Tatos Gediği Buzulu (Rize)

Yıl 2015, , 161 - 172, 01.08.2015

Gürcan Gürgen

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000169

Cited By: 3

Öz

Türkiye, enlem etkisi nedeniyle, Pleistosen’deki kuvvetli buzullaşma alanlarının uzağında kalmakla birlikte; güney Anadolu’da Toroslar, iç bölgelerde yüksek volkanik dağlar ve Kuzey Anadolu Dağları’nın özellikle yüksek doğu kesimlerindeki zirveler çevresi dikkat çekici oranda buzullarla kaplanmıştır. Belirtilen buzullar, Postglasyal dönemdeki iklim koşullarının etkisiyle eriyerek, büyük oranda ortadan kalkmıştır. Bu alanlarda, özel koşulların da etkisiyle korunabilen buzullar ise çoğunlukla sirk buzullarına dönüşmüşlerdir. Kuzey Anadolu Dağları, günümüzde dikkat çekici bir glasyal topografyaya ve önemli sayıda güncel buzul varlığına sahiptir. Bu dağların en yüksek iki zirvesine sahip olan Kaçkar Dağı (3932 m) ve Verçenik Dağı (3709 m) civarında yer alan buzullaşma alanları çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Bu iki zirve arasında kalan Tatos (Dilek) Dağı ise nispeten az araştırılan alanlardan biridir. Ancak, 2014 ve 2015 yıllarında gerçekleştirilen arazi çalışmaları ve elde edilen glasyal bulgular, bu alanlarda daha ayrıntılı gözlem ve araştırmaların yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Tatos Dağları, Tatos Gediği, buzul, döküntü örtülü buzul, Rize

Tatos Pathway glacier (Rize Turkey)

Öz

Due to its latitude, the geographic region of Turkey did not experience episodes of heavy glaciations during the Pleistocene Epoch. Historically though, the mountainous landscapes in Turkey have been covered with a remarkably high rate of glaciers due in most part to the Taurus Mountains in the south, the high volcanic inland mountains, and especially the higher elevations in the eastern region of the North Anatolian Mountains. Because of the climatic conditions of the post-glacial period a majority of these glaciers have largely disappeared. The glaciers which remain are protected by unique climate conditions present in some regions, and for the most part have become circus glaciers. Nowadays, the North Anatolian Mountains are home to a remarkable glacial topography and a significant number of glaciers. Two of the highest peaks in the region are Kaçkar (3932 m) and Verçenik (3709 m) and the glaciated areas in these mountains have been the focus of multiple investigations. Conversely, Tatos Mountain, which lies between the Kaçkar and Verçenik peaks, has

Anahtar Kelimeler

Tatos Mountains, Tatos pathway, glacier, debris covered glacier, Rize-Turkey

Kaynakça

• Çiner, A. (2003) “Türkiye’nin güncel buzulları ve Geç Kuvaterner buzul çökelleri”, Türk. Jeo. Bül.Cilt:46, Sayı: 1.
• Doğu, A.F.; Somuncu, M.; Çiçek, İ.; Tunçel, H.; Gürgen, G. (1993), ”Kaçkar Dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm”
• A.Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:2, s.157–184. Doğu, A. F.; Çiçek, İ.; Gürgen, G. ve Tunçel, H. (1996) “Üçdoruk (Verçenik) dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm”,
• A.Ü, Türkiye Coğ. Araşt. ve Uyg. Merk. Derg. No:5. Erinç, S. (1945) Doğu Karadeniz Dağlarında Glasyalmorfoloji Araştırmaları, İst. Üniv.Ed. Fak. Yay. Coğ. Ens. Dok. Tez. Ser. No: 1, İstanbul.
• Erinç S. (1949) “Kaçkardağı Grubunda Diluviyal ve Bu günkü Glasyasyon (Eiszeitliche und gegenwartige Vergletsche-rung in der Kaçkardag-Gruppe)”, İst. Üniv. Fen Fak. Mec. Seri. B.C. XIV. S.3, s.243-245.
• Erinç, S. (1952) “The present glaciation in Turkey”, General Assembly and 17th International Congress of the International
• Geographical Union, 8th Proceedings, Washington. Gall, H. (1966) Gletscherkundliche Beobachtungen im Hochgebirge von Lasistan (Nordostanatolisches Randgebirge).
• Mitteilungen der Osterreichischen Geographischen Gesellschaft, 108, Heft II/III. Gürgen, G. ve Yeşilyurt, S., (2012) “Karçal Dağı Buzulları (Artvin)”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 10, 1, 91-104.
• Gürgen, G. (2015) “Verçenik Dağı Buzulları (Rize)” TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.73-86.
• Krenek, L. (1932) “Gletscher im Pontischen Gebirge. (Lasistan)”, Zeitschrift f. Gletscherkunde. Bd. 20, S. 129-131, Bildtafel XV u. XVI.
• Kurter, A. (1991) Glaciers of the Middle East and Africa-glaciers of Turkey. (Richard,S.; Williams, R. S.; and Ferrigno, J. G. editors), Satellite image atlas of glaciers of the world. United States Geological Survey Professional Paper G-1,1-30.
• Koch, K.H.E. (1846) Reise im Pontischen Gebirge.Weimar.
• Sstebnitski, J. (1882) Das Pontische Gebirge, Pett. Mitt.
• Leutelt, R. (1934) “Im Hochgebirge von Lasistan”, Osterr Alpenzeitung Wien, Falge 1145, S. 127 - 140.
• Leutelt, R. (1935) “Glazialgeologische Beobachtungen im Lasistanischen”, Hochgebirge. z. f, Gletscherkde. 23, S. 67 - 80.
• Loffler, E. (1970) Untersuchungen zum eiszeitlichen und rezenten klimagenetischen Formenschatz in den Gebirgen Nordostanatoliens: Heidelberg Geographische Arbeiten Heft: 27, Heidelberg.