Enflasyon Düzeltmelerinin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: İmalat Sektöründe TOPSİS Yöntemiyle Bir Uygulama
Yıl 2024,
Cilt: 4 Sayı: 2, 162 - 187, 31.07.2024
Ahmet Akgemci
,
Mustafa Kısakürek
,
Ayşe Pınar Kulaklı
,
Abdullah Özçil
Öz
Covid 19 pandemisinin sebep olduğu arz talep dengesizliği enflasyon oranlarının yükselmesine neden olmuştur. Enflasyon oranlarının yükselmesiyle birlikte enflasyon muhasebesi ve enflasyon düzeltme işlemleri önem kazanmıştır. Bu kapsamda söz konusu bu çalışmada, enflasyon düzeltme işlemlerinin firma performansı üzerindeki etkisinin tespiti amaçlanmaktadır. Çalışmada imalat- metal eşya grubunda faaliyet gösteren 11 işletmenin 2021, 2022 ve 2023 yılları mali tablo verileri incelenip örneklem kapsamı oluşturulmuş, enflasyon düzeltmelerinin firma performansı üzerindeki etkilerinin tespiti aşamasında ise TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) yönteminden faydalanılmıştır. Araştırmada, enflasyon düzeltmesi sonrasında bazı işletmelerin performans sıralamalarında önemli nitelikte değişiklikler olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Özellikle işletmelerin parasal varlık ve kaynak hesaplarında yer alan tutarlarının ve varlıkları fonlanma yöntemlerinin, enflasyon düzeltmeleri sonrasında performans sıralamalarını değiştiren en önemli faktörler olduğu tespit edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, fiyatların sürekli yükseldiği bir dönemde enflasyon muhasebesinin ve enflasyon düzeltmelerinin yatırımcılar için önem ihtiva ettiğini göstermektedir.
Kaynakça
- Açık, S. (2006). Enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkilerini giderici bir tedbir olarak enflasyon muhasebesi ve Türkiye’deki yasal düzenlemeler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 345-360.
- Akbulut, R., ve Rençber, Ö.F. (2015). BİST’te İmalat sektöründeki işletmelerin finansal performansları üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak(65), 117-136.
- Akdoğan, N. (2004). Enflasyon muhasebesi kurumsal yaklaşımlar ve Türkiye uygulaması. Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, N., ve Tenker N., (2001). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri, (7.Baskı). Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, U. (2013). Onuncu yılındaki enflasyon düzeltmesi düzenlemelerinin devam eden etkileri. World of Accounting Science, 15(4), 63-83.
- Aktaş, R. (2009). Enflasyon muhasebesi uygulamasının KOBİ'ler ile SPK'ya tabi işletmelerin finansal tabloları üzerindeki etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23),a1-15.
- Akyol, M. (2023). Enflasyon ve enflasyon muhasebesi çerçevesinde bilançolara etkiye dair genel bakış, Mali Çözüm, 33(175), 279-290.
- Altınışık, İ. (2004). Enflasyonun işletmeler üzerindeki etkisi ve bu etkileri gidermeye yönelik yöntemler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 7(1-2), 119–136.
- Altınışık, İ. (2019). Enflasyonun işletmeler üzerindeki etkisi ve bu etkileri gidermeye yönelik yöntemler. İksad Yayınevi.
- Arda, A. (2023). Enflasyon muhasebesi, Parion Akademik Bakış Dergisi (PABD), 2(1), 23-32.
- Arzova, S. B., ve Şahin, B. Ş. (2022). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama süreçleri ve enflasyon muhasebesinin finansal tablolara etkisi, Mali Çözüm, 32(170),a13-31.
- Ayarlıoğlu, M.A. (2007). Kâr yönetimi uygulamaları ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda test edilmesi, Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
- Ayyıldız, N. (2023). KGK enflasyon muhasebesi dedi. Erişim Adresi: https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kgk-enflasyon-muhasebesi-dedi/717489.
- Behera, J., ve Mishra, A. K., (2016). Inflation and economic growth nexus in brics: evidence from ardl bound evidence from ardl bouncd testingaapproach, Asian Journal of Economic Modelling, 4(1), 1–17. doi: 10.18488/Journal.8/2016.4.1/8.1.1.17
- Bilici, N. (2003). Enflasyonun mali tablolar üzerindeki etkilerini azaltmak için Türkiye’de uygulanan önlemler, Türkiye’de önlemler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1-2), 65-85.
