2023 depremleri ve uzaktan eğitimin yükseköğretim öğrencilerinin psikolojik durumlarına etkisi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 71 - 91, 29.01.2024

Alp Koçer Orhan Koçak

https://doi.org/10.51948/auad.1324641

Öz

2023 depremleri sonrası üniversitelerde uzaktan eğitim kararı alınmış, literatürde hem depremin kişilerin üzerindeki olumsuz etkileriyle hem de 2020 yılında COVID-19 pandemisi nedeniyle de daha önceden uygulanmış olan uzaktan eğitimin kişilerin üzerindeki olumsuz etkileriyle ilgili araştırmalar yer almaktadır. Araştırmayla Türkiye’de 2023 yılındaki depremlerinin ve depremlerin sonrasında yükseköğretim için alınan uzaktan eğitim kararının yükseköğretim öğrencilerinin psikolojik durumları üzerindeki etkisinin olup olmadığı amaçlanmaktadır. Araştırmada Nicel Araştırma Desenlerinden biri olan Tarama Modeli Kullanmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’deki yüz-yüze eğitim alan yükseköğretim öğrencileri oluşturmaktadır. Öğrencilere ulaşmak için araştırmada Basit-kasti örnekleme kullanmıştır. Araştırmada Deprem Sonrası Travma Düzeyini Belirleme Ölçeği, Uzaktan Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği ve Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin Anksiyete Faktörü Kullanmıştır. Araştırmaya 455 öğrenci katılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 25 Amos 22 programlarıyla analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan analizler sonucunda deprem ve uzaktan eğitimin öğrencilerin psikolojik durumlarına anlamlı bir etkisinin olduğu, uzaktan eğitimin öğrencilerin psikolojik durumlarına anlamlı bir etkisinin olduğu ancak deprem travmalarına anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarıyla ilgili olarak hem uygulama hem de araştırma alanında önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anksiyete, Deprem Travması, Uzaktan Eğitim, Üniversite Öğrencisi

