Micropaleontological findings in core drillings in the northern part of the Büyük Menderes Delta

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 345 - 366, 31.10.2019

Rifat İlhan , Ertuğ Öner

https://doi.org/10.33688/aucbd.558247

Cited By: 4

Öz

In the study which was carried
out to reveal the development of the alluvial cones in the southern slopes of
the Mount Samsun located to the north of the Büyük Menderes Delta in Holocene
and associate it with the physical geographical characteristics of the basins
that form the cones, 30 alluvial core drilling were utilized. The core drilling
were made at the intersection of the deposit cones and the plain surface and
their depths ranges between 2.70 m and 23 m. Samples were taken from different
levels of the core drilling for sedimentological and paleontological analyses.
With the sedimentological and paleontological analyses of the samples taken
from the core drilling, sediment characteristics were determined in detail. The
sediments were divided into 3 main units as fluvial, transition and marine.
While separating these units, in addition to sedimentological data,
paleontological data were also used as an indicator. This study presents the
micropaleontological findings that were used as an indicator for determining
the environmental conditions found on the 834 different levels examined in the
study and separating the sediment units.

Anahtar Kelimeler

Büyük Menderes Delta, Paleogeography, Micropaleontology, Ostracoda, Foraminifera

Büyük Menderes Deltası’nın Kuzeyinde Yapılan Delgi Sondajlarda Mikropaleontolojik Bulgular

Öz

Büyük Menderes Deltası’nın kuzeyinde yer alan
Samsun Dağı’nın güney yamaçlarındaki birikinti konilerinin Holosen’deki
gelişimlerini ortaya koyabilmek, konileri oluşturan havzaların fiziki coğrafya
özellikleri ile ilişkilendirebilmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmada 30 adet
alüvyal delgi sondaj yapılmıştır. Sondajlar, birikinti konileri ile ova
yüzeyinin kesiştiği yerlerde yapılmış olup derinlikleri 2,70 m ile 23 m
arasında değişmektedir. Sondajların farklı seviyelerinden sedimantolojik ve
paleontolojik analizler için örnekler alınmıştır. Sondajlardan alınan
örneklerin sedimantolojik ve paleontolojik analizleri ile sediman özellikleri
ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmuştur. Sedimanlar; flüvyal, geçiş ve denizel
olmak üzere 3 ana birime ayrılmıştır. Bu birimlerin ayrılmasında sedimantolojik
verilerin yanı sıra paleontolojik veriler (Ostrakodlar, foraminiferler,
gastropodlar ve bivalvialar) indikatör olarak kullanılmıştır. Söz konusu
çalışmada incelenen 834 farklı seviyede bulunan ve değişen ortam koşullarının
belirlenmesinde, sediman birimlerinin ayrılmasında indikatör olarak kullanılan
mikropaleontolojik (Ostrakodlar ve foraminiferler) bulgular burada sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Büyük Menderes Deltası, Paleocoğrafya, Mikropaleontoloji, Ostrakod, Foraminifer

