Ardeşen (Rize)’de Mart 2014’te meydana gelen orman yangınının meteorolojik hazırlayıcıları

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 2, 133 - 148, 01.08.2014

Hurşit Yetmen

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000157

Cited By: 2

Öz

Rize ve ilçelerinde kış ve bahar aylarında zaman zaman görülen orman yangınlarının bölgedeki hava şartlarıyla ne düzeyde ilgili olduğu, 25 Mart 2014 tarihinde Ardeşen (Işıklı köyü)’de gerçekleşen orman yangını örneğinde incelenmiştir. Yangından önceki dört haftanın saatlik meteorolojik verileri incelenerek yangın koşullarının hazırlanmasında etkili olabilecek olasılıklar değerlendirilmiştir. Yangından önceki 108 saatte yağış gözlenmemiş, son 12 saatte güneydoğu yönlü rüzgâr hızını arttırırken bağıl nem hızla düşmüş ve sıcaklık 27ºC seviyesine kadar yükselmiştir. Bu parametrelerin oluşturduğu kombinasyon tipik bir fön devresinde görülen karakteristik hava şartlarıdır. Bu şartlar altında orman altı toprak yüzeyindeki organik kalıntıların nem kaybı hızlanmış ve yangına karşı hassasiyeti artmıştır. Ardeşen’deki bu orman yangını, kuşkusuz beşeri faaliyetlerden kaynaklanan ihmal veya bilinçsiz uygulamalarla da ilişkilidir fakat meteorolojik şartların da yangın için oldukça elverişli olduğu saptanmıştır. Aynı meteorolojik verilerin kullanılmasıyla yangın olasılığı, Kanada Yangın Hava İndeksi (FWI) ile de test edilmiştir. Bu testin sonuçlarıyla da yangın tarihinde risk seviyesinin yükseldiği teyit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Orman yangınları, Fön rüzgârı, FWI, Ardeşen

Ardeşen (Rize) forest fires caused by meteorological conditions in March 2014

Öz

Relationship between the weather conditions and forest fires in the winter and the spring that seen occasionally in Rize and its counties were investigated at Ardeşen forest fire example which occured on March 25, 2014. The probabilities that are likely to be effective in preparing the fire conditions were evaluated by examining the hourly meteorological data for the previous four weeks before the fire. While the precipitation wasn’t observed at previous 108 hours from fire, wind speed increased rapidly from southeast direction in the last 12 hours before fire, at the same time relative humidity decreased and the temperature rose to 27ºC level.The combination of these parameters are weather conditions which is characteristic in a typical foehn periot.Loss of moisture from the soil surface that covered with organic residual in the forest floor was accelerated under these conditions and increased susceptibility to the fire. The fire probability, by use of the same meteorological data were tested with FWI.The results of this test confirmed the increased level of risk on day of fire

Anahtar Kelimeler

Forest fires, Foehn wind, FWI, Ardeşen

Kaynakça

• Avcı, M. (2005) “Çeşitlilik ve endemizm açısından Türkiye’nin bitki örtüsü”, İst. Üni. Ed. Fak. Coğrafya Dergisi, Sayı:13, S. 27-55, İstanbul, 2005.
• Ayanz, S.M.J. (2002) Methodologies for the Evaluation of Forest Fire Risk: From Long-term (static) to Dynamic Indices, Forest Fire: Ecology and Control, Joint Research Center of European Commission Italy, in Forest Fires: Ecology and Control, Anfodillo T. and Carraro, V. (Eds), Forest Fires: Ecology and Control, University degli Studi di Padova.
• Camia, A.; Bovio, G.; Aguado, I.; Stach, N. (1999) Meteorological Fire Danger Indices and Remote Sensing, En: Chuvieco, E. (Ed.), Remote Sensing of Large Wildfires in the European Mediterranean Basin, Springer-Verlag, Berlin.
• Erinç, S. (1996) Klimatoloji Ve Metodları, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Erol, O. (1955) “1953 yılı ocak ayında Trabzon’daki orman yangınları hakkında” 9. Coğr. Meslek Haftası. 22-29 Aralık 1954. Tebliğler ve Konferanslar. Türk Coğr. Kur. Yay. 2. Coğr. Meslek Haft. Serisi 1: 129-134 İstanbul.
• Günal, N. (2013) “Türkiye’de iklimin doğal bitki örtüsü üzerindeki etkileri”, Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl:5, Sayı:1, Ocak 2013 “Kültürümüzde İklim ve Mevsimler”.
• Haines, D.A.; Main, W.A.; Frost, J.S. (1983) “Fire-danger rating and wildfire occurrence in the northeastern United States”, Forest Sci. 29(4). pp. 679-696.
• Reis, S. (2007) “Rize ilinin arazi örtüsündeki zamansal değişimin (1976-2000) Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi ile belirlenmesi”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim –02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon.
• Rize İli Ardeşen İçesi; Kahveciler, Cami, Kuzey ve Baş Mahallelerinin Dolana Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi, Dokay-ÇED Çevre Mühendisliği Ltd. Şti. 2013, Ankara.
• Türkeş, M. (2010) Klimatoloji ve Meteoroloji, 1. Baskı, Kriter Yayınevi, İstanbul.
• Van Wagner, C.E. (1987) Development and Structure of the Canadian Forest Fire Weather Index System, Canadian Forestry Service, Forestry Technical Report 35, Ottawa.
• Viegas, D.X.; Pita, L.P. (2004) “Fire spread in Canyons”, International Journal of Wildland Fire, 13(3) 253–274.
• Yamak, Ç. (2006) Investigation Over A National Meteorological Fire Danger Approach For Turkey With Geographic Information Systems, The Degree of Master of Science (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), The Graduate School Of Natural And Applied Sciences Of METU.