Kaynakça

• Ajmal, M., & Ahmad, S. (2019). Exploration of anxiety factors among students of distance learning: a case study of allama ıqbal open university. Bulletin of Education and Research, 41(2), 67-78. https://eric.ed.gov/?id=EJ1229454
• Aker, A. T. (2006). 1999 Marmara depremleri: epidemiyolojik bulgular ve toplum ruh sağlığı uygulamaları üzerine bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(3), 204-212. https://www.turkpsikiyatri.com/turkceOzet?Id=665
• Aktürk, İ., & Albeni, M. (2002). Doğal afetlerin ekonomik performans üzerine etkisi: 1999 yılında Türkiye'de meydana gelen depremler ve etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20848/223539
• Akyüz, H. Ö., Demiray, E. K. D., Alkan, S., & Sıddıkoğlu, D. (2022). Hemşirelik ve önlisans sağlık öğrencilerinin pandemi sürecindeki eğitim ve uzaktan eğitim hakkında görüş ve düşüncelerinin araştırılması. TOGÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 99-110. https://dergipark.org.tr/en/pub/togusagbilderg/issue/69841/1033913
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık https://www.sakaryayayincilik.com/detay/6/sosyal-blmlerde-aratirma-yntemler-spss-uygulamali.html
• Barğı, G., Şahin, E., & Çimenli, Ç. (2021). COVID-19 pandemisi sebebi ile uzaktan eğitim gören üniversite öğrencilerinde stres, anksiyete, depresyon ve fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 4(2), 159-168. DOI: 10.52538/iduhes.941379
• Bilici, R., Tufan, E., Turhan, L., Uğurlu, G. K., Tan, S., & Kaşan, T. (2013). Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elâzığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi, 18(1), 15-19. https://dergipark.org.tr/en/pub/firattip/issue/6342/84593
• Bulut, S., & Kırmızı, F. S. (2021). Covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitimde Türkçe dersine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(4), 1-30. DOI: 10.51948/auad.960960
• Çaparlar, C. Ö., & Dönmez, A. (2016). What is scientific research and how can it be done? Turkish journal of anaesthesiology and reanimation, 44(4), 212–218. https://doi.org/10.5152/TJAR.2016.34711
• Coşkun, M. G. (2022). 2020 İzmir depremini yaşamış bireylerde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki (Master's thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü). https://acikerisim.fsm.edu.tr/xmlui/handle/11352/4403
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. Selçuk Beşir Demir. Eğiten Kitap. https://www.egitenkitap.com/ARASTIMA-DESENI-RESEARCH-DESIGN-John-W-Craswell,PR-24.html
• Di Giacinto, A., Lai, C., Cieri, F., Cinosi, E., Massaro, G., Angelini, V., ... & di Giannantonio, M. (2015). Difficulty describing feelings and post-traumatic symptoms after a collective trauma in survivors of L'Aquila earthquake. Journal of mental health, 24(3), 150-154. https://doi.org/10.3109/09638237.2015.1019055
• Doğan, M. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Travma Sonrası Gelişimlerinde İçsel Dini Motivasyon, Dini Başa Çıkma, Sabır ve Şükrün Rolü. Turkish Studies, 13(25). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14583
• Duncan, E., Dorahy, M. J., Hanna, D., Bagshaw, S., & Blampied , N. (2013). Psychological responses after a major fatal earthquake: The effect of preitraumatic dissociation and posttraumatic stress symptoms on anxiety and depression. Journal of Trauma and Dissociation, 14(5), 501-518. https://doi.org/10.1080/15299732.2013.769479
• Durgun, H., Can. T, Betül Avcı, A., & Kalyoncuoğlu, B. (2021). Covid-19 sürecinde hemşirelik öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri ve kaygı düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(2), 141-147. DOI: 10.46483/deuhfed.824109
• Erdoğan, C. N., & Aksoy, Ö. N. (2020). Deprem Stresi ile Baş Etme Stratejileri Balıkesir Örneği. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 3(2), 88-103. DOI: 10.38004/sobad.704072
• Erzen, M. Ü., & Dikkatli, S. (2019). Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Medyanın Rolü. Asya Studies, 1(7), 51-61. https://doi.org/10.31455/asya.530943
• Flores, E. C., Carnero, A. M., & Bayer, A. M. (2014). Social capital and chronic post-traumatic stress disorder among survivors of the 2007 earthquake in Pisco, Peru. Social Science & Medicine, 101, 9-17. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2013.11.012
• Haçin, İ. (2014). 1939 Erzincan Büyük Depremi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30(88), 37-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/44051/542701
• Haşıloğlu, M. A., & Göğebakan, S. (2021). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik kaygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 4(2), 141-154. https://dergipark.org.tr/en/pub/fmgted/issue/62218/888624 Kandilli Rasathanesi, 2023- http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/06-subat-20-subat-2023-depremlerine-ait-on-degerlendirme-raporu/#
• Karakuş, U. (2013). Depremi Yaşamış ve Yaşamamış Öğrencilerin Deprem Algılarının, Metafor Analizi ile İncelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.31309