Kaynakça

• Akbulut, H., Öner, E. (2015). Antik Patara Kentinde Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmalarına Paleontolojik Analizlerin Katkısı. B. Takmer, E. N. Akdoğu Arca, N. G. Özdil (Ed.), Vir doctus Anatolicus Studies in Memory of Sencer Şahin / Sencer Şahin Anısına Yazılar içinde (33-59), İstanbul: Kuzgun Yayınevi.
• Alve, E. (1995). Benthic Foraminifera Responses to Estuarine Pollution: A Review. Journal of Foraminiferal Research 25, 190-203.
• Altınsaçlı, S. (2014). Species Diversity and Distribution of Ostracoda (Crustacea) in Mesosaline Lake Bafa (Aegean Region, Turkey). Journal of Entomology and Zoology Studies, 2 (2), 16-32.
• Armstrong, H.A., Brasier, M.D. (2005). Microfossils. Oxford: Blackwell Publishing.
• Aygen, C. (1996). İzmir İli ve Civarının Ostracoda (Crustacea ) Faunası. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Barbieri, G., Vaiani, S.C. (2018). Benthic Foraminifera or Ostracoda? Comparing the Accuracy of Palaeoenvironmental Indicators from a Pleistocene Lagoon of the Romagna Coastal Plain (Italy). Journal of Micropaleontology, 37, 203-230.
• Benson, R.H. (1959). Ecology of Recent Ostracodes of the Todos Santos Bay Region, Baja California, Mexico. Kansas University Paleontological Contributions.
• Briceag, A., Ion, G. (2014). Holocene Ostracod and Foraminiferal Assemblages of the Romanian Black Sea Shelf. Quaternary International 345, 119-129.
• Boomer, I., Horne, D., Slipper, I. (2003). The Use of Ostracods in Palaeoenvironmental Studies, or What can you do with an Ostracod Shell?. Paleontological Society Paper, 9, 153-179.
• Boomer, I., Frenzel, P. (2011). Possible Environmental and Biological Controls on Carapace Size in Cyprideis torosa (Jones, 1850). Joannea Geological of Paleontology, 11, 26-27.
• Cimerman, F., Langer, M.R. (1991). Mediterranean Foraminifera. Ljubljana: Slovenska Akademija Znanosti.
• Çevik, M. G. (2009). Büyük Menderes Nehri Önü (Dip Burnu-Tekeağaç Burnu Arası) Kıta Sahanlığının Güncel Sedimanlarında Bulunan Bentik Foraminiferlerin Taksonomik ve Otoekolojik İncelemesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Deckker, P.D., Lord, A. (2017). Cyprideis torosa: A Model Organism for the Ostracoda?. Journal of Micropalaeontology, 36 (1), 3-6.
• Delorme, L.D. (1991). Ostracoda. J. H. Thorpe, A. P. Covich (Ed.), Ecology and Classification of North American Invertebrates (811-848). New York: Academic Press.
• Erdoğan, K. (1993). Paleontolojik Sınıflandırma ve Adlandırma Terimleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 43, 121-124.
• Frenzel, P., Boomer, I. (2005). The Use of Ostracods from Marginal Marine, Brackish Waters as Bioindicators of Modern and Quaternary Environmental Change. Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, 225, 68-92
• Gökçen, N. (1976). A Paleontological and Paleoecological Investigation of the Post-Glacial Marda Çayı Deposits in the North-Eastern Coasts of the Aegean Sea. Bulletin de la Societe Geologique de France, 7 (18), 469-279.
• Holmes, J. H., Chivas, A. R., (2002). The Ostracoda: Applications in Quaternary Research. Geophysical Monography, 131, 5-36.
• Horne, D. J., Holmes, J., Rodriguez-Lazaro, J., Viehberg, F. A. (Ed.) (2012). Ostracoda as Proxies for Quaternary Climate Changes. Elsevier Science
• İlhan, R. (2017). Samsun Dağı Fiziki Coğrafya Özelliklerinin Etek – Alüvyal Jeomorfolojisi Üzerine Etkisi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• İlhan, R., Öner, V. (2018). Sedimantolojik ve Paleontolojik Analizler ile Güllübahçe (Söke/Aydın) Birikinti Konisinin Gelişimi: Ön Sonuçlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 471-478. İnan, N. (2009). Paleontoloji (Fosil Bilimi). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Karadaş, A. (2012). Bornova Ovası ve Çevresinin Fiziki Coğrafyası. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Karadaş, A. (2014). Bornova Ovası (İzmir) Holosen Paleocoğrafyası ve Kıyı Çizgisi Değişmeleri, Ege Coğrafya Dergisi, 23 (2), 37-52.
