SCI VE SSCI BAĞLAMINDA TÜRKİYE’NİN COĞRAFYA BİLİMİNDE ULUSLARARASI YAYIN PERFORMANSININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ: 1945-2005

Yıl 2005, Cilt: 3 Sayı: 1, 27 - 55, 01.04.2005

Nuri Yavan

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000052

Öz

Bu makale 1945-2005 döneminde Türkiye’de coğrafya’nın uluslararası yayın performansını atıf indekslerinde (SCI ve SSCI) taranan dergilerde yapılan yayınlara göre incelemektedir. ISI tarafından hazırlanan verilerin kullanıldığı bu çalışmada, fiziki ve beşeri coğrafyanın evrensel bilime katkı düzeyini saptamak ve Türk coğrafyasının yerini belirlemek amacıyla karşılaştırmalı bir analize başvurulmuştur. 60 yıllık araştırma döneminde coğrafyacılar indekse giren dergilerde toplam 83 yayın yapmışlardır. Yapılan yayınların %89’u İngilizce, %90’ı İstanbul, Ankara ve İzmir’deki üniversiteler ve kurumlar tarafından yapılmıştır. %93’ü fiziki coğrafya özelliklede jeomorfoloji, kuaterner çalışmaları ve iklimle ilgili konularda yapılmıştır. %34’ü coğrafya dergilerinde, %45’i yabancı ortakla özellikle de Anglo-saksonlarla ve %62’si sadece yedi coğrafyacı tarafından yapılmıştır. Yapılan yayınların kalitesi Türkiye ortalamasının üzerindedir. Jeomorfologlar coğrafya bilimine çok önemli katkı yapmışlardır. Uluslararası arenada fiziki coğrafyayı jeologların, beşeri coğrafyayı da şehir ve bölge plancılarının coğrafyacılardan daha fazla temsil ettiği görülmektedir. Türkiye benzer gelişmişlik düzeylerine sahip Güney Kore, Polonya, Brezilya ve Yunanistan’a kıyasla, hem fiziki, hem de beşeri coğrafya alanında yayın performansı açısından bu ülkelerin çok gerisinde kalmaktadır. Sonuç olarak, Türk coğrafyasının uluslararasılaşma düzeyi son derece düşük olmakla beraber, son yıllarda kısmen de olsa olumlu bir sürecin başladığını belirtmek gerekir

Anahtar Kelimeler

SCI-SSCI, atıf indeksi, yayın performansı, coğrafya dergileri, Türkiye

A Comparative Analysis of the Performance of International Publications of Turkish Geographers in the Context of SCI and SSCI: 1945-2005

Öz

This paper examines the performance of international publications in the field of geography in Turkey between 1945 and 2005, based on publications that appeared in journals covered by the citation indexes, SCI and SSCI. Using SCI and SSCI databases produced by ISI, this study also intends to investigate Turkish geographers’ place within the international academic cummunity, and to which degree both physical and human geography contributed to the world science. We found a total of 83 publications made by Turkish geographers in journals covered by the citation indexes in last six decade, 89% of them were written in English. Most contributions (90%) came from researchers working at universities and public research institution in Istanbul, Ankara and Izmir. 93% of the papers were the subject of physical geography particularly geomorphology, quaternary studies and climatology. 34% of the papers were published in geographical journals. Nearly half of the papers were joint work with foreign authors mainly Anglo-Saxon. Only seven authors published two thirds of the all papers. The quality of the papers was above Turkish average. Geomorphogist has made a great contribution to Turkish geography in terms of the publications. It seems that geologist and city-regional planners rather than geographers represent physical and human geography in today’s international arena. Comparing South Korea, Poland, Brazil, and Greece, Turkey has fewer publications in the field of both physical and human geography. Given the number of publications and research performance of Turkey, even though the degree of internationalization of Turkish geography has remained at a very low level, a new positive process has begun recently

