Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 1, 31 - 51, 01.04.2013

Arife Karadağ Hatice Turut

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000141

Cited By: 19

Öz

Coğrafyanın alt dallarından biri olan davranışsal coğrafya, insanın ilgi alanları, sosyo-kültürel altyapısı, eğitim, bilinçlenme düzeyi ve ilgi alanlarındaki farklılıklardan hareketle yaşadığı çevreyi nasıl farklı biçimlerde algıladığını ve bu farklı algılama süreçleri üzerinde etkili faktörlerin ne olduğunu inceler. ùüphesiz her insanın kendine özgü bir coğrafyası vardır ve bu coğrafya; insanların yaş, cinsiyet, deneyim, ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda şekillenerek yorumlanır (Aliağaoğlu, 2007; Bunting, Guelke 1979). Aynı nedenle, çevre ve insan arasındaki etkileşim de sürekli ve karşılıklı bir etkileşimdir. Sözü edilen etkileşim sırasında çevre, insana birtakım mesajlar gönderir ve bunların insanların zihinlerinde süzgeçten geçirilmesi “çevresel algı” olarak ifade edilir (Örer, 1993). Fiziki ve beşeri coğrafya unsurlarının insanların çevre algısı üzerinde etkili olması bu konuyu davranışsal coğrafyanın temel araştırma konuları arasına almıştır. Kentler, insan ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimin en yoğun ve aktif biçimde gözlenebildiği yerleşim birimleridir. Bu çerçevede davranışsal coğrafya yaklaşımıyla, insan-çevre ilişkilerinin nasıl algılandığı ve insanlar tarafından ne şekilde ifade edildiğine ilişkin çalışmalar için kentler son derece önemli ve öncelikli mekânlardır. Bu çalışmada Ege Üniversitesi öğrencilerinin yaşadıkları kent olan ve kent geleneğini geçmişten bu yana sürdüren İzmir’le ilgili çevresel algıları ve buna kaynaklık eden nedenleri incelenmiştir. Konuyla ilgili alan araştırmasında örneklem olarak kent yaşamıyla daha fazla iç içe olan bölümleri ile dikkat çeken Edebiyat Fakültesi öğrencileri seçilmiştir. Öğrencilere İzmir’in kentsel çevre algısını belirlemeye yönelik sorular yöneltilmiş ve yaşadıkları kente ilişkin memnuniyet dereceleri, kentin beğendikleri ya da rahatsız oldukları yönleri konusunda görüşleri alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca katılımcılardan İzmir’le ilgili çağrışımları yazmaları ve bunları sembollerle zihin haritalarına yansıtmaları istenmiştir. Elde edilen bilgiler istatistiksel yöntemlerle sayısallaştırılarak tablo ve grafiklere aktarılmış, ek olarak çağrışım burcu analizleri yapılmıştır. Buradan hareketle Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin eğitim, kültürel geçmiş ve ilgi alanlarına bağlı olarak, İzmir kentini algılamaları konusunda ortaya çıkan farklılık, karşılaştırmalı bir şekilde ortaya konmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Coğrafi çevre, davranışsal coğrafya, zihinsel harita, kentsel çevre algısı, Ege Üniversitesi

A Research on urban environment perception of undergraduate students: Case of Izmir

Öz

Behavioral geography, one of the sub-branches of geography, examines how differently people perceive the environment where they live and what the factors that are influential on these different perception processes are, considering the variations in people’s areas of interest, socio-cultural background, education, and level of consciousness. Actually, every person has his/her unique geography, and this geography is interpreted by being shaped in line with people’s age, gender, experience, needs, and wishes (Aliagaoglu, 2007; Bunting, Guelke, 1979). So, there is a permanent and mutual interaction between the environment and human beings. During the interaction concerned, the environment sends several messages to the people and people’s evaluating and straining them is expressed as perception (Orer, 1993). The fact that elements of physical and human geography are effective on people’s perception of the environment has made it inevitable that the issue of “perception of the environment” be included in the behavioral geography. Cities are settlement units where the mutual interaction between human beings and the environment can be observed in the most considerable and active way. Within this framework, how human being-environment relationships are perceived and expressed by people constitutes the basic research subject in the subbranch of behavioral geography. In this study, the environmental perceptions, by the students at Ege University, of Izmir that is the city where students at Ege University live and that has maintained the urban tradition since the past and the reasons for this were examined. For the field research on the matter, the students in the Faculty of Letters that attracted the attentions with its departments that were nested more with urban life were selected as the sample. The students were asked questions to determine their perception of the urban environment in Izmir, and it was intended to obtain their opinions about their degrees of satisfaction with the city they lived in and the aspects of the city that they liked or felt uncomfortable with. Furthermore, the participants were asked to write the connotations of Izmir and to reflect them on their mental maps with symbols. The obtained information was turned into figures by means of statistical methods and transferred into tables and graphs. In addition, connotations were made. Considering this, depending on the education, cultural background and areas of interest of the students in the Faculty of Letters, it was intended to make a comparative evaluation of the variation in their perception of the city of Izmir

