TÜRKİYE’NİN AĞIRLIKLI NÜFUS MERKEZLERİ

Yıl 2003, Cilt: 1 Sayı: 2, 13 - 24, 01.08.2003

Ersin Kaya Sandal Murat Karabulut Mehmet Gürbüz

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000036

Öz

Bu araştırmada, ABD Nüfus Dairesi tarafından uzun süredir kullanılan Ağırlıklı Nüfus Merkezi (ANM) hesaplama metodu kullanılarak, Türkiye genelinde ve bölgeler ölçeğinde nüfusun dinamik yapısıyla ilgili analizler yapılmıştır.Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar Türkiye’de nüfus devamlı artış göstermiştir. Ancak bu artış, nüfus dağılışını bölgeler ve iller bazında aynı oranda etkilememiştir. Bu artışa bağlı olarak Türkiye ve bölgeler ölçeğinde ANM’leri dönemden döneme farklılıklar göstermiştir. Türkiye’nin ANM’leri ortalama merkezin batısında olup, 1935-2000 döneminde önce güneydoğu, sonra güneybatı ve daha sonra batı istikametinde yer değiştirmiştir. Bölgeler ölçeğinde incelendiğinde ANM’leri ortalama merkeze göre dört bölgede batıda, iki bölgede doğuda, bir bölgede ise güneyde yer almaktadır

Anahtar Kelimeler

Nüfus, Mekansal Analiz, Ağırlıklı Nüfus Merkezi, Ortalama Merkez, Göç

Weighted Populatıon Center of Turkey

Öz

In this research the dynamic structure of Turkey’s population was analayzed by using the concept of population center computation at local and nationwide scale as used by the United States Census Bureau.Turkey’s population has icreased continiously since foundation of the republic. However, this rapid inrease of population has not effected on the distribution of population through out Turkey’s geographical regions and provinces. Because of this continous and rapid increase of population, location of weighted centers of population (WCP) have changed significantly for each period. All Turkey’s population centers located on the westside of the mean center of Turkey. Between 1935-2000, direction of movement of Turkey’s population was southeasternward, then southwesternward and recent years are reflected in the concomitent west ward shift of the center of population. At regional scale, centers of population of four geograpical regions located in the south as respect to mean center. Two regions’ population center located in the east and one region showed southward movement

Anahtar Kelimeler

Population, Spatial Analysis, Weighted Populatıon Center, Mean Center, Migration

Kaynakça

• DİE, (1995) Türkiye Nüfusu, 1923-1994 Demografi Yapısı ve Gelişimi, Yayın No: 1839, Ankara.
• Doğanay, H. (1997) Türkiye Beşeri Coğrafyası, Milli Eğitim Bakanlığı Yayın No: 2982, İstanbul.
• Emiroğlu, M. (1975) “Türkiye Coğrafi Bölgelerine Göre Şehir Yerleşmeleri ve Şehirli Nüfus”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Coğrafya Araştırmaları Enstitüsü Yayını, Sayı:7, s.125-158.
• Emiroğlu, M. (1981) “Türkiye’de Son Sayımlar ve Kentleşme Olayının Boyutları”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Coğrafya Araştırmaları Enstitüsü Yayını, Sayı:10, s.43-82.
• Gürbüz, M. (2002), “Kahramanmaraş’ta Göç Hareketleri ve Doğurduğu Problemler”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl:3, Sayı:12, s131-141.
• İzbırak, R. (1984) Türkiye, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayın No: 263, İstanbul.
• Kara, H. (1990), “Çukurova’da Endüstri”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, AKDTYK, Cilt:1, Sayı:2, s.193-227.
• Karabulut, Y. (1981) “Karadeniz Coğrafi Bölgesi Nüfusu (I. Şehirsel)”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Coğrafya Araştırmaları Enstitü Yayını, Sayı:10, s.123-152.
• Kasnakoğlu, Z. (1993), “Türkiye’de Kadının Mesleği, Geliri ve Doğurganlık Üzerine Bir Çalışma”, Türkiye’de Nüfus Konuları, Editör: Toros, A., Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü Yayını, s.419-475.
• McGrew, J.C: Monroe, C.B. (1993) Statistical Problem Solving İn Geography, Ww C. Brown Publishers, Oxford-England.
• Özgür, M. (1998) Türkiye Nüfus Coğrafyası, GMC Basın-Yayın Ltd.Şti., Ankara.
• Özgür, M. (2000) Türkiye Coğrafyası, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
• Tandoğan, A. (1988) Türkiye’de 1975-1980 Döneminde İller Arası Göçler, Karadeniz Teknik Üniv. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yayın No:5, Trabzon.
• Tandoğan, A. (1998) Demografik Temel Kavramlar ve Türkiye Nüfusu, Eser Ofset, Trabzon.
• Tümertekin, E.; Özgüç, N. (1998), Beşeri Coğrafya, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• U.S. Department of Commerce, (2001). Centers of Population Computation for 1950,1960,1970,1980, 1990 and 2000,Washington, DC.