Sürdürülebilir Ekolojik Denge İçin Modern ve Geleneksel Üretim Yöntemlerinin Entegrasyonunda Kırsal Kadının ve Kadın Kooperatiflerinin Önemi: Afşar Balam Kadın Kooperatifi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 57 - 71, 22.05.2022

Çiğdem Akgül

Öz

Son yıllarda küresel ısınma ve iklim değişikliği başta olmak üzere giderek artan çevre sorunları ve felaketlerinin önüne geçilmesi anlamında kırsaldaki kadının sahip olduğu yerel-ekolojik bilgiyi tanıyan ve onlardaki bu kültürel mirasın ulusal ekonomiye kazandırılmasını amaçlayan kadın girişimciliğini teşvik eden politika ve projeler gerek tüm dünyada gerek ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır. Söz konusu oluşumlar, ilgili literatürde yerel ekolojik bilginin önem ve muhafazasına işaret eden “Traditional Ecological/Environmental Knowledge (TEK)” veya “Local/Indigenous Knowledge” olarak anılan kavramı gündeme getirmek ve bu kavramın kırsal kadınla olan yakın bağlantısını ortaya çıkarmaktalar. Nitekim bu araştırmada da Türkiye’de söz konusu girişimlere tipik bir örnek teşkil eden Ankara Afşar Balam Kadın Kooperatifi’ndeki girişimci kadınların yerel ekolojik bilgi ile ilişkileri incelenmiş ve formel kadın kooperatiflerinin Anadolu kadınlarının ekolojik sistem, biyoçeşitlilik, yerel kaynaklar ve kültürel değerler hakkında sahip olduğu geleneksel bilgiyi (TEK’i) görünür kıldıkları ve hatta kimi kez unutulmaya yüz tutmuş bu bilgiyi onlara tekrar hatırlatıcı bir rol üstlendikleri bulgulanmıştır. Bu oluşumlar kanalıyla Anadolu kadınlarının, geleneksel veya bilim dışı adledilerek devre dışı bırakılanı hatırladığı, onu modern tarım, bilim ve endüstri alanlarına adapte edebildikleri ve böylece işlevsel “hibrit” bir bilgi olarak yeniden üretebildikleri farkedilmiştir. Nitel araştırma yöntemi ile yapılan bu çalışma Kooperatif Başkanı ile biri çevirim içi yüzyüze ve ikisi bir mesaj uygulaması üzerinden karşılıklı soru cevap şeklinde gerçekleştirilen görüşme verilerine dayalı olarak hazırlanmıştır. Veriler ışığında formel kooperatiflerin kırsal kadının “hibrit bilgi üretme” yönündeki potansiyellerini harekete geçirici ve ayrıca hem kadınların kendilerinde hem yöre halkında yaşadıkları coğrafyanın eko-kimlik ve değerlerine dair farkındalık yaratıcı bir işlev üstlendikleri bulgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel Ekolojik Bilgi (TEK), Kırsal Kadınlar ve Kadın Kooperatifleri

Anahtar Kelimeler

geleneksel ekolojik bilgi, kırsal kadın, kadın kooperatifleri

The importance of Rural Women and Rural Women’s Cooperatives in the Integration of Traditional and Modern Production Systems for a Sustainable Ecological Balance: The Case of Afşar Balam Women Cooperative

Öz

In recent years policies and projects that recognize the indigenous ecological knowledge of rural women in order to prevent increasing environmental disasters such as climate change, global warming, carbon emissions and encourage women’s entrepreneurship in order to bring their this cultural potential to national economy are becoming increasingly widespread both in all over the world and also in our country. These initiatives highlight the concept of to “Traditional Ecological/Environmental Knowledge (TEK)” or “Local/Indigenous Knowledge” in relevant literature which points to the importance and protection of local ecological knowledge and reveal the close connection of rural women with this popular concept In this research, this close relationship between rural women and TEK has also been analyzed as a result of the data obtained through the interviews conducted with the President of Ankara Afşar Balam Women Cooperative which sets a typical example of aforementioned initiatives women cooperatives in Turkey and it has been discovered that these formal organizations also make rural women’s knowledge about eco-system, local resources and cultural values visible. Moreover, it has also been noticed that these organizations can assume a role of reminding them this knowledge that is sunk to oblivion forgotten to women. It has been noticed that through these organizations that has been shaped under the integration of Industry-agriculture, Anatolian women are able to recall what was excluded as unvaluable, primitive or irrational by acting a bridge(catalyzor) with their bodies, memories and words between the old and the modern technics, traditional and scientific knowledge, the national and the local and can reproduce it as a functional “hybrid method”. This study based on qualitative research method was prepared according to the datas obtained through three meetings with the President of Cooperative one of which was face to face meeting via zoom platform and the others was done by writing through a message app. In the light of obtained datas, it has discovered that women’s cooperatives have functions that mobilize rural women’s potential to produce “hybrid knowledge” and raises awareness of both women and rural population about eco-identity and values of their geography.

