Meteoroloji Genel Müdürlüğü Binası’nın (Ziraat Mektebi) Kültürel Miras Bakımından Önemi ve Korunması Konusunda Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 12 - 30, 31.12.2021

Alican Berber

Öz

Bir toplumun geçmişiyle ilgili onu kimliklendiren, yaşamsal devamlılıkla birlikte günümüze kadar ulaşan, yerel ve evrensel değer niteliği taşıyan her türlü somut ve somut olmayan varlıklar kültürel miras olarak tanımlanmaktadır. 19. yüzyılın sonlarında okul olarak inşa edilen Ziraat Mektebi, 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya gelen Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarına ev sahipliği yapmıştır. Milli Mücadele boyunca karargâh olarak kullanılan ve Meclis açılana kadar Mustafa Kemal Paşa’ya ikametgâh olan yapı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda büyük tarihi olaylara sahne olmuştur. Geçirdiği tadilat ve değişimler sonucu, farklı fonksiyonlarda kullanılarak günümüze ulaşan tarihi yapı; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre taşınmaz kültür varlığı olarak tanımlanmaktadır. Araştırmada, özetle; “Ziraat Mektebi Binası’nda günümüzde neler görürüz?”, “Büyük tarihi olaylara sahne olmuş; öne çıkan ve iz bırakan bu mekânın günümüzdeki kullanım ve korunmuşluk durumu nedir?” gibi iki soruya cevap bulmak amaçlanmaktadır. Meteoroloji Genel Müdürlüğü binasında, geçmiş dönemde çekilen fotoğraflar ve yazılan anılarla, geçmiş mekânın yeniden inşa edilmesi ve kurulması sağlanmış; tarihi yapıda gerçekleştirilen değişiklikler, yerinde yapılan gözlemlerle karşılaştırılmıştır. Mevcut durum ise fotoğraflarla kayıt altına alınarak belgelenmiştir. Ziraat Mektebi gibi farklı fonksiyonlarda kullanılarak günümüze ulaşan bu tip tarihi yapıların; sahip olduğu tarihi çevre özelliğiyle ve özgün haliyle korunması, ardından da müzeye dönüştürülerek gelecek kuşaklara aktarılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Taşınmaz Kültür Varlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ziraat Mektebi, Tarihi Çevre, Milli Mücadele, Atatürk Müzeleri

An Evaluation on the Importance and Conservation of the Building of General Directorate of Meteorology (Agricultural School) in terms of Cultural Heritage

Öz

All kinds of tangible and intangible assets that identify a society with its past, which have survived to the present day with vital continuity and have a local and universal value, are defined as cultural heritage. Agricultural School, which was built as a school at the end of the 19th century, hosted Mustafa Kemal Pasha and his friends who came to Ankara on 27 December 1919. The building, which was used as a headquarters during the National Struggle and was the residence of Mustafa Kemal Pasha until the opening of the Assembly, witnessed to great historical events in the establishment of the Republic of Turkey. As a result of the renovations and alterations it has undergone, the historical building which has survived to the present day by being used in different functions is defined as an immovable cultural property, according to the Law on the Protection of Cultural and Natural Properties No. 2863. In summary, the research aims to find answers to the following two questions: “What do we see in the Agricultural School Building today?”, “What is the current use and preservation status of this prominent place, which left a mark and became the scene of great historical events?” In the building of the General Directorate of Meteorology, the reconstruction and establishment of the old building was achieved with the help of photos taken and memoirs written in the past; the changes made to the historical building were compared with the on-site observations. The current situation is documented with photos. This type of historical buildings, which have survived to the present day by being used in different functions such as the Agricultural School, should be preserved in its original form with its historical environment feature, and should be passed on to future generations by being converted into a museum.