Anahtar Kelimeler

SCI-SSCI, citation index, publication performance, geographical journals, Turkey

Kaynakça

• Ak, M. Z.; Gülmez, A. (2004) “Atıf indekslerine göre Türkiye’nin bilimsel yayın performansının analizi:1980-2003”, İçinde Torlak, Ö. (ed.), 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Osmangazi Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Akkan, A. (1998) “Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin kuruluşunun 60. yıl dönümünde coğrafya bölümü”, İçinde Türkiye’de Sosyal Bilimlerin Gelişmesi ve Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Akyol, İ. H., (1943a) “Son yarım asırda Türkiye’de coğrafya I: mutlakiyet devrinde coğrafya”, Türk Coğrafya Dergisi, 1, 3- 15.
• Akyol, İ. H., (1943b) “Son yarım asırda Türkiye’de coğrafya II: meşrutiyet devrinde coğrafya”, Türk Coğrafya Dergisi, 2, 121-136.
• Akyol, İ. H., (1943c) “Son yarım asırda Türkiye’de coğrafya III: cumhuriyet devrinde coğrafya”, Türk Coğrafya Dergisi, 3-4, 247-276.
• Arıoğlu, E.; Girgin, C. (2002) “1974-2001 döneminde ülkemizdeki bilimsel yayın performansının kısa değerlendirilmesi”, Bilim ve Ütopya Dergisi, 95, 62-66.
• Bierly, G.D.; Gatrell, J. D. (2004) “Structural and compositional change in geography graduate programs in the United States: 1991-2001”, Professional Geographer, 56, 337-344.
• Bilgin, T. (1961) “The publication of the staff of the Geographical Institute of the University of Istanbul”, Review, 7, 98-127.
• Bodman, A. R. (1991) “Weavers of influence: the structure of contemporary geographic research”, Transactions of the Institute of British Geographers, 16, 21-37.
• Bodman, A. R. (1992) “Holes in the fabric: more on the mater weavers in human geography”, Transactions of the Institute of British Geographers, 17, 108-119.
• Brunn, S. D. (1995) “Geography’s research performance based on Annals manuscripts: 1987-1993”, Professional
• Brunn, S. D. (1997) “Support for, and impacts of, publishing in the Annals of the AAG: the authors and an editor speak”, Professional Geographer, 49, 364-371.
• Bunge, W. (1961) “The structure of contemporary American geographic research”, Professional Geographer, 13, 19-23.
• Butler, D. R. (1989) “Conducting research and writing an article in physical geography”, In Kenzer, M. S. (ed.), On Becoming A Professional Geographer, Merill Publishing, Colombus.
• Cawkel, T.; Garfield, E. (2001) “Institute for Scientific Information”, Information Service & Use, 21, 89-86.
• Cortex, (2001), “Interview with Eugene Garfield, chairman emeritus of Institute for Scientific Information (ISI), Cortex, 37, 575-577.
• Current Geographical Publications, (1945-1955), American Geographical Society, New York.
• Denkel, A.; Kağıtçıbaşı, Ç.; Pak, N. K; Pamuk, Ş. (1999) Türkiye’de Sosyal Bilimlerin Uluslararası Yayın Performansı, TÜBA Yayınları, Ankara.
• Doğanay, H. (1995) “Cumhuriyetin 70. yılında Atatürk Üniversitesi’nde coğrafya araştırmaları ve eğitimi”, Doğu Coğrafya Dergisi, 1, 28-66.
• Erdoğan, (2004) “Yabancı dilde yayın meselesi”, Tercüman, 21 Haziran 2004.
• Erinç, S. (1973) Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’de Coğrafya, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları, Ankara.
• Erinç, S. (1997) “Coğrafya”, İçinde Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim: Sosyal Bilimler I, TÜBA Yayınları, Ankara.
