme Engellilerin(Sağırların) Tarihi, KBB ve BBC Dergisi, 22(1): 14-28.
• Nal, A. Ve Tüzün, I.,(2011), Türkiye’de Kaynaştırma Bütünleştirme Yoluyla Eğitimin Durumu, Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak İçin Politika ve Uygulama Önerileri Projesi,ISBN 978-605-4348-13-8.
• Orhan,S. ve Genç, K.,G.,(2015), Engellilere Yönelik Ülkemizdeki Özel Eğitim Hizmet Uygulamaları ve Örnek Ülke Karşılaştırması, Sosyal Politika Çalışma Dergisi, 35(2), 115-146.
• ORGM, Özel eğitim Sınıfları,https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_08/03045051_ozel_egitim_sinifi_kilavuzu.pdf,(16/01/2022)
• Orkun, M.,A., Bayırlı,A.,ve Bayırlı, S.,(2019), Fransa Eğitim Sisteminin İncelenmesi, Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 1-20.
• MEB,(2006).Özel Eğitim Hizmetleri Tanıtım El Kitabı(nd),Ankara: MEB Yayınları.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, (Madde 32, 3/b)
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, (Made32, 3/m)
• Özen, N. ve Günday,R.(2018) II. Abdülhamit Döneminde Engellilerin Eğitimi, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 1(2),1-2.
• Pınar, E.,S., (2006), Dünya’da ve Türkiye’de Erken Çocukluk Özel Eğitiminin Gelişimi ve Erken Çocukluk Özel Eğitim Uygulamaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 71-83.
• Sağlamtunç, T.,(2010), Görme Engelliler ve Kütüphanecilik Hizmetleri, Bilgi Dünyası, 11(1), 178-191.
• Şahan, S.(2019), Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitime İlişkin Öz Yeterlik algıları ile Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel eğitim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Konya, 1-107.
• Sarı,H. Ve Gürbüz, A.,(2021), Özel Eğitim Meslek Okulları Öğretim Programlarının Uygulanması Sırasında Karşılaşılan Güçlüklerin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi, Turkish Special Education Journal: İnternational TSPED, 3(2), 1-2.
• Tösten, R.,(2010). Türkiye’de Özel Eğitim Sürecine Genel Bakış, Eğitişim Dergisi, http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/21-30/sayi-28-egitim-politikasi-ekim-2010/849-turkiye-de-ozel-egitim-surecine-genel-bakis,(16.01.2022)
• Tomris, G., & Çelik, S. (2021). Erken Çocukluk Özel Eğitimi: Kuramsal ve Yasal Temeller, Dünya’daki ve Türkiye’deki Son Eğilimler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, Erken Görünüm. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.748893
• Türkoğlu,A.(2015), Karşılaştırmalı Eğitim(Dünya Ülkelerinden Örneklerle),Ankara, anı Yayıncılık,262-263.
• Uçar, A.,(2009), Özel Eğitime Muhtaç Göçmen İşçi Çocuklarının Sorunu, Die Gaste 1(7), 1-3.