- Çelik, D., ve Erişi K. (2022). Gelişmiş ülkelerde enflasyonun gelir dağılımı üzerine olan etkisinin panel veri analizi ile incelenmesi, panel veri analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(2), 53-68.
- Çelik, A. (2003). Fiyatlar seviyesindeki değişmelerin mali tablolara etkileri ve enflasyon muhasebesi: Enflasyon muhasebesi yöntemlerinden fiyatlar genel seviyesi modeli uygulaması (Uzmanlık tezi). Merkez Bankası.
- Çetin, Ö.O., ve Bozdoğan, T. (2023). Enflasyon muhasebesine geri dönüş: enflasyon muhasebesi konulu makalelerin bibliyometrik analizi, Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, 12, 78-89. doi: 10.58627/dpuiibf.1378427.
- Dalkılıç, E., Hacıhasanoğlu, T., ve Özdemir, N. (2023). Yüksek enflasyonun mali tablolar, maliyet unsurları, hile yönelimi ve vergi üzerine etkileri. Güncel gelişmeler ekseninde muhasebe ve denetim içinde. Özgür Yayınları.
- Dash, M., Sing, S. K., Rahaman, S. U., Nadigadda, S., ve Srivastava, S. (2017). Comparison of financial performance of Indian banks using multi-criteria TOPSIS. Journal of Commerce and Accounting Research, 6(4), 16-24.
- Demez, S. (2021). Türkiye’de döviz kuru ve enflasyonla mücadelede faiz oranlarının etkinliği: Fourier eşbütünleşme analizi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(40), 132-144.
- Demir, Ö. (2006). Enflasyon muhasebesine geçiş sürecinde ortaya çıkan uygulama sorunlarının değerlendirilmesi: Kuramsal ve uygulamalı bir çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Malatya.
- Doğan, Ö. (2023). Enflasyon muhasebesi ile ilgili yasal düzenlemelerin finansal raporlama çerçeveleri kapsamında karşılaştırılmalı değerlendirilmesi, Malatya Turgut Özal üniversitesi İşletme Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 190-209.
- Dursun, Ö. (2010). Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulamalarında meydana gelen aksaklıklar ve çözüm önerileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
- Epstein, B. ve Mirza, A.A. (2004). Interpretation and appication of IAS. John Wiley&Sons.
- Gökçen, G., ve Öztürk E. (2023). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama kapsamında özellik arz eden konular, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 504-515. doi: 10.29106/fesa.1299626.
- Gökçen, G., (2004). Enflasyonun mali tablolar analizine etkileri, Mali Çözüm Dergisi, (69), 9-20.
- Gökçen, G. (2023). Enflasyon muhasebesi. Beta Yayınevi.
- Gökten, S., Oktan Gökten, P., ve Mollaoğulları, B.F. (2023). Stoklar ve enflasyon muhasebesi uygulaması: BİST 30 imalat işletmeleri üzerine bir değerlendirme, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 718-731.
- Güneş, R., ve Demir, Ö. (2005). Ekonomik krizlerin KOBİ'lerin finansal yapısına etkileri: Elazığ’da faaliyet gösteren KOBİ’lerde yapılan bir uygulama. 1. Doğu Anadolu Sempozyumu, Elazığ, Türkiye.
- Haberal, Z. (2023). Enflasyon düzeltmesinde net parasal pozisyondaki kazanç veya kayıpların hesaplanması: bankalar üzerine bir araştırma, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 16(Prof. Dr. Mehmet Özbirecikli Özel Sayısı), 121-140. doi: org/10.29067/muvu.1300740
- Hacırüstemoğlu, R., İbiş, C., ve Gökçen, G. (1999). Beş yüz büyük sanayi işletmesinde enflasyon muhasebesi uygulama araştırması. Alfa Kitabevi.
- Hall, R. (1982). Inflation, causes and effects. Chicago University Press.
- Hiçyorulmaz, E., ve Akdoğan, H. (2023). Enflasyonun işletme finansal tabloları üzerindeki etkileri, Journal of Management Theoryaand Practices Research, 4(2), 114–128.