• Erol, O. (1993) “Türkiye’de jeomorfoloji”, İçinde Cumhuriyetin 70. Yılında Türkiye’de Bilim II, Bilim ve Teknik Dergisi Özel Eki, 112-118.
• Ferguson, R. (2003) “Publication practices in physical geography and human geography: a comment on Nigel Thrift’s ‘The future of geography’”, Geoforum, 34, 9-11.
• Garfield, E. (1994a) “The impact factor”, Current Contents, 25, 3-7.
• Garfield, E. (1994b) “Using the impact factor”, Current Contents, 29, 3-5.
• Garfield, E. (1999) “Journal impact factor: a brief review”, Canadian Medical Association Journal, 161, 979-980.
• Garfield, E. (2000) “Use of Journal Citation Reports and Journal Performanca Indicators in measuring short and long term journal impact”, Croatian Medical Journal, 41, 368-374.
• Gatrell, A. C.; Smith, A. (1984) “Networks of relations among a set of geographical journals”, Professional Geographer, 36, 300-307
• Glanzel, W. (1996) “A bibliometrics approach to social sciences: national research performances in 6 selected social science areas 1990-1992”, Scientometrics, 35, 291-307.
• Gregory, K. J.; Gurnell, A. M.; Petts, G. E. (2002) “Restructuring physical geography”, Transactions of the Institute of British Geographers, 27, 136-154.
• Göker, A. (2003) Onuncu Yılında Türk Bilim ve Teknoloji Politikası, 9 Mart 2005, http://www.bilisimsurasi.org.tr/arge/docs/AYK_TBTP_1993-2003_Uyg_Durumu2.doc.
• Gutiérrez, J.; López-Nieva, P. (2001) “Are international journals of human geography really international?”, Progress in Human Geography, 25, 53-69.
• Gülgöz, S.; Yedekcioğlu, Ö. A.; Yurtsever, E. (2002) “Turkey’s output in social science publications: 1970-1999”, Scientometrics, 55, 103-121.
• Groop, R. E.; Schaetzl, R. J. (1997) “Productivity profiles of PhD-granting geography departments in the United States: 1980–1994”, Professional Geographer, 49, 451-464.
• Harris, C. D.; Fellmann, J. D. (1981) “Current geographical serials 1980”, Geographical Review, 71, 83-90.
• IMF-International Monetary Fund, (2005) World Economic Outlook Database, April 1, 2005, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2005/01/data/index.htm.
• ISI, (1999-2003a) Journal Citation Reports Science Edition, ISI Database, Philadelphia.
• ISI, (1999-2003b) Journal Citation Reports Social Science Edition, ISI Database, Philadelphia.
• ISI, (1945-2005) Web of Science: Science Citation Index Expanded, ISI Database, Philadelphia.
• ISI, (1956-2005) Web of Science: Social Science Citation Index, ISI Database, Philadelphia.
• İlhan, M.; Türker, K. (1995) “Türkiye’nin bilimsel yayında dünyadaki yeri”, Cumhuriyet Bilim ve Teknik, 422, 8-10.
• İlhan, M.; Türker, K. (1996) “Dünya biliminde Türkiye’nin yeri”, Cumhuriyet Bilim ve Teknik, 462, 7.
• Johnston, R. J. (1994) “Geography journals for political scientists”, Political Studies, 17, 310-317.
• Johnston, R. J. (1997) Geography and Geographers:Anglo-American Human Geography Since 1945, 5th Edition, Arnold, London.
• Johnston, R. J. (2003) “Geography: a different sort of discipline?”, Transactions of the Institute of British Geographers, 28, 133-141.
• Kayan, İ. (2000) “Türkiye üniversitelerinde coğrafya eğitimi: amaç, yeni hedefler, sorunlar ve öneriler”, Ege Coğrafya Dergisi, 11, 7-22.
• Koçman, A. (1999) “Cumhuriyet döneminde yüksek öğretim kurumlarında coğrafya öğretimi ve sorunları”, Ege Coğrafya Dergisi, 10, 1-14.