• Kayan, İ. (2015). Küçük Menderes Delta Ovasında (Selçuk) Derbent Vadisinin Jeomorfolojik Özellikleri ve Çukuriçi Höyüğü. C. Şimşek, B. Duman, E. Konakçı (Ed.), Mustafa Büyükkoloancı’ya Armağan içinde (369-380), İstanbul: Ege Yayınları.
• Kayan, İ. Öner, E. (2015). Sedimantolojik ve Paleontolojik Verilerle Gediz Delta Ovasında (İzmir) Alüvyal Jeomorfoloji Araştırmaları. Ege Coğrafya Dergisi, 24 (2), 1-27.
• Külköylüoğlu, O. (2003). Ecology of Freshwater Ostracoda (Crustacea) from Lakes and Reservoirs in Bolu, Turkey. Journal of Freshwater Ecology, 18, 343-347.
• Külköylüoğlu, O. (2004). On the Usage of Ostracods (Crustacea) as Bioindicator Species in Different Aquatic Habitats in the Bolu Region, Turkey. Ecological Indicator Journal, 4, 139-147.
• Maillet, S., Milhau, B., Vreulx, M., Danelian, T., Monnet, T., Nicollin, J.P. ( 2013). Ecophenotypic Variation of the Devonian Benthic Ostracod Species Cavellina Rhenana Krömmelbein 1954: A Paleoenvironmental Proxy for the Ardenne (France–Belgium) and Rheno-Hercynian Realm. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 392, 324–334.
• Meisch, C. (2000). Freshwater Ostracoda of Western and Central Europe. Berlin: Spektrum Akademischer Verlag.
• Meriç, E. (1983). Foraminiferler. Ankara: MTA Yayınları Eğitim Serisi 26.
• Meriç, E., Kerey, E., Tunoğlu, C., Avşar, N., Önal, B.Ç. (2000). Yeşilçay (Ağva-KD İstanbul) Yöresi Geç Kuvaterner İstiflerinin Mikrofaunası ve Sedimantolojisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 43 (2), 83-98.
• Meriç, E., Kerey, E., Avşar, N., Tuğrul, A. B., Suner, F., Sayar, A. (2003). Haliç (İstanbul) Kıyı Alanlarında (Unkapanı- Azapkapı) Gözlenen Holosen Çökelleri Hakkında Yeni Bulgular. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimlerim Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni 28, 9-32.
• Meriç, E., Avşar, N., Bergin, F. (Ed.) 2004. Benthic Foraminifera of Eastern Aegean Sea (Turkey) Systematics and Autoecology. İstanbul: Turkish Marine Research Foundation. Meriç, E., Yokeş, M.B. (2008). Recent Benthic Foraminifera along the Southwest Coasts of Antalya (SW Turkey) and the Impact of Alien Species on Authochtonous Fauna. Micropaleontology, 54 (3-4), 185-186. Moore, R. C. (1961). Treatise on Invertebrate Paleontology. Part Q Arthropoda 3. Crustacea Ostracoda. Geological Society of America and University of Kansas Press.
• Murray, J.W. (1991). Ecology and Palaeoecology of Benthic Foraminifera. New York: Longman Scientific and Technical.
• Murray, J.W. (2000). When Does Environmental Variability Become Environmental Change? The Proxy Record of Benthic Formanifera. Environmental Micropaleontology, 15, 7-37.
• Murray, J.W., (2006). Ecology and Applications of Benthic Foraminifera. Cambridge: Cambridge University Press.
• Müllenhoff, M., Handl, M., Knipping, M., Brückner, H. (2004). The Evolution of Lake Bafa (Western Turkey) – Sedimentological, Microfaunal and Palynological Results. Geographie der Meereund Küsten Coastline Reports 1: 55-66.
• Nazik, A. (1994). İskenderun Körfezi Holosen Ostrakodları. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 116: 15-20.
• Öner, E., Meriç, E., Nazik, A., Avşar, N. (2013). Yeni Bademli Höyüğü Çevresinde Alüvyal Jeomorfoloji ve Paleontoloji Çalışmaları (Gökçeada – Çanakkale). E. Öner (Ed.) Prof. Dr. İlhan Kayan’a Armağan içinde (839-871) İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181.
• Öner, E., Akbulut, H. (2015). Paleocoğrafik – Jeoarkeolojik Bulgular Işığında Patara Apollon Tapınağının Yerinin Tartışılması: Patara Apollon Tapınağı Kısık Boğazında Mıydı? (Eşen Ovası – Muğla/Antalya). Ege Coğrafya Dergisi, 24 (2), 69-105.
