Öz
Akdeniz Bölgesi’nin Adana Bölümü’nde yer alan Mersin şehri, nüfus ve ekonomik açıdan bölgenin ve Türkiye’nin en büyük şehirlerinden birisidir. Çukurova’nın güneybatı ucunda, Deliçay ve Müftü derelerinin oluşturmuş olduğu dar kıyı ovası (Mersin Ovası) üzerinde kurulmuş olan Mersin, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinden gelen yolların Akdeniz kıyısında kesiştiği bir noktada bulunmaktadır. Mersin Ovası ve doğusundaki Çukurova, verimli alüvyon toprakları ve Akdeniz iklimi nedeniyle zengin bir tarımsal potansiyel sahiptir. Bu tarımsal potansiyel insanları bu alana çekmiş, buna bağlı olarak da Mersin’de endüstrileşme ve ticaret hızla gelişmiştir. Bu gelişmeler Mersin’in mekansal gelişimini de beraberinde getirmiştir. Ancak alt ve üst yapı tesislerini daha ucuza mal etme arzusu, şehrin doğu–batı istikametindeki verimli tarım topraklarının yer aldığı ova üzerinde gelişmesine neden olmuştur. Adana-MersinAntalya kara yolunun iki yanında ova üzerindeki bu çarpık yapılaşma, tarım toprakları kadar kentleşmeyi de olumsuz etkilemektedir. Tarım topraklarının bu olumsuz gelişmeden daha fazla zarar görmemesi ve sağlıklı bir kentleşme için şehrin gelişiminin eğimli, tarımsal açıdan ovaya göre daha az verimli olan kuzeye doğru yönlendirilmesi gerekmektedir. Bu amaç doğrultusunda uygun imar plânları hazırlanmalı ve en kısa zamanda uygulamaya geçirilmelidir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alpkent, N.; Oktay, R. G.; Arıkbay, C. (1985) Çukurova Bölgesinde Tarımsal Alanların Tarım Dışı Kullanım Düzeyi ve Ekonomik Kayıplar, Milli Produktivite Merkezi Yay. 335, Ankara.
- Akbaş, F.; Uğur, S. (1944) İçel Rehberi, Cilt I, Mersin.
- Başgelen, N. (1998) Geçmiş Zamanda Mersin, Kentbank Yay., Mersin.
- Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929) 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul.
- Cuinet, V. (1892) Turquie D’asie (Geographie Administrative), Tome Deuxieme, Paris.
- Çakıroğlu, E. (1941) “Mersin şehir coğrafyası”, Coğrafya Araştırmaları, 411-430.
- Darkot, B. (1988) “Mersin”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğt. Bak. Yay., C. VII, İstanbul.
- Develi, H. Ş. (1998) Akdeniz’de İnci Kent Mersin, Mersin Büyükşehir Belediyesi, Mersin.
- D.İ.E., Genel Nüfus Sayımı, 1945-1970 yılları arasındaki sayılar, Ankara.
- D.İ.E., (1994) 1990 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 33-İçel, 1970 -1990 yılları arasındaki sayı- lar, Ankara.
- D.İ.E., Genel Nüfus Sayımı Daimi İkametgaha Göre İç Göçün Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri , 1980 -1990 yılları arasındaki sayılar, Ankara.
- D.İ.E., (2000) Türkiye İstatistik Yıllığı 1999, Ankara.
- D.S.İ., (1978) Mersin-Berdan ve Efrenk Ovaları Hidrojeolojik Etüt Raporu, Ankara.
- Dinler, Z. (2001) Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, Bursa.
- Erinç, S. (1952-53) “Çukurova’nın alüvyal morfolojisi hakkında”, Coğafya Enstitüsü Dergisi, 3-4, 147-159.
- Göney, S. (1976) Adana Ovaları I, İstanbul Üniv. Edb. Fak. Yay. 2162, İstanbul.
- Issawi, C. (1980) The Economic History of Turkey 1800-1914, London.
- İçel Valiliği İl Çevre Müdürlüğü, (1998) İçel İli Çevre Durum Raporu, 154, Mersin.
- Kara, H. (1994) “Mersin-Erdemli arasında gelişen deniz turizmi, tarım alanları ilişkisi ve sorunları”, Türkiye Coğrafyası Dergisi, 3, 148.
- Karadağ, H.(1939) “Mersin ve Çukurova hakkında tarihi notlar”, İçel, 7-18.
- Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, (1998) Ekonomik Rapor, Mersin.
- Mutlu, F. (1941) “Mersin şehri nasıl ve ne zaman kuruldu”, İçel, 29-45.
- Özbek, H.; Dinç, U. (1984) “Çukurova’da verimli toprakların tarım dışı amaçlarla kullanılmasının sorunları”, Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı Seminer Dizisi:8, Ankara, 58-72.
- Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hiz. Gen. Müd., (1991) İçel İli Arazi Varlığı, İl Rapor 33, Ankara.
- TCDD, (1965) Mersin Limanı, İzmir.