• Koelsch, W. A. (1981) ‘‘Better than thou’: the rating of geography departments in the United States, 1924-1980, Journal of Geography, 80, 164-169.
• Lee, D. S.; Evans, A. S. (1984) “American geographers' rankings of American geography journals”, Professional
• Lee, D. S.; Evans, A. S. (1985) “Geographers’ ranking of foreign geography and non-geography journals”, Professional Geographer, 37, 396-402.
• Levia, D. F.; Underwood, S. J. (2004) “Hydrological research and the status of physical geography journals: increasing the impact of physical geography in the academy”, Professional Geographer, 56, 345-349.
• Martin, R. (1998), “Editorial: marching towards the millennium”, Transactions of the Institute of British Geographers, 23, 147-149.
• Martin, R. (2001) “Editorial: of publishers and popularisers”, Transactions of the Institute of British Geographers, 26, 3-6.
• Morrill, R. L. (1980) “Productivity of American Ph.D granting departments of geography” Professional Geographer, 32, 85- 89.
• Muller, R. A (1989) “How does service relate to tenure and promotion?”, In Kenzer, M. S. (ed.), On Becoming A Professional Geographer, Merill Publishing, Colombus.
• Özey, R. (1998) Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi, Öz Eğitim Yayınları, Konya.
• Özgüç, N.; Tümertekin, E. (2000) Coğrafya: Geçmiş, Kavramlar, Coğrafyacılar, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Sevinç, A. (2004) “Web of Science: a unique methods of cited refernce searching”, Journal of National Medical Association, 96, 980-983.
• Smith, J. S. (2003) “Cultural geography: a survey of perceptions held by cultural geography specialty group members”, Professional Geographer, 55, 18-30.
• Short, J. R.; Boniche, A.; Kim, Y.; Li, P. L. (2001) “Cultural globalization, global English, and geography journals”, Professional Geographer, 53, 1-11.
• Şahin, C. (2001) Türkiye’de Coğrafya Öğretimi: Sorunlar, Çözüm Önerileri, Gündüz Eğ. ve Yay., Ankara.
• Şenses, F. (2003) “Diffuculties and trade-offs in performance evaluation in social sciences: a Turkish perspective”, In Economic Research Center (ERC) Working Papers, February 15, 2005, http://www.erc.metu.edu.tr/menu/series03/0311.pdf
• Uzun, A. (1990) “A quantitative analysis of Turkish publication output in physics between 1938-1987”, Scientometrics,19, 57-73.
• Uzun, A. (1998) “A scientometrics profile of scocial sciences research in Turkey”, International Information & Library Review, 30, 169-184.
• Uzun, A.; Özel, M. (1996) “Publication patterns of Turkish astronomers”, Scientometrics, 37, 159-169.
• Uzun, A.; Menard, A.; Özel, M. (1993) “Citation status of Turkish pyhsics publications in foreign journals: a global analysis”, Scientometrics, 28, 79-87.
• Tekeli, İ. (2002) “Sosyal bilimcilerin performanslarının değerlendirmesinde kullanılan ölçütleri tartışmaya açmak”, Toplum ve Bilim, 95, 159-170.
• Testa, J. (2005) The Journal Selection Process, March 7, 2005, http://www.isinet.com/essays/selectionofmaterialforcoverage /199701.htm.
• Thornthwaite, C. W. (1961) “American geographers: a critical evaluation”, Professional Geographer, 13, 10-13.
• Tonta, Y. (2002), “Contribution of Turkish researchers to the world's biomedical literature (1988-1997)”, Scientometrics, 48, 71-84.
