A Study on the Sustainability of the Relationship Between Protected Areas and Tourism in Ilgaz Mountain National Park

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 30 - 48, 26.06.2023

İrem Sağlam Fide

Öz

While urbanization, which emerged as a result of rapidly developing industrialization in the current century, negatively affects human life, it is seen that recreational demands for natural areas also increase. While nature-based tourism activities taking place in protected areas and their immediate surroundings contribute significantly to local and regional development, they also develop awareness of the long-term conservation of natural and cultural resources. Ilgaz Mountain National Park is the subject of this study in terms of the relationship between protected areas and tourism. Due to its forest assets, flora, fauna, landscape beauties, topographic structure, and recreation resource diversity, a 1.117,69-hectare section of the Ilgaz Mountains was designated as a protected area as Ilgaz Mountain National Park in 1976. It is known that Ilgaz Mountain National Park (IMNP), also renowned as a winter tourism center, has been preferred also for nature tourism activities in recent years. It has been determined that the Long-Term Development Plan (LTDP) and the Sustainable Tourism and Visitor Management Plan (STVMP), which define all activities that can be carried out in IDNP, have been prepared. The aim of this study is to evaluate the natural and cultural resource values of Ilgaz Mountain National Park and its immediate surroundings holistically in terms of sustainable tourism development.

Ilgaz Dağı Milli Parkında Korunan Alan Turizm İlişkisinin Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Araştırma

Öz

İçinde bulunduğumuz yüzyılda hızla gelişen sanayileşmenin sonucu olarak ortaya çıkan kentleşme insan yaşamını olumsuz yönde etkilerken doğal alanlara yönelik rekreasyonel taleplerin de arttığı görülmektedir. Doğaya olan ilginin rekreasyonel taleplere dönüşerek yoğunlaştığı alanların başında ise şüphesiz ki korunan alanlar gelmektedir. Korunan alanlar ve yakın çevresinde gerçekleşen doğaya dayalı turizm faaliyetleri yerel ve bölgesel kalkınmaya önemli ölçüde katkı sağlarken, doğal ve kültürel kaynakların uzun vadede korunması bilincini de geliştirmektedir. Ilgaz Dağı Milli Parkı da korunan alan turizm ilişkisi açısından bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Ilgaz Dağlarının sahip olduğu orman varlığı, bitki örtüsü, yaban hayatı, manzara güzellikleri, topoğrafik yapısı ve rekreasyon kaynak çeşitliliği nedeniyle 1976 yılında 1.117,69 hektarlık bölümü Ilgaz Dağı Milli Parkı olarak korunan alan statüsüne alınmıştır. Özellikle kış turizm merkezi olarak ta bilinen Ilgaz Dağı Milli Parkı’nın (IDMP) son yıllarda doğa turizmi etkinlikleri içinde tercih edildiği bilinmektedir. IDMP’de gerçekleştirilebilecek tüm faaliyetlerin tanımlandığı Uzun Devreli Gelişme Planı (UDGP) ile Sürdürülebilir Turizm ve Ziyaretçi Yönetim Planı’nın (STZYP) hazırlanmış olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı ise Ilgaz Dağı Milli Parkı ve yakın çevresinin sahip olduğu doğal ve kültürel kaynak değerlerinin bütüncül olarak sürdürülebilir turizm gelişimi açısından değerlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilirlik, sürdürülebilir turizm, rekreasyon, milli park, ılgaz dağı milli parkı