- Huang, I. B., Keisler, J., ve Linkov, I. (2011). Multi-criteria decision analysis in environmental sciences: Ten years of applications and trends, Science of The Total Environment, 409(19), 3578-3594. doi:org/10.1016/j.scitotenv.2011.06.022.
- Hwang, C. L., ve Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: methods and applications a state-of-the-art survey, Springer-Verlag.
- Işıldak, M. S. (2018). BİST’te dokuma, giyim eşyası ve deri işletmelerinin TOPSIS yöntemi ile finansal performans analizi, Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 116-130.
- İşcan H., ve Durgun Kaygısız A. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: 2009-2017 uygulaması, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 581-604.
- Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu. (2023, Mayıs 10). TMS 29: Yüksek Enflasyonlu EkonomilerdeaFinansalaRaporlama.aErişimaAdresi:https://www.kgk.gov.tr/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS
- Kantar, M. A., ve Öndeş, T. (2022). Enflasyonun işletmelerin finansal faaliyetlerine ve finansal oranlarına etkisinin teorik çerçevesi, Global Journal of Economics and Business Studies, 11(21), 40-47.
- Kantar, M. A., Abar, H., ve Öndeş, T. (2021). Enflasyonun işletmelerin finansal oranlarına etkisi: BİST imalat sektöründe bir uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (90), 1-18. doi:10.25095/mufad.856384
- Karabulut, Ş. (2019). Türkiye’de ekonomik büyüme ve enflasyon ilişkisi, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 171-184.
- Karapınar, A., ve Gürdal K. (2003). Enflasyon muhasebesi, Siyasal Kitabevi.
- Karapınar, A., ve Ayanoğlu, Y. (2005). Enflasyon düzeltmesi uygulamasının meslek mensuplarına etkisi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (16), 1-16.
- Kaygusuz, S.Y., ve Dokur, Ş. (2004). Enflasyon düzeltmesi ve uygulamaları. Alfa Kitabevi.
- Keleş, D. (2015). TMS 29 yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama standardı çerçevesinde finansal tabloların düzeltilmesi ve finansal analiz sonuçları üzerine etkileri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 31-52.
- Kim, K. H. (2003). Dollar exchange rate and stock price: evidence from multivariate cointegration and error correction model, Review of Financial Economics, 12(3), 301-313. doi: 10.1016/S1058-3300(03)00026-0.
- Kishalı, Y.E., Selman A., ve Işıklılar S.S. (2002). Finansal muhasebe. Türkmen Kitabevi.
- Koçak, H., Kısakürek, M.M., ve Babacan, A. (2023). Enflasyon düzeltme işlemlerinin işletme performansına etkisi BİST’te bir uygulama, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(2), 1525-1546. doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.06.2059
- Lazol, İ. (2000). Mali analiz ve enflasyon muhasebesi uygulamaları. Ekin Kitabevi.
- Li, C., ve Zhang, M. (2014). Research on ınsecure ımpact of ınflation upon capital structure, International Journal of Security and its Applications, 8(5), 421-426. doi: 10.14257/ijsia.2014.8.5.36
- Öcal, H. (1999). Enflasyon muhasebesi üzerine, Yaklaşım Dergisi, 7(79), 92-99.
- Özdemir, F.S., ve Arslan, S. (2007). Enflasyon muhasebesinde kullanılan yöntemlerin karşılaştırmalı analizi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 87-104.
- Özkan, T. (2005). Enflasyon muhasebesi uygulamasının firmaların finansal yapıları üzerine etkileri, Muhasebe Ve Denetime Bakış, (15), 49-72.
- Özulucan, A. (2002a). Enflasyonun muhasebe verileri üzerindeki etkisinin giderilmesinde kullanılan otofinansman yöntemleri ve enflasyon muhasebesi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 57(04), 128-152.
- Özulucan, A. (2002b). Enflasyonun muhasebe verileri üzerindeki etkileri, Türkiye muhasebe standardı-2 ve sermaye piyasası kurulu seri: xı-no: 20 çerçevesinde önerilen enflasyon muhasebesi yöntemi ve enflasyon muhasebesine geçişte alınabilecek önlemler. Yönetim ve ekonomi dergisi, 9(1), 25-42.