Kaynakça

• Aile ve Çalışma Başkanlığı. 2017. Kadın Kooperatiflerinin Güçlendirilmesi İş Birliği Protokolü imzalanmıştır. https://ailevecalisma.gov.tr/media/14109/kooperatif-protokol-imzali.pdf . (Erişim tarihi: 29.01.2022)
• Anonymous 2016. https://www.istanbulsol.com/tarimda-kirmizi-kaliforniya-solucanın-faydaları-nelerdir/. (Erişim tarihi: 13.10.2021).
• Anonymous 2021. https://www.ankara.bel.tr/haberler/ilk-hasadin-bugdaylari-kazanlarda-kaynatilmaya-başlandı/. (Erişim tarihi: 12.10.2021).
• Argyle, M. 1992. The Social psychology of everyday life. London, New York: Routledge.
• Augustine, Stephen J. 1997. Traditional Aborginial Konwledge and Science Versus Occidental Science, Prepared for the Biodiverstiy Convention Office of Environment Canada, http://nativemaps.org/?s=Augustine%2C+1997, Son erişim 16.12.2021.
• Berkes, F. 1993. Traditional Ecological Knowledge in Perspective. Concepts and Cases. s.1-11, . Editör: Julian T. Inglis. International Program on Traditional Ecological Knowledge & International Development Research Center, OTTOWA, Kanada
• Bilgin, N. 1999. Kollektif Kimlik. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Bolin, Anna. 2018. Bio-diversity: A Women’s Business?, 29 Kasım, https://www.iied.org/biodiversity-womens-business, Son Erişim 5-10-2021.
• Bruch, M. 2014. Indigenous Knowledge and Traditional Knowledge. s.3814-3824, Editör: Claire Smit. Encylopedia of Global Archeology. Chapter 10, Springer Science and Business Media, New York, NY. Dalbay, Ramazan S. 2018. Kimlik” ve “Toplumsal Kimlik Kavramı..Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31: 161-176.
• Davidoff, L. 1995. Worlds Between: Historical Perspectives on Gender and Class. Routledge.
• Eyssartier, C., Ladio, A. H ve Lozada M. 2008. Cultural Transsimison of Traditional Ecological Knowledge in Two-Populations of North West in Patagonia. Journal of Ethonobiology and Ethnomedicine, s.1-8.
• Halbwachs, M. 1925. Les cadres sociaux de la memorie. Librairie Felix Alcan: Paris:L, https://en.wikipedia.org/wiki/Collective_memory.
• Johannes, R.E. 1989. Traditional Ecological Knowledge: A Collection of Essay. Gland, Switzerald and Cambridge, UK, IUCN.
• McGregor, D.. 2021. Indigenous Knowledge Systems in Enviromental Governance in Canada. KULA, 5, (1):1-10.
• Nazarea, Virginia D. 2006. Local Knowledge and Bio-diversity Conversation. Annual Review of Anthropology, 35: 317-35.
• Özcan, Y. 2020. “Kadınların Kooperatif Yoluyla Güçlendirilmesi Projesi Başlıyor”. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/kadinlarin-kooperatifler-yoluyla-guclendirilmesi-projesi-basliyor/1932090. (Erişim tarihi:11.09.2021).
• Ruddle, K. 1993. Transmission of Traditional Ecological Knowledge. s. 17-33. Ed.: Julian T. Concepts and Cases. International Program on Traditional Ecological Knowledge & International Development Research Center.
• Sogani, R. 2018. https://www.iied.org/qa-women-rural-india-are-natures-guardians, (Erişim tarihi: 29.09.2021)
• Swiderska, K. 2021. Here’s Why Indigenous Economies is the Key to Saving Nature. 13 Nisan, https://www.iied/heres-why-indigenous-economics-key-saving-nature. (Erişim tarihi: 19.10.2021)
• Swiderska, K. 2021. Why Traditional Knowledge and Indigenous Peoples’ Rights must be integrated across the new Global Biodiversity Targets, https://www.iied.org/why-traditional-knowledge-indigenous-peoples-rights-must-be-integrated-across-new-global.
• Ugboma, Margaret U. 2014. Availability and Use of Indigenous Knowledge Amongst Rural Women in Nigeria. Chinese Librarianship: An international Electronic Journal, 38:60-67.
• United Nations. Declaration on the Rights of Indigenous Peoples. http://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/DRIPS/-en.pdf. (Erişim tarihi: 07.10.2021)
• UN WOMEN. 2021. International Day of Rural Women Theme:Rural Women Cultivating Good For All, 8 Ekim, https://www.unwomen.org/en/news/stories/2021/10/announcer-international-day-of-rural-women-theme-rural-women-cultivating-good-food-for-all, Son Erişim 17-12-2021.
• UNEP, UN WOMEN, PBSO, UNDP. 2013. Women and Natural Resources: Unlocking the Peacebuilding Potential. Policy Paper No.4.
• Young, J. 1994. The art of Memory: Holocaust Memorials in History. Prestel, New York.
• Yuval-Davis, N. 2020. Çev: Ayşin Bektaş. Cinsiyet ve Millet. 6.baskı, İletişim Yayınları, Ankara.