ŞEHİRLEŞME SÜRECİ BAKIMINDAN İNEGÖL İLÇESİ ŞEHİRSEL YERLEŞMELERİ*

Yıl 2003, , 75 - 95, 01.04.2003

Murat Mustafa Yüceşahin

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000027

Cited By: 1

Öz

Şehirlerin büyümesi ve şehirleşme, günümüz dünyasının en önemli olgularından biridir. Üstelik şehirleşmenin, her yerde aynı özellik ve gelişim süreçlerini göstermediği ve yıllar ile birbirinden farklı mekânlar arasında aynı oranı korumadığı da gözlerden kaçmamaktadır. Bu noktada, şehirleşme süreci irdelenen her bir mekânın, bu olgunun sürecine ait önemli bir örneği teşkil ettiği ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde şehirleşmenin, en dar anlamda, belli başlı bölgelerde ya da şehirlerde bir nüfus birikimi süreci olarak ortaya çıktığı (Tümertekin,1973:7) bilinse de, her açıdan ülkemizin diğer bölgelerine göre önemli farklılıklar gösteren Marmara Bölgesi’nin şehirleşme sürecinin kalkınma ve gelişmeye koşut olarak bir adım önde süregeldiği aşikârdır. Söz konusu bölgenin Bursa Yöresi’nde kalan İnegöl ilçesi, gerek ülkemizdeki, gerekse Marmara Bölgesi’ndeki şehirleşme sürecine dair ilginç sonuçlar ortaya koymaktadır. Her şeyden önce, günümüzde, ilçede yer alan kasabaların (Alanyurt, Yeniceköy, Kurşunlu, Cerrah, Tahtaköprü ve Oylat) ve İnegöl şehrinin tarihsel perspektifle şehirleşme süreçleri irdelendiğinde, birbirinden farklı dinamiklerin konuya etkisinin ve mekânsal analizlerinin büyük önem taşıdığı sentezlenmektedir. Özellikle şehirleşmede önemli bir aşama olan kasabalaşma sürecinin kırsal durumdan şehirsel hale geçişte yadsınmaması gereken bir “değişim dinamiği” olduğu anlaşılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Şehirleşme, şehirsel yerleşmeler, Türkiye, Marmara Bölgesi, İnegöl

In View of Urbanization Process Urban Settlements in İnegöl District

Öz

Urbanisation is one of the most striking features of contemporary civilisation. Urbanisation does not always take the same form, nor does it progress at the same rate everywhere. In the urbanisation process that is taking place in Turkey, the great population increases of certain large cities are still important. However, many rural settlements also acquire city status by increases in their population. As an example to this, İnegöl is one the district of Bursa Province situated in the Southern Marmara Region of West Anatolia. İnegöl district is also a basin in respect of hydrological, geological and geomorphological characteristics. Because of this, İnegöl basin have a number of settlements are different types. The unique city of the research area is İnegöl. Research Area has also 6 small towns such as Alanyurt, Yeniceköy, Kurşunlu, Tahtaköprü, Cerrah and Oylat. Evidentley, in the urban settlements of İnegöl district, there are a lot of differences in urbanisation process each other. These settlements not only provides meaningful clues about the economical, social and hierarchical structure of the research area, but also reflects transformation of rural characteristics to urban. In addition, nowadays, the industrial activities in İnegöl city have developed rapidly compared to many cities in Turkey. Considering the urbanisation process, cultural, economical,and social structures, İnegöl shows an industry city characteristics with a population of over 100.000 in 2000

Anahtar Kelimeler

Urbanization, urban settlements, Turkey, Marmara Region, İnegöl

Kaynakça

• Akçura, T. (1971) “Türkiye’de şehirleşme”, İçinde Tümertekin, E.; Mansur, F.; Benedict, P. (eds.) Türkiye Coğrafi ve Sosyal Araştırmalar, İst.Üniv. Coğr. Ens. Yay., İstanbul, 187-225.
• Barkan, Ö. L.; Meriçli, E. (1988) Hüdâvendigâr Livası Tahrir Defterleri-I, AKDTYK, TTK Yay., XIV. Dizi, 3, TTK Bası- mevi, Ankara.
• Bookchin, M. (1999) Kentsiz Kentleşme:Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü, Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Carter, H. (1995) The Study of Urban Geography, 4th ed., Halsted Press, London.
• Darkot, B.; Tuncel, M. (1981) Marmara Bölgesi Coğrafyası, İ.Ü.Coğ.Ens.Yay., İstanbul.
• Erder, L. (1975) “The measurement of preindustrial population changes: the Ottoman Empire from the 15th to the 17th century”, Middle Eastern Studies, 11, 3, 284-301.
• Faroqhi, S. (2000) Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul.
• Hoşgören, M. Y. (1977) “İnegöl havzasında arazi kaymaları ile ilgili gözlemler”, Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 20-21, 223- 243.
• Kahraman, K. (1992) Geçmişten Günümüze İnegöl, İnegöl Kült. San. ve Yard. Vak. Yay., İstanbul.
• Keleş, R. (1997) Kentleşme Politikası, 4. Baskı, İmge Kitabevi, , Ankara.
• Keleş, R. (1998) Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kılıçbay, M. A. (1993) Şehirler ve Kentler, Gece Yay., Ankara.
• Kıray, M. B. (1998) Kentleşme Yazıları, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Mutluer, M. (2000) Kentleşme Sürecinde İzmir’de Toplu Konut Uygulamaları ve Sorunlar, Ege Üniv.Yay., İzmir.
• Ortaylı, İ. (2001) Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayıncılık, İstanbul.
• Özgür, E. M. (1998) Türkiye Nüfus Coğrafyası, GMC-Basın Yayın Ltd.Şti, Ankara.
• Singh ‘Anal’, A. K. (1990) Origin and Growth of Towns, Ashok Kumar Mittal Concept Publishing Comp., New Delhi.
• Small, J.; Witherick, M. (1990) A Modern Dictionary of Geography, 2 nd edition, Routledge, London.
• Tümertekin, E. (1973) Türkiye’de Şehirleşme ve Şehirsel Fonksiyonlar, İ.Ü.Coğ.Ens.Yay., İstanbul.
• Tümertekin, E.; Özgüç,N. (1998) Beşeri Coğrafya:İnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Whynne, C.-Hammond (1985) Elements of Human Geography, Bell&Hymann, London.
• Wirth, L. (2002) “Bir yaşam biçimi olarak kentlileşme” İçinde Duru, B., Alkan, A. (Çev.-Derl.) 20. Yüzyıl Kenti, İmge Kitabevi Yay., Ankara, 77-106.
• Yücel, T. (1961) “Türkiye’de şehirleşme hareketleri”, Türk Coğrafya Dergisi, 21, 31-44.
• Yüceşahin, M. M. (2002) İnegöl İlçesinin Yerleşme Coğrafyası, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Ankara.
• Bursa Vilayeti Salnamesi, Devlet Matbaası, Bursa.