- Özyilmaz, A. (2022). Relationship between ınflation and economic growth in eu countries, Ekonomi Politikaları Araştırmaları Dergisi, 9(2), 425-438, doi:10.26650/JEPR1132170
- Peker, A.A. (2023). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama standartları çerçevesinde enflasyon muhasebesi: borsa istanbul üzerine bir uygulama, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek YüksekokuluaDergisi,a1(1),a31-48.
- Polat, H. (2011). Türkiye ekonomisinde imalat sanayi, Dicle üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 1(2), 24-39.
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (1960, Aralık 31). Gelir Vergisi Kanunu (Kanun No: 193). Resmî Gazete (Yayın No: 10700).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (1961, Ocak 10). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, Geçici Madde 33. Resmî Gazete (Yayın No: 10703).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2003, Aralık 30). 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu. Resmî Gazete (Yayın No: 25332).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2003, Aralık 30). 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Resmî Gazete (Yayın No: 25332).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2006, Haziran 21). Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun No: 5520). Resmî Gazete (Yayın No: 26205).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2022, Ocak 29). 7352 sayılı Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na eklenen Geçici Madde 33. Resmî Gazete (Yayın No: 31734).
- Riordan, D. A., ve Riordan, M. P. (2009). Inflation and financial statement analysis in the international accounting classroom, Journal Of Teaching in International Business, 20(2), 174-187.
- Satır, H. (2022). İşletmelerin nakit akış profilleri ve finansal rasyoları arasındaki ilişki: BİST’te Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
- Sayar, M. (1999). Enflasyonun mali analiz üzerindeki etkisi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 1(3), 12.
- Selimoğlu, R. (2023). Enflasyon Muhasebesi Başlıyor! 31.12.2023 tarihli bilançolarda enflasyon düzeltmesi yapılacak.aErişimaAdresi: https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/recepselimoglu/048/
- Shamsadini, H., Bekhradi Nasab, V., ve Mulla, J. (2022). The moderating effect of the inflation on the relationship between asset revaluation and the financial statements of companies listed on the Tahran and Bombay stock exchanges. Iranian Journal Of Accounting, Auditing and Finance, 6(2), 53-68. doi:10.22067/ijaaf.2021.41543
- Söylemez, Y. (2020). Finansal performans değerlendirmesinde TOPSIS ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin karşılaştırılması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3) ,61-79. doi:http://dx.doi.org/10.11611/yead.771575
- Şahin, A., ve Sarı B.E. (2019). Entropi tabanlı TOPSIS ve VIKOR yöntemleriyle BİST-imalat işletmelerinin finansal ve borsa performanslarının karşılaştırılması, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(2), 255-270. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/675454
- Şahinoğlu, T., Özden K., Başar S., ve Aksu H. (2010). Türkiye’de enflasyonun oluşumu: ARDL yaklaşımı, Sosyo Ekonomi Dergisi, (1), 28-46. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/197658
- Şıklar, İ. (2014). Para teorisi ve politikası, Anadolu Üniversitesi.
- Şıklar, İ. (2019). Türkiye’de enflasyonun zaman serisi dinamikleri, Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 1-14.
Şit A., ve Ekşi İ.H. (2017). BİST’te ana metal sanayi endeksinde faaliyet gösteren işletmelerin finansal performans ölçümü: 2011-2015 dönemi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 83-91. doi: 10.21076/vizyoner.284906
- Terzi, H. (2004). Türkiye’de enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisi (1924-2002), Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 6(3), 59-75.
- Tien, N. H. (2021). Relationship between inflation and economic growth in Vietnam, Turkish Journal Of Computeraand Mathematics Education, 12(14), 5134–5139.
- Topçu, E. (2017). Enflasyon oranı-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sbe Dergisi, 7(2), 180-191.
- Tunay, N., ve Tunay, K.B. (2023). Türkiye’de enflasyonun sigorta şirketlerinin performansına ve prim üretimlerine etkileri, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 59-82. doi:10.30784/epfad.1245708
- Tunçsiper, B., ve Köroğlu, Ö. (2006). Enflasyonun otomotiv sektöründeki işletmeler üzerindeki etkisi: Balıkesir ili örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(15), 43-63.