Kaynakça

• Ahipaşaoğlu, S. ve Çeltek, E. 2006. Sürdürülebilir Kırsal Turizm. Editör: İ. Arıkan. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Anonim 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları (ÖDA). https://www.dogadernegi.org/wp-content/uploads/2015/09/07_ORTABATI_KARADENIZ.pdf (Erişim 27.02.2023).
• Anonim 2009. Ilgaz Dağı Milli Parkı Analitik Etüt Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara
• Anonim 2015. Ilgaz Dağı Milli Parkı Sürdürülebilir Turizm ve Ziyaretçi Yönetim Planı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim 2017. Ilgaz Dağı Milli Parkı Ekosistem Tabanlı Orman Amenajman Planı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim 2020. Kastamonu İl Özel İdaresi. http://www.kastamonuozelidare.gov.tr/ilgaz-2-yurduntepe-kayak-merkezi, (Erişim tarihi:12.02.2023).
• Anonim 2021. Kadın Çayırı Tabiat Parkı. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/cankiri/gezilecekyer/kadincayiri-tabiat-parki (Erişim Tarihi: 20.04.2023).
• Anonim 2022a. Ilgaz Dağı Milli Parkı Tematik Yürüyüş Rotaları. Proje Raporu. Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı, Ilgaz Dağı Milli Park Müdürlüğü, Kastamonu.
• Anonim 2022b. Ilgaz Dağı Milli Parkı Uzun Devreli Revize Gelişim Planı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim 2023. Ilgaz Dağı Milli Parkı Müdürlüğü Arşivi, Kastamonu.
• Akata, I. 2010. Ilgaz Dağı Milli Parkı ve Yakın Çevresinin Makrofungus Florası, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Akbaba, B. ve Bulut, Ş. 2020. Inventory of Large Mammal Species in the Ilgaz Mountains (Cankiri): A Major Ecological Corridor in Anatolia. Hittite Journal of Science and Engineering, 7(1):73-80.
• Akman Y., Yurdakulol Y. ve Demirörs M. 1983. The vegetation of the Ilgaz Mountains. Ecologia Mediterranea IX, (2):137-165
• Alkan, C. 2015. Sürdürülebilir Turizm: Alaçatı Destinasyonuna Yönelik Bir Uygulama. Journal of Yasar University, 10/40: 6692-6710.
• Arslan, H., Çağlıyan A. ve Durmuş, E. 2015. Munzur Vadisi’nde (Tunceli) Sürdürülebilir Turizm. V. Ulusal Coğrafya Sempozyumu. Bildiri Kitabı: 461-471, 16-17 Ekim 2008, Ankara.
• Avcı, M. ve Özhatay, N. 2003. Ilgaz Dağları. s:17-19. (Editör: N. Özhatay, A. Byfield ve S. Atay) Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları. WWF Türkiye, İstanbul.
• Avcı, M. 2012a. Ilgaz Dağları ve Çevresinin Bitki Coğrafyası I. Coğrafya Dergisi, 0 (6):137-216.
• Avcı, M. 2012b. Ilgaz Dağları ve Çevresinin Bitki Coğrafyası II. Coğrafya Dergisi, 0 (6):275-345.
• Çalık, İ. 2014. Sürdürülebilir Turizm Göstergeleri Kapsamında Doğu Karadeniz Bölgesinin Analizi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Doktora Tezi, Sakarya.
• Çakır, M. 2007. Ilgaz Dağı Milli Parkı’nda Farklı Orman Kuruluşlarına Ait Toprakların Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çelik, C., Karatatar M.K., Özgülbaş, O. ve Topcu M. 2010. Çocukluğumuzun Türküsü Ilgaz. Ilgaz Kaymakamlığı, Ilgaz Belediye Başkanlığı, Kastamonu.
• Çelik, S. 2018. Alternatif Turizm. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56):193-204.
• D’Arco, M., Presti, L.L., Marino, V. ve Maggiore, G. 2021. Is sustainable tourism a goal that came true? The Italian experience of the Cilento and Vallo di Diano National Park. Land Use Policy,101:1-12.
• Dinçer, F.İ., Çifçi,İ. ve Atsız,O. 2015. Sürdürülebilir Kırsal Turizm Kapsamında Milli Parklar Üzerine Bir Araştırma: Munzur Vadisi Milli Parkı Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(1):11-121.
• Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMPGM). 2023. Milli Parklar, https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/Korunan%20Alanlar%20Listesi/MP-WEB-Son.pdf (Erişim tarihi 25.03.2023).
• Eagles, P.F.J, Mc Cool, S .F. ve Haynes, C. D. 2002. Sustainable Tourism İn Protected Areas Guidelines For Planning and Management. s:1-2. Editör: A.Phillips. IUCN, UK.
• Gümüş, C., Kalem, S. ve Menteş, İ. 2002. Ilgaz Dağlarının Biyolojik Çeşitliliği ve Doğa Koruma Açısından Önemi. Türkiye Dağları I. Ulusal Sempozyumu. 442-446. 25-27 Haziran 2002, Ilgaz, Kastamonu.
• Göker, G. ve Ünlüönen, K. 2019. Açık Alanda Yapılan Doğa Temelli Rekreatif Etkinlikler ve Destinasyon Markalaşması: Ilgaz Dağı Milli Parkı Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (70):774-789.