Anahtar Kelimeler

Geographical environment, behavioral geography, mental map, urban environment perception, Ege University

Kaynakça

• Akurgal, E. (1946), Arkaik ve Klasik Çağlarda İzmir, Belleten X 37, Ankara.
• Aliağaoğlu, A. (2007), “Davranışsal coğrafyaya bir örnek: öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, Sayfa: 17–44, Elazığ.
• Arslanoğlu R. (1998), Kent, Kimlik ve Küreselleşme, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Bilgin N. (1999), “Bilişsel haritalar-sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 91. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir.
• Bunting T.E.- Guelke L. (1979), “Behavioral and perception geography: a critical appraisal”, Annals of Association of American Geographers, 69/3:448-462.
• Erkan, N.-Yenen Z. (2010), “Yerleşme imaj analizi konusunda bir yöntem : Kastamonu örneği”, Megaron 2010; 5 (2) ; 67- 81, İstanbul.
• Gökten, C., Südaş İ. 2011. “Mental Representations of Australia: A Preliminary Study on Turkish Immigrants” European Association of Geographers Annual Meeting Athens, Greece (Sözlü bildiri)
• Göregenli M. (2005) Çevre Psikolojisinde Temel Konular, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 130, İzmir.
• Işık, ù. (2005), “1995–2000 döneminde İzmir’e yönelik göçler”, Türk Coğrafya Dergisi, sayı 52: 9–16.
• Karadağ, A. (2000), Kentleşme Süreci, Çevresel Etkileri ve Sorunları ile İzmir, Egekoop Yay., İzmir.
• Karadağ A.-Koçman A. (2009), “İzmirlilik bilinci üzerine bir alan araştırması”, İzmirli Olmak Sempozyumu (22-24 Ekim 2009, İzmir), Bildiriler Kitabı, s. 200-225, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yay., İzmir.
• Karadağ A.-Turut H.-Mirioğlu G. (2011), “Davranışsal coğrafya yaklaşımı ile İzmir’de kentsel çevre algısı üzerine değerlendirmeler” I. Uluslararası Katılımlı Türk Coğrafya Kongresi Bildiriler Kitabı (Elektronik Cd ortamında), (Sözlü bildiri genişletilmiş özet) Türk Coğrafya Kurumu Yayını, İstanbul.
• Karadağ A.-Turut H.-Mirioğlu G. (2012), “İzmirlilerin İzmiri : Kentsel Çevre Algısı Üzerine Bir Alan Araştırması” Uluslararası Türkbilim Dergisi, sayı 10, s. İzmir.
• Lynch, K. (1960), The Image of the City, The M.I.T. Press, London.
• Lynch, K. (2011), Kent İmgesi, Çev. İrem Başaran, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.
• Örer G. (1993), İstanbul’un Kentsel Kimliği ve Değişimi, İTÜ Fen Bilimleri Enst. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özgüç N. Tümertekin E. (2000), Coğrafya, Geçmiş, Kavramlar, Coğrafyacılar, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Özgüç N. Tümertekin E. (2004), Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Saarinen T. F. (1988), “Centering of mental maps of the World”, National Geographic Research, 4/1: 112–127.
• Sevgi C. (1988), Kentleşme Sürecinde İzmir ve Gecekondular, İzmir -Konak Bel. Kültür Hiz., Uzman Yayıncılık, İzmir.
• Südaş İ.-Göregenli M. (2009), “Türkiye’nin modernleşme macerasında üniversite öğrencilerinin Avrupa temsilleri”, Book of E.U. 12th International Cultural Studies, Symposium, İzmir.
• Südaş İ.-Göregenli M. (2013) "Europe in Mind: Social Representations of Turkey-Europe Relations in Case of Turkish University Students" EUROPEAN JOURNAL OF GEOGRAPHY (Baskıda).
• Südaş, İ. 2012. "Turkey and Europe: Understanding Turkey-Europe Relations in a Historical and Geographical Context" Lecture at Windesheim University. 14.03.2012. Zwolle, The Netherlands (sözlü bildiri)
• Südaş, İ. 2011. "Turkey in/and Europe?" Lecture for Europe- Work in Progress Minor Programme Fontys University of Applied Sciences, Department of Geography. Tilburg, The Netherlands (sözlü bildiri)
• Südaş, İ., Göregenli, M. 2010 "Europe In Mind: Perspectives From University Students On Europe - Turkey Relations" IJAS Conference, 22-25 Kasım 2010, Roma (sözlü bildiri)
• Tunçel H. (2002) “Türk öğrencilerinin zihin haritalarında İslam ülkeleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bil. Derg., 12/2: 83– 103.
• Tunçel H. (2008) “Kent mekanının kullanımı : Elazığ Örneği”, Ankara Üniversitesi V. Ulusal Coğrafya Sempozyumu (16-17 Ekim 2008), sözlü bildiri, Ankara
• TÜİK (2010) Türkiye Nüfus İstatistikleri, Ankara.