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Şubat 19). Türkiye’nin Nüfus İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr
- Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu. (2005). TMS 29:Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama.
- Uygurtürk, H., ve Korkmaz, T. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: Ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/65455
- Yanık, L., ve Eren T. (2017). Borsa İstanbul’da işlem gören otomotiv imalat sektörü firmalarının finansal performanslarının AHP, TOPSIS, ELECTRE ve VIKOR yöntemleri ile analizi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 165-188.
- Yavuz, G. (2007). Enflasyon muhasebesi ve bir uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Yavuzaslan Söylemez, S. (2023). İnşaat sektöründe enflasyon muhasebesinin tamamlanan inşaat maliyetine etkisi, Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(2), 242-262.
- Yenice, S., ve Yenisu, E. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranlarının etkileşimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1065-1086. Doi: org/10.16953/deusosbil.467312
- Yenisu, E. (2022). Enflasyonun finansal tablolara etkisi ve enflasyon muhasebesi, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 717-741.
- Yıldıran, M. (2022), Türkiye için enflasyon düzeltmesi örneği, ErişimaAdresi: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4292641
- Yıldız, F. (2018). Türkiye’de muhasebe bilgi sisteminden sağlanan bilginin yeterliliği ve enflasyon muhasebesi uygulanması gereği, Accounting and Financial History Research Journal, (14), 202-217.
- Yılmaz, İ. (2023). Finansal tablo kullanıcıları açısından enflasyon muhasebesinin önemi: BİST enerji sektörü üzerine örnek bir uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25(45), 930-944.
- Yücel, G. (2023). Parasal kazanç (monetary gain) kavramı anlaşılmadan enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolar anlaşılamaz, Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(1), 1-10.
The Effect of Inflation Adjustments on Company Performance: an Implementation with The TOPSIS Method in The Manufacturing Sector
Yıl 2024,
Cilt: 4 Sayı: 2, 162 - 187, 31.07.2024
Ahmet Akgemci
,
Mustafa Kısakürek
,
Ayşe Pınar Kulaklı
,
Abdullah Özçil
Öz
The supply and demand imbalance caused by the Covid 19 pandemic has caused inflation rates to rise. With the increase in inflation rates, inflation accounting and inflation adjustment procedures have gained importance. In this context, this study aims to determine the effect of inflation adjustment transactions on firm performance. In the study, financial statements data of 11 companies operating in the manufacturing-metal goods group for the years 2021, 2022 and 2023 were examined. The data were then analysed using the TOPSIS method to determine the effects of inflation adjustments on company performance. The research found that there were significant changes in the performance rankings of some companies after inflation adjustment. In particular, it has been determined that the amounts in the companies' monetary asset and resource accounts and the methods of funding their assets are the most important factors that change their performance rankings after inflation adjustments. The results obtained from the study show that inflation accounting is necessary in a period where prices are constantly rising and inflation adjustments are important for investors.
Kaynakça
- Açık, S. (2006). Enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkilerini giderici bir tedbir olarak enflasyon muhasebesi ve Türkiye’deki yasal düzenlemeler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 345-360.
- Akbulut, R., ve Rençber, Ö.F. (2015). BİST’te İmalat sektöründeki işletmelerin finansal performansları üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak(65), 117-136.
- Akdoğan, N. (2004). Enflasyon muhasebesi kurumsal yaklaşımlar ve Türkiye uygulaması. Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, N., ve Tenker N., (2001). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri, (7.Baskı). Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, U. (2013). Onuncu yılındaki enflasyon düzeltmesi düzenlemelerinin devam eden etkileri. World of Accounting Science, 15(4), 63-83.
- Aktaş, R. (2009). Enflasyon muhasebesi uygulamasının KOBİ'ler ile SPK'ya tabi işletmelerin finansal tabloları üzerindeki etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23),a1-15.
- Akyol, M. (2023). Enflasyon ve enflasyon muhasebesi çerçevesinde bilançolara etkiye dair genel bakış, Mali Çözüm, 33(175), 279-290.
- Altınışık, İ. (2004). Enflasyonun işletmeler üzerindeki etkisi ve bu etkileri gidermeye yönelik yöntemler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 7(1-2), 119–136.
