Nüfusları 2000’in altına indiği için belediye teşkilatları kaldırılan yerleşmeler üzerine coğrafi bir analiz

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 2, 75 - 100, 01.08.2013

Nurettin Özgen

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000144

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, nüfusu 2000’in altına düştüğü için belediye teşkilatları kaldırılan yerleşmelerin mahalle veya köye dönüştürülmesinin idari coğrafya bakımından analizi yapılmış ve bu yasal düzenlemelerin yerleşmeler üzerinde ne tür etkileri olacağı farklı yaklaşımlarla tartışılmıştır. TÜİK (2010) verilerine göre, belediye teşkilatı lağvedilen 966 beldenin nüfus kategorileri il ve coğrafi bölgeler düzeyinde dağılışları belirlenmiş olup ayrıca İBBS Düzey I ve Düzey II bölgelerine göre de dağılışları ele alınmıştır. 6360 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, belediye teşkilatları kaldırılan yerleşim ünitelerinin sosyoekonomik yapılarının belediyesizlikten nasıl etkileneceği, ilgili yasal düzenleme metninin içerik analizi yapılarak değerlendirilmiş, anlamlı ve geçerli çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışmanın bir sonraki bölümünde ise mevcut yasal değişikliklerin neden olacağı sonuçlar karşılaştırmalı analiz yaklaşımı ile değerlendirilmiş ve belediye teşkilatları lağvedilen yerleşmelerin, yörenin sosyoekonomik ve demografik yapısına olumlu sonuçlarının yanı sıra bazı olumsuz sonuç ve sosyopolitik kaygılara da neden olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak araştırmada söz konusu yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte bu yerleşim birimlerinde meydana gelmesi muhtemel sosyal ve politik gelişmeler tartışmaya açılmış ve herhangi bir yerleşim biriminde belediye teşkilatının kurulması için bazı önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Belediye, belde, belediye örgütlü yerleşme, idari coğrafya

A Geographical analysis of the settlements municipalities of which have been abolished due to the population with less than 2000

Öz

In this study, results of removing municipal organizations in residential areas with population under 2,000 and of changing their status to village or district were analyzed in terms of administrative geography and potential effects of these legal regulations were discussed in accordance with different approaches. According to TSI data (2010) population categories of 966 residential areas, whose municipal organizations were repealed, were analyzed by provinces and geographical regions and their distribution by NUTS Level I and Level II was examined, as well. Potential effects of removing municipal organizations in residential areas with population less than 2,000 on social and economical structure of those areas following effectiveness of law numbered 6360 were examined in parallel with content analysis of text of relevant law. Significant and valid extrapolations were made upon data in hand. As the second step of study possible results of these legal changes were evaluated in comparative analysis approach. As result, it was detected that removing municipal organizations will create some negative results and social and political problems in addition to some other positive effects on socialeconomical and demographical structure of such areas. In conclusion potential social and political results to arise in parallel with effectiveness of aforementioned legal regulation were opened to discussion and some criteria for establishment of municipal organization in any residential area were suggested

Anahtar Kelimeler

Municipality, town, residential area with municipal organization, administrative geography