• Karaman, F. (2021). Türkiye’de kovid 19 pandemi sürecine bağlı uzaktan eğitimin almanca öğretimine etkisi. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 9(2), 633-658. https://doi.org/10.37583/diyalog.1030771
• Karancı, A. N., & Rüstemli, A. (1995). Psychological consequences of the 1992 Erzincan (Turkey) earthquake. Disasters, 19(1), 8-18. https://doi.org/10.1111/j.1467-7717.1995.tb00328.x
• Kaya, Y. Ç. (2021). Üniversite öğrencilerinin covıd-19 salgınında endişe düzeyleri ile uzaktan eğitim kalitesine ilişkin algı ve tutumları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 5(9), 45-63. https://dergipark.org.tr/en/pub/tje/issue/64224/916281
• Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258-271. https://doi.org/10.12984/eed.01675
• Kurt E & Gülbahçe, A. (2019). Van depremini yaşayan öğrencilerin travma sonrası stres bozukluğu düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 957-972. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/49603/617188
• Özgölet, B. M., & Utkucu, M. (2021). Depremin Yıkıcı Etkisiyle Başa Çıkmada Etkili Olan Etkenler. Academic Perspective Procedia, 4(2), 89-98. https://doi.org/10.33793/acperpro.04.02.38
• Özoğul, R. (2020). Öğretmenlerde aile aidiyeti ile depresyon, anksiyete ve stres ilişkisi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
• Pınarcıoğlu, N. Ş., Kanbak, A., & Önver, M. Ş. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde kırsal-kentsel ve sosyo-ekonomik farklılıkların uzaktan eğitime etkisi. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(23), 28-48. https://dergipark.org.tr/en/pub/msgsusbd/issue/69550/1107748
• Selçuk, O., Gencer, T.E. ve Karataş, Z. (2021). Sosyal hizmet öğrencilerinin covid-19 salgını ve uzaktan eğitim sürecine ilişkin tutumları ile psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(3), 967-994. DOI: 10.33417/tsh.931255
• Şeren, N., Tut, E., & Kesten, A. (2020). Korona virüs sürecinde uzaktan eğitim: Temel eğitim bölümü öğretim elemanlarının görüşleri. Turkish Studies, 15(6), 4507-4524. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.46472
• Tang, B., Deng, Q., Glik, D., Dong, J., & Zhang, L. (2017). A meta-analysis of risk factors for post-traumatic stress disorder (PTSD) in adults and children after earthquakes. International journal of environmental research and public health, 14(12), 1537. https://doi.org/10.3390/ijerph14121537
• Tanhan, F., & Kayri, M. (2013). Deprem sonrası travma düzeyini belirleme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1013-1025. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/145552/deprem-sonrasi-travma-duzeyini-belirleme-olceginin-gecerlik-ve-guvenirlik-calismasi
• Taşçı, G. A., & Özsoy, F. (2021). Deprem travmasının erken dönem psikolojik etkileri ve olası risk faktörleri. Cukurova Medical Journal, 46(2), 488-494. https://doi.org/10.17826/cumj.841197
• Tonkuş, M. B., & Bakırhan, C. (2022). Uzaktan Eğitimin Uygulamalı Alanlarda Eğitim Gören Öğrencilerin Anksiyete Düzeyine Etkisi. Artuklu International Journal of Health Sciences, 2(1), 7-18. https://doi.org/10.29228/aijhs.11
• Yağan, S. A. (2021). Üniversite öğrencilerinin COVID-19 salgını sürecinde yürütülen uzaktan eğitime yönelik tutum ve görüşleri. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 4(1), 147-174. https://dergipark.org.tr/en/pub/apjec/issue/62988/942141
• Yassini, M., & Hosseini, F. R. (2006). Post traumatic stress disorders symptoms after bam earthquake. Pak J Med Sci, 22(4), 477-479. https://pjms.com.pk/issues/octdec06/article/sc1.html
• Yılmaz, N. A. (2020). Yükseköğretim kurumlarında covid-19 pandemisi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim durumu hakkında öğrencilerin tutumlarının araştırılması: Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 15-20. https://dergipark.org.tr/en/pub/neufhsj/issue/55814/751395
• Yılmaz, Ö., Boz. H, & Arslan, A. (2017). Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (Dass-21) Türkçe Kısa Formunun Geçerlilik-Güvenilirlik Çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 78-91. https://dergipark.org.tr/en/pub/fesa/issue/30912/323190
• Yorulmaz, M. & Söyler, S. (2022). Covid-19 sürecinde uzaktan eğitim: Sağlık yönetimi öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9(1), 42-54. https://dergipark.org.tr/en/pub/sagakaderg/issue/68718/953680
• Yükseköğretim Kurulu, 2020- https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/universitelerde-uygulanacak-uzaktan-egitime-iliskin-aciklama.aspx
• Yükseköğretim Kurulu, 2023- https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/yuksekogretim-genel-kurulunca-2022-2023-bahar-yariyili-egitim-surecine-iliskin-alinan-kararlar.aspx
• Yüksel Doğan, R., & Aytekin, Ç. (2021). Ekolojik Sistem Kuramı çerçevesinden ebeveyn yabancılaşmasına genel bir bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(3), 551-572. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=968237