Anahtar Kelimeler

Cultural Heritage, Immovable Cultural Property, General Directorate of Meteorology, Agricultural School, Historical Environment, National Struggle, Ataturk Museums

Kaynakça

• Adıvar, H. E. 2012. Türkün Ateşle İmtihanı: İstiklal Savaşı Hatıraları. 7. Baskı. İstanbul: Can Yayınları
• Ahunbay, Z. 2014. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. 7.Baskı. İstanbul: Yem Yayın
• Aliağaoğlu, A. ve Temurçin, K. 2004. Miras Turizmi Atatürk Evleri. Erdem Dergisi, 14 (41), 119-138.
• Aysal, N. 2007. Mustafa Kemal Paşa'nın Ankara'da İlk Günleri Ziraat Mektebi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 10 (39), s. 359-396
• Aytepe, O. 2002. 85. Yılında Mustafa Kemal Paşa'nın Ankara'ya Gelişi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 29-30, Ankara. s. 31-38
• Atatürk, G.M.K. 2007. Nutuk. Ankara: Elips Kitap
• Atay, F. R. 2009. Çankaya: Atatürk’ün Doğumundan Ölümüne Kadar. İstanbul: Pozitif Yayınları
• Basın-Yayın Genel Müdürlüğü. 1977. Atatürk'ün Evleri, Ankara: Başbakanlık Basımevi
• Bülbül, H. 2016. Müze ile Eğitim Yoluyla Ortaokul Öğrencilerinde Kültürel Miras Bilinci Oluşturma, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3), 681-694
• Can, M. 2009. Kültürel Miras ve Müzecilik (Çalışma Raporu). Kültür ve Turizm Bakanlığı. Eylül 2009.
• Cebesoy, A. F. 1953. Milli Mücadele Hatıraları. İstanbul: Vatan Neşriyatı
• Cebesoy, A. F. 2002. Siyasi Hatıralar: Büyük Zaferden Lozan’a. C. I. İstanbul: Temel Yayınları
• Erdoğdu, Ş. 1965. Ankaram, Ankara: Aklan Matbaacılık Ltd. Şti.
• Gaulis B. G. 2010. Çankaya Akşamları. Cep Boy 1. Basım. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık
• İnan, A. 2009. Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. 8. Baskı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• İnönü, İ. 2020. Hatıralar. 6. Basım. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• İSMEP Rehber Kitaplar. 2014. Kültürel Mirasın Korunması. İstanbul Valiliği, İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB). Akademik Danışman: Zeynep Gül Ünal, İstanbul.
• Kansu, M. M. 1986. Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber, C.II, II Baskı. Ankara: TTK Basımevi
• Keskin, Ö. 2010. Osmanlı İmparatorluğunda Modern Ziraat Eğitiminin Yaygınlaşması: Ankara Numune Tarlası Ve Çoban Mektebi. OTAM, 28-güz, s.87-106
• Kocatürk, U. 1988. Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. 1. Baskı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (1983). Kanun Numarası 2863, Erişim Tarihi: 14.12.2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863.pdf
• Madran, E. ve Özgönül, N. 2005. Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2012. Fotoğraflar ile Dünden Bugüne Meteoroloji. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü
• Nadi, Y. 1955. Ankara’nın İlk Günleri. İstanbul: Sel Yayınları.
• Oranlı, Z., & Metin, A. 1967. Atatürk'ün Şimdiye Kadar Yayınlanmamış Anıları. Ankara: Alkan Matbaası.
• Orbay, R. (1993). Cehennem Değirmeni: Siyasi Hatıralarım C.I. İstanbul: Emre Yayınları
• Önal, S. 2019. Hüsrev Gerede’nin Anıları. 5. Baskı. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Önder, M. 1970. Atatürk Evleri Atatürk Müzeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Önder, M. 1993. Atatürk Evleri Atatürk Müzeleri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özgül, C. 1989. Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’daki Çalışmaları (27 Aralık 1919-23 Nisan 1920), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
• Özkaya, Y. 2003. Gazi Mustafa Kemal: Atatürk'ün Hayatı. AKDTYK. Atatürk Araştırma Merkezi. Ankara: Başak Matbaacılık Ltd.Şti.
• Topuz, H. 2017. Bana Atatürk’ü Anlattılar. 13. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Turgut, H. 2020. Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Anıları. 23. Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• UNESCO (1972). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, Erişim Tarihi: 14.12.2021. https://whc.unesco.org/en/conventiontext/
• Uz, S. 2015. Müze Evler. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 267-284.
• Yeşilbursa, C. C. 2013. Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Somut Kültürel Mirasa Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), s. 405 – 420
• Yurdakul, Y. 2009. Atatürk’ten Hiç Yayınlanmamış Hatıralar. 8. Baskı. İstanbul: Truva Yayınları