• Göksu, E. ve Somuncu, M. 2018. Babia Gora Milli Parkı’nda Turizm ve Rekreasyon Aktiviteleri ve Ziyaretçi Yönetimi. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Bildiri Kitabı: 272-285, 3-6 Ekim 2018, Ankara.
• Hall, C.M. ve Frost, W. 2009. Tourism and National Parks, International Perspectives On Development, Histories and Change. Routledge, Newyork.
• Karaçar, E. 2019. Ilgaz Dağı Milli Parkını Ziyaret Eden Turistlerin Çevreye Yönelik Tutumları. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2): 211-224
• Kervankıran, İ. ve Eryılmaz, A.G. (2016). Milli Parkların Turizm ve Rekreasyonel Faaliyetlerde Sürdürülebilir Kullanımı: Isparta İli Örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39: 151-182.
• Koca, R., Güney, İ., Öncü, M.A. ve Somuncu, M. 2016. Korunan Alanlarda Etkili Planlama ve Sürdürülebilir Alan Yönetimi Üzerine Kaçkar Dağları Milli Parkı’nın İncelenmesi. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Bildiri Kitabı: 771-778, 13-14 Ekim 2016, Ankara.
• Koç, Y. ve Soykan, A. 2020. Dünyada ve Türkiye’de Doğa Korumanın Kuramsal Temelleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7):86-99.
• Kuntay, O. 2004. Sürdürülebilir Turizm Planlaması. Alp Yayınevi, Ankara.
• Kurdoğlu, O. 2007. Dünyada Doğayı Koruma Hareketinin Tarihsel Gelişimi Ve Güncel Boyutu. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8 (1): 59-76.
• Kuter, N. 2008. Ilgaz Dağı Milli Parkı’nın Orman Peyzajı Ve Estetiği Açısından Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1):36-47.
• Lane, B. 1994. Sustainable rural tourism strategies: A tool for development and conservation. Journal of Sustainable Tourism. 2(1-2):102-111.
• Magnın, G. ve Yarar, M. 1997. Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği. Ana Basım A.Ş., İstanbul
• Mateoc-Sîrb, N., Albu, S., Rujescu C., Ciolac, R., Tigan, E., Brînzan, O., Mănescu, C., Mateoc, T. ve Milin, I.A. 2022.
• Sustainable Tourism Development in the Protected Areas of Maramures, Romania: Destinations with High Authenticity. Sustainability, 14 (1763):1-24.
• Menteş, İ. 2001. Ilgaz Dağı Milli Parkı’nın Korunan Alan Olarak İrdelenmesi ve Yönetimi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon.
• Meteoblue 2023. Meteoblue İklim Değişikliği Ilgaz Dağı Milli Parkı, https://www.meteoblue.com/tr/climate-change/ilgaz-da%c4%9f%c4%b1-milli-park%c4%b1_t%c3%bcrkiye_745905 (Erişim tarihi: 17.05.2023).
• Özgüç, N. 2017. Turizm Coğrafyası, Özellikler ve Bölgeler. Çantay Kitabevi, İstanbul. Pasific Asia Travel Association (PATA). 2023. Susutainable Tourism Online: Parks and Culture, https://www.pata.org/blog/sustainable-tourism-online-parks-and-culture, (Erişim tarihi: 10.02.2023).
• Pehlivan, G. 2007. Ilgaz Dağı Milli Parkı Florası. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Resmî Gazete. 1983. (18132). Milli Park Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2873&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, (Erişim tarihi: 2 2.03.2023).
• Robinson, G.M. 2008. Sustaınable Rural Systems: An İntroduction. s:24. Editör: G.M. Robinson. Sustainable Rural Systems. Ashgate, London.
• Stratigea, A. ve Katsoni, V. 2015. A strategic policy scenario analysis framework for the sustainable tourist development of peripheral small island areas – the case of Lefkada-Greece Island. European Journal of Futures Research, 3(5):2-17.
• Taşlıgil, N. 2020. Milli parklar arasında farklı bir örnek: İstklâl Yolu Tarihi Milli Parkı. Türk Coğrafya Dergisi. 74:87-96.
• Tribe, J. 2011. The Economics of Recreation, Leisure and Tourism,Fourth Edition. Elsevier, İspanya.
• Thomas, L. 2006. Türkiye Korunan alan Yönetiminde IUCN Kategori Sistemi. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• United Nations (UN). 1987. Our Common Future. Report of the World Commission on Environment and Development. UN.
• United Nations Environment Programme (UNEP). 2005. Makıng Tourısm More Sustaınable, A Guide for Policy Makers. UNEP, WTO, Paris.
• World Tourism Organization (UNWTO). 2013. Enhancing capacities for Sustainable Tourism for development in developing countries, Sustainable Tourism for Development Guidebook. UNWTO, Madrid.
• Yücel, M. ve Babuş, D. 2005. Doğa Korumanın Tarihçesi Ve Türkiye’deki Gelişmeler. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Doğa Dergisi, 11:151-175.
• Yılmaz, E. ve Çiçek, İ. 2018. Detailed Köppen-Geiger climate regions of Turkey. International Journal of Human Sciences. 15 (1):225-242.