• Tonta, Y.; İlhan, M. (1997) “Sosyal bilimlerde Türkiye’nin dünyadaki yeri”, Türk Psikoloji Dergisi, 12, 67-74.
• Turner II, B. L. (1988) “Whether to publish in geography journals”, Professional Geographer, 40, 15-18.
• Turner II, B. L.; Meyer, W. B. (1985) “The use of citation indices in comparing geography programs: an exploratory study”, Professional Geographer, 37, 271-278.
• TÜBA, (2005) Türkiye Bilimler Akademisi Sosyal Bilimler Alanında Uluslararası Bilimsel Yayınları Özendirme İlkeleri, 28 Şubat 2005, http://www.tuba.gov.tr/bursgoster.php?burs=02.
• TÜBİTAK, (2002) Yirmibirinci Yüzyılda Bilimsel Yayıncılık: Hedefler ve yaklaşımlar, Ankara.
• TÜBİTAK, (2005) Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Programı (UBYT), 3 Mart 2005, http://www.tubitak.gov.tr/pdtd/bytpindx.html.
• Tümertekin, E. (1971) “Türkiye’de beşeri coğrafyanın gelişmesi”, İçinde Tümertekin, E.; Mansur, F.; Benedict, P. (der.) Türkiye: Coğrafi ve Sosyal Araştırmalar, İst. Üniv. Edeb. Fak. Yay., İstanbul.
• Tümertekin, E. (2001) “Beşeri coğrafya”, İçinde Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim: Sosyal Bilimler II, TÜBA Yayınları, Ankara
• ULAKBİM, (2005) Ülke Bazında Web of Science Atıf İndeksleri Yayın Sıraları, 2 Mart 2005, http://arama.ulakbim.gov.tr/wos/index.php?cwid=4.
• Wheeler, J. O. (2001) “International authorship in Urban Geography and other major US geography journals: 1980-2000”, Urban Geography, 22, 613-616.
• Whitehand, J. W. R. (1984) “The impact of geographical journals: a look at the ISI data”, Area, 16, 185-187.
• Whitehand, J. W. R. (1985) “Contributors to the recent development and influence of human geography: what citation analysis suggests”, Transactions of the Institute of British Geographers, 10, 222-234.
• Whitehand, J. W. R. (1990) “An assessment of progress”, Progress in Human Geography, 14, 12-23.
• World Bank, (2005) World Development Report 2005, March 14, 2005, http://siteresources.worldbank.org/INTWDR2005/Resources/wdr2005_selected_indicators.pdf.
• Wrigley, N. (1983) “The half-life of an E & P”, Environment and Planning A, 15, 571-578
• Wrigley, N.; Matthews, S. (1986) “Citation classics and citation levels in geography”, Area, 18, 185-194
• Wrigley, N.; Matthews, S. (1987) “Citation classics in geography and the new centurions: a response to Haigh, Mead, and Whitehand”, Area, 19, 279-284.
• Yılmaz , B. (2002) "Konu, ülke orijini ve dil dağılımı açısından atıf dizinleri (SCI ve SSCI)", Bilim ve Ütopya Dergisi, 94, 47-51.
• Yiğit, A. (1996) “Kuruluşundan günümüze Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 379-388.
• YÖK, (2000) Doçentlik sınav yönetmeliği, temel alan ve başvuru koşulları, 5 Mart 2005, http://www.yok.gov.tr/uak/sinavdocent/sinav.html.
• Yurtsever, E.; Gülgöz, S.; Yedekçioglu, Ö. A. (2003) “On overwiew of scientific publications in Turkey: 1970-1999”, Diary - Günce, 2, 20-22.
• Yurtsever, E.; Gülgöz, S.; Yedekcioğlu, Ö. A.; Tonta, M. (2001) Sosyal Bilimler Atıf Dizininde (SSCI) Türkiye: 1973-1999, TÜBA Yayınları, Ankara.
• Yurtsever, E.; Gülgöz, S.; Yedekcioğlu, Ö. A.; Tonta, M. (2002) Sağlık Bilimleri, Mühendislik ve Temel Bilimlerde Türkiye’nin Uluslararası Atıf Dizinindeki Yeri: 1973-1999, TÜBA Yayınları, Ankara.
• Zeren, K. (2002) “Üniversitelerin bilim karnesi”, Hürriyet Pazar, 22 Eylül 2002.