• Öner, E. (2016). Ege ve Akdeniz Kıyılarımızda Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmaları. Ege Coğrafya Dergisi, 25 (1), 51-66.
• Öner, E., Vardar, S., Karadaş, A., İlhan, R. (2018). Bornova Ovası ile Bayraklı Höyüğü Çevresinde Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmaları (İzmir). TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu Bildiri Kitabı. 296-312, Ankara.
• Parlak, D., Nazik, A. (2016). Ostracods of the Mediterranean (The Gulf Of Antalya) and the Aegean Sea (Ayvalık and Kuşadası) and Their Biogeographical Distributions. Bulletin of the Mineral Research and Exploration 152, 63-83.
• Perçin-Paçal, F., Altınsaçlı, S., Balkıs, H. (2015). An Updated Checklist of Recent Marine and Coastal Brackish Water Ostracods (Crustacea Ostracoda) in Turkey. Journal of Entomology and Zoology Studies, 3 (3), 20-33.
• Phleger, F.B. (1970). Foraminiferal Populations and Marine Marsh Processes. Limnology and Oceanography 15 (4), 522-534.
• Reyment, R.A., Bookstein, F.L., McKenzie, K.G., Majoran, S. (1988). Ecophenotypic Variation in Mutilus pumilus (Ostracoda) from Australia, Studied by Canonical Variate Analysis and Tensor Biometrics. Journal of Micropalaeontology 7 (1): 11-20.
• Roberts, L.R., Holmes, J. A., Leng, M.J., Sloane, H.J., Horne, D.J. (2018). Effects of Cleaning Methods Upon Preservation of Stable Isotopes and Trace Elements in Shells of Cyprideis Torosa (Crustacea, Ostracoda): Implications for Palaeoenvironmental Reconstruction. Quaternary Science Reviews, 189, 197-209.
• Ruiz, F., Abad, M., Bodergat, A.M., Carbonel, P., RodriguezLázaro, J., González-Regalado, M.L., Toscano, A., Garcia, E.X., Prenda, J. (2013). Freshwater Ostracods as Environmental Tracers. International Journal Environmental Science and Technology, 10, 1115-1128.
• Sönmez-Gökçen, N. (1964). Ostrakod’lara Giriş. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 62, 131-141.
• Tuncer, A., Tunoğlu, C. (2015 a). Early Pleistocene (Calabrian) Ostracoda Assemblage and Paleoenvironmental Characteristics of the Fevzipaşa Formation, Western Anatolia. Micropaleontology 61 (1-2), 69-83.
• Tuncer, A., Tunoğlu, C. (2015b). Geç Erken-Orta Miyosen Yaşlı Söke Formasyonunun Ostrakod Faunası ve Paleoortamsal Karakteristikleri, Söke Havzası, Aydın/Batı Anadolu. Yerbilimleri Dergisi, 36 (3), 97-120
• Vardar, S. (2010). Madra Çayı Deltası’nın Holosen Kıyı Paleocoğrafyasının Değerlendirilmesinde Foraminifer ve Ostracod (Crustacea)’ların Bir Ortam Belirleme İndikatörü Olarak Kullanımı. TUCAUM 2010 Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiri Kitabı. 263 – 273, Ankara.
• Vardar, S., Öner, E. (2017). Altınova’da (Ayvalık-Balıkesir) Doğal Çevre Değişmeleri ile Tarih Öncesi Dönemden Günümüze Etkileri. JOA (Journal of Awareness), 2, 181-202.
• Vardar, S., Öner, E., İlhan, R. (2017). Bağlararası Höyüğü Çevresinde Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmaları (Çeşme – İzmir). Türkiye Jeoloji Bülteni, 60 (4), 589-614.
• Vardar, S. (2018). Sedimantolojik ve Mikropaleontolojik Verilerle Güzelhisar Çayı Kıyı Ovasının Holosen Paleocoğrafyası. Doğu Coğrafya Dergisi, 23 (39) 131-149
• Yanko, V., Arnold, A.J., Parker, W.C. (1999). Effects of Marine Pollution on Benthic Foraminifera. B. K. Sen Gupta (Ed.), Modern Foraminifera (217-235), Dordrecht: Kluwer Academic Publisher.
• Yıldız, S., Öner, E. (2015). Kadıkalesi – Anaia ve Çevresinde (Kuşadası – Aydın) Paleocoğrafya ve Jeoarkeoloji Araştırmaları. C. Şimşek, B. Duman, E. Konakçı (Ed.), Mustafa Büyükkoloancı’ya Armağan içinde (737-758), İstanbul: Ege Yayınları.
• WORMS (World Register of Marine Species) 2018. http://www.marinespecies.org/ostracoda/ 3 Aralık 2018.