Kaynakça

• Akıllı, H. (2012). Türkiye’de belediye nüfusları. http://www.yayed.org/id62-incelemeler/turkiyede-belediye- nufuslari-husniye- akilli.php adresinden 18. Kasım 2012 tarihinde indirildi
• Alada, A. (2010). İdari sınırların planlama politikalarına etkileri ve İstanbul metropoliten alanında değişen ilçe sınırları. www.spoist.org/dokuman/kitaplar/ilce_sinirlari_etkinligi.pdf adresinden 20. Kasım 2012 tarihinde indirildi.
• Atalay, İ. (2005). Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya (4. Basım). İzmir, META Basım ve Matbaacılık Belediye Kanunu, (2005). 5393 Sayılı Kanun ve 03.07.2005 tarihli kanun. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713.htm&main=http://www.resmigazete.gov. tr/eskiler/2005/07/20050713.htm adresinden 12. 02. 2013 tarihinde indirildi.
• Brakman, S., Garretsen, H., Schramm, M. (2006). “Putting New Economic Geography to the Test: Free-ness of Trade and Agglomeration in the EU Regions”, Regional Science and Urban economics, http://www.oenbat/de/img/ws_09_ 12.03.2013 tarihinde indirildi.
• brakmann_garretsen_schramm_tcm14-42783.pdf. adresinden
• CLAIR, (2013). Japan Local Government Centre, The Challenges Facing Local Government. http://www.jlgc.org.uk/ en/pdfs/CHAPTER_3.pdf adresinden 13. 09. 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Çetinkaya, Ö., (2004). Türkiye’deki Belediyelerin Nüfus Büyüklüğüne Harcama ve Gelir Yapılarının İncelenmesi ve Bu Yapının Etkin Kaynak Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59 (4), 55- 87
• Darkot, B., Tuncel, M., (1988). Ege Bölgesi Coğrafyası (2. Baskı). İstanbul Üniverisetsi Yayınları No:2365, Coğrafya Enstitüsü Yayınları no: 99, İstanbul
• Davey, K., (2011). Local Government in Critical Times: Policies for Crisis, Recovery and a Sustainable Future. Council of Europe Texts. http://www.ccre.org/docs/Local_Government_in_critical_times.EN.pdf adresinden 20.11.2013 tarihinde indirildi Eurostat, (2012). European Commission. About Eurostat. [Online]: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/ about_eurostat/introduction adresinden 20.11.2012 tarihinde indirildi.
• Geray, C. (2002). "Belediyeleşme Süreci ve Türkiye," Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri (Ankara: TODAİE), Sayfa: 253-280
• Gürbüz, O. (1998). Van Gölü çevresinde kır yerleşmeleri. Coğrafya Dergisi (1), 93- 136.
• Güler, B. A. (1992). "Belediyeleşme Süreci Hakkında," Amme İdaresi Dergisi 25 (3), 71-92. Haschke, D., (2013). Local Government http://www.iuscomp.org/gla/literature/localgov.htm# ToC5 adresinden 29.09. 2013 tarihinde indirildi.
• Administration in Germany.
• Hürriyet Gazetesi (11.07.1999). Personelsiz Belediye. http://arsiv.zaman.com.tr/1999/07/11/guncel/26.html adresinden 18. 09. 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Kaya, E. (2008). Belediye Yönetiminde Yeni Düzenlemeler. Yerel Siyaset. Aylık Bilimsel Siyasal Dergi (Mart 2008). http://www.yerelsiyaset.com/v4/sayfalar.php?goster=ayrinti&id=938 adresinden 12 Şubat 2013 tarihinde indirildi.
• Kalkınma Ajansları, (2013). Kalkınma Ajansı Nedir? http://www.fka.org.tr/ContentDownload/sss_genel.pdf adresinden 01. 02. 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Özçağlar, A. (1997). Türkiye’de Belediye Örgütlü Yerleşmeler (Kasabalar- Şehirler). Ankara Ekol Yayınevi.
• Özçağlar, A. (2005). Türkiye’de mülki idare bölümlerinin idari coğrafya Analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2005,3 (1), 1-25
• Özden, K., Zorlu, M. (2010). Yerel Yönetimlerde Açılım: 1580 Sayılı Belediye Kanunu İle 5393 Sayılı Belediye Kanunu Arasındaki Farklar. Yerel Siyaset Dergisi. 37 (39- 46).
• Rehber Ansiklopedisi. (2013), Belediye. http://rehber.ihya.org/yenirehber/belediye.html adresinden 12. 02 2013 tarihinde indirildi
• Resmi Gazete, (2004). 5216 Sayılı Kanun. 10.07.2004 tarih ve 25531 sayılı resmi Gazete. Büyükşehir Belediyesi Kanunu. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2004/07/20040723.htm 18 Eylül 2013 tarihinde indirildi.
• Resmi Gazete (2005). 5393 Sayılı Belediye Kanunu. 03.07.2005 tarih ve 25874 Sayılı Resmi Gazete. http://www.resmi eskiler/2005/07/20050713-6.htm/20050713.htm &main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713-6.htm adresinden 21 Aralık 2012 tarihinde indirildi.
• gazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/
• Resmi Gazete (2008). Anayasa mahkemesi kararı. Esas Sayısı: 2008/34, 31.10.2008 tarih ve 27076 Sayılı Resmi Gazete. http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2008/12/20081206-13.htm adresinden 21 Aralık 2012 tarihinde indirildi.
• Resmi Gazete (2012). On üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. 6360 Sayılı Kanun, 12.11.2012 tarih ve 28489 saylı resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2012/12/20121206.pdf adresinden 14.12.2012 tarihinde indirildi.
• Sertesen, S., (2011). Yerel yönetim reformu kapsamında yerel yönetimlerin idari özerkliği nasıl tartışılmalı? Türkiye ekonomi politikaları araştırma vakfı. http://www.tepav.org.tr/tr/yayin/s/459 adresinden 12 Aralık. 2012 tarihinde indirildi.
• Schuster, W., Vallier, F., (2013). Local and regional government in Europe Structures and competences. http://www.ccre.org /docs/Local_and_Regional_Government_in_Europe.EN.pdf adresinden 29. 09 2013 tarihinde indirildi.
• T. C. Anayasası. (1982). Madde 63. XI. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması. http://www.anayasa.gen.tr/1982ay.htm adresinden 26. 09. 2013 tarihinde indirildi.
• Tunçdilek, N., (1988). Dünya Nüfus Dinamiği. İstanbul Üniversitesi Yayınları No:3501, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 8
• Tunçdilek, N., (1986). Türkiye’de Yerleşmenin Evrimi. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3367. İstanbul
• Tunçdilek, N., (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul üniversitesi ve Deniz Bilimleri Enstitüsü Yayınları No:3, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3279
• Tunçdilek, N., (1984), Türkiye köylerinin yapısal özeliklerine toplu bir bakış. Bülten, İstanbul Üniversitesi Deniz bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü. 1 (1), 23-40
• TÜİK, (2010/2012). Şehir, belde ve köy nüfusları (ADNKS). http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul adresinden 13.02.2012 tarihinde indirildi.
• Tümertekin, E. (1994). Ekonomik Coğrafya. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 2926
• Tümertekin, T., Özgüç, N., (1998). Beşeri Coğrafya. İnsan- Kültür- Mekân. Çantay kşitabevi. İstanbul
• Ünüsan, T. (1996). Avrupa'da Yerel Yönetimler. Mahalli idareler Genel Müdürlüğü Yayını, No: 9, Ankara
• YAYED, Büyükşehir kanunu ne getirmektedir? http://www.yayed.org/id287-incelemeler/buyuksehir-kanunu-ne- getirmektedir.php adresinden 12 Aralık. 2012 tarihinde indirildi.
• UNCDF, (2013). Local governments and service delivery. http://uncdf.org/gfld/docs/session_2.pdf adresinden 12. 09. 2013 tarihinde indirilmiştir.