- Tolun- Denker, B., (1976) Şehir İçi Arazi Kullanışı, İstanbul Üniv. Edb. Fak. Yay. 2054, İstanbul.
- Yurt Ansiklopedisi, (1982) “İçel”, Cilt V, İstanbul.
Öz
Mersin, which is located in the Adana subregion of the mediterranean region, is one of the big cities in Turkey and the region in the sense of population and economical aspects. The city of Mersin was built on the southwest corner of Çukurova where Delicay and Müftü creeks create narrow coastal floodplain, and where the state roads coming from Eastern Anatolia, Southeastern Anatolia and Interior Anatolia are intersect on the mediterranean coast. Mersin and Çukurova plains have rich potential for agricultural practices with fertile alluvial soils and suitable climate. This agricultural potential was attracted people to the area, and eventually was caused rapid growing of industry and trade in Mersin. These developments are resulted rapid spatial expansion of the city.However, the desire for cheaper infrastructure and superstructure lead to cause expansion of the city over fertile agricultural lands along the Adana-Mersin-Antalya road. These unplanned structures, along both sides of the Adana-Mersin-Antalya road, have been causing unplanned urbanization consequently affecting agricultural areas negatively.For protection of fertile agricultural areas and suitable urbanisation, expansion of the city has to be directed toward north where has steeper slope with less fertile soils. To achive this goal, new suitable zoning and construction plans must be prepared and implemented immediately
Anahtar Kelimeler
Key Words: Geography Spatial Expansion Urban Land Use Agricultural Area
Kaynakça
- Alpkent, N.; Oktay, R. G.; Arıkbay, C. (1985) Çukurova Bölgesinde Tarımsal Alanların Tarım Dışı Kullanım Düzeyi ve Ekonomik Kayıplar, Milli Produktivite Merkezi Yay. 335, Ankara.
- Akbaş, F.; Uğur, S. (1944) İçel Rehberi, Cilt I, Mersin.
- Başgelen, N. (1998) Geçmiş Zamanda Mersin, Kentbank Yay., Mersin.
- Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929) 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul.
- Cuinet, V. (1892) Turquie D’asie (Geographie Administrative), Tome Deuxieme, Paris.
- Çakıroğlu, E. (1941) “Mersin şehir coğrafyası”, Coğrafya Araştırmaları, 411-430.
- Darkot, B. (1988) “Mersin”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğt. Bak. Yay., C. VII, İstanbul.
- Develi, H. Ş. (1998) Akdeniz’de İnci Kent Mersin, Mersin Büyükşehir Belediyesi, Mersin.
- D.İ.E., Genel Nüfus Sayımı, 1945-1970 yılları arasındaki sayılar, Ankara.
- D.İ.E., (1994) 1990 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 33-İçel, 1970 -1990 yılları arasındaki sayı- lar, Ankara.
- D.İ.E., Genel Nüfus Sayımı Daimi İkametgaha Göre İç Göçün Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri , 1980 -1990 yılları arasındaki sayılar, Ankara.
- D.İ.E., (2000) Türkiye İstatistik Yıllığı 1999, Ankara.
- D.S.İ., (1978) Mersin-Berdan ve Efrenk Ovaları Hidrojeolojik Etüt Raporu, Ankara.
- Dinler, Z. (2001) Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, Bursa.
- Erinç, S. (1952-53) “Çukurova’nın alüvyal morfolojisi hakkında”, Coğafya Enstitüsü Dergisi, 3-4, 147-159.
- Göney, S. (1976) Adana Ovaları I, İstanbul Üniv. Edb. Fak. Yay. 2162, İstanbul.
- Issawi, C. (1980) The Economic History of Turkey 1800-1914, London.
- İçel Valiliği İl Çevre Müdürlüğü, (1998) İçel İli Çevre Durum Raporu, 154, Mersin.
- Kara, H. (1994) “Mersin-Erdemli arasında gelişen deniz turizmi, tarım alanları ilişkisi ve sorunları”, Türkiye Coğrafyası Dergisi, 3, 148.
- Karadağ, H.(1939) “Mersin ve Çukurova hakkında tarihi notlar”, İçel, 7-18.
- Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, (1998) Ekonomik Rapor, Mersin.
- Mutlu, F. (1941) “Mersin şehri nasıl ve ne zaman kuruldu”, İçel, 29-45.
- Özbek, H.; Dinç, U. (1984) “Çukurova’da verimli toprakların tarım dışı amaçlarla kullanılmasının sorunları”, Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı Seminer Dizisi:8, Ankara, 58-72.
- Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hiz. Gen. Müd., (1991) İçel İli Arazi Varlığı, İl Rapor 33, Ankara.
- TCDD, (1965) Mersin Limanı, İzmir.
- Tolun- Denker, B., (1976) Şehir İçi Arazi Kullanışı, İstanbul Üniv. Edb. Fak. Yay. 2054, İstanbul.
- Yurt Ansiklopedisi, (1982) “İçel”, Cilt V, İstanbul.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA76SK64RV |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2003 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2003 |