- Altınışık, İ. (2019). Enflasyonun işletmeler üzerindeki etkisi ve bu etkileri gidermeye yönelik yöntemler. İksad Yayınevi.
- Arda, A. (2023). Enflasyon muhasebesi, Parion Akademik Bakış Dergisi (PABD), 2(1), 23-32.
- Arzova, S. B., ve Şahin, B. Ş. (2022). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama süreçleri ve enflasyon muhasebesinin finansal tablolara etkisi, Mali Çözüm, 32(170),a13-31.
- Ayarlıoğlu, M.A. (2007). Kâr yönetimi uygulamaları ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda test edilmesi, Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
- Ayyıldız, N. (2023). KGK enflasyon muhasebesi dedi. Erişim Adresi: https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kgk-enflasyon-muhasebesi-dedi/717489.
- Behera, J., ve Mishra, A. K., (2016). Inflation and economic growth nexus in brics: evidence from ardl bound evidence from ardl bouncd testingaapproach, Asian Journal of Economic Modelling, 4(1), 1–17. doi: 10.18488/Journal.8/2016.4.1/8.1.1.17
- Bilici, N. (2003). Enflasyonun mali tablolar üzerindeki etkilerini azaltmak için Türkiye’de uygulanan önlemler, Türkiye’de önlemler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1-2), 65-85.
- Çelik, D., ve Erişi K. (2022). Gelişmiş ülkelerde enflasyonun gelir dağılımı üzerine olan etkisinin panel veri analizi ile incelenmesi, panel veri analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(2), 53-68.
- Çelik, A. (2003). Fiyatlar seviyesindeki değişmelerin mali tablolara etkileri ve enflasyon muhasebesi: Enflasyon muhasebesi yöntemlerinden fiyatlar genel seviyesi modeli uygulaması (Uzmanlık tezi). Merkez Bankası.
- Çetin, Ö.O., ve Bozdoğan, T. (2023). Enflasyon muhasebesine geri dönüş: enflasyon muhasebesi konulu makalelerin bibliyometrik analizi, Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, 12, 78-89. doi: 10.58627/dpuiibf.1378427.
- Dalkılıç, E., Hacıhasanoğlu, T., ve Özdemir, N. (2023). Yüksek enflasyonun mali tablolar, maliyet unsurları, hile yönelimi ve vergi üzerine etkileri. Güncel gelişmeler ekseninde muhasebe ve denetim içinde. Özgür Yayınları.
- Dash, M., Sing, S. K., Rahaman, S. U., Nadigadda, S., ve Srivastava, S. (2017). Comparison of financial performance of Indian banks using multi-criteria TOPSIS. Journal of Commerce and Accounting Research, 6(4), 16-24.
- Demez, S. (2021). Türkiye’de döviz kuru ve enflasyonla mücadelede faiz oranlarının etkinliği: Fourier eşbütünleşme analizi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(40), 132-144.
- Demir, Ö. (2006). Enflasyon muhasebesine geçiş sürecinde ortaya çıkan uygulama sorunlarının değerlendirilmesi: Kuramsal ve uygulamalı bir çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Malatya.
- Doğan, Ö. (2023). Enflasyon muhasebesi ile ilgili yasal düzenlemelerin finansal raporlama çerçeveleri kapsamında karşılaştırılmalı değerlendirilmesi, Malatya Turgut Özal üniversitesi İşletme Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 190-209.
- Dursun, Ö. (2010). Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulamalarında meydana gelen aksaklıklar ve çözüm önerileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
- Epstein, B. ve Mirza, A.A. (2004). Interpretation and appication of IAS. John Wiley&Sons.
- Gökçen, G., ve Öztürk E. (2023). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama kapsamında özellik arz eden konular, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 504-515. doi: 10.29106/fesa.1299626.
- Gökçen, G., (2004). Enflasyonun mali tablolar analizine etkileri, Mali Çözüm Dergisi, (69), 9-20.
- Gökçen, G. (2023). Enflasyon muhasebesi. Beta Yayınevi.
- Gökten, S., Oktan Gökten, P., ve Mollaoğulları, B.F. (2023). Stoklar ve enflasyon muhasebesi uygulaması: BİST 30 imalat işletmeleri üzerine bir değerlendirme, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 718-731.
- Güneş, R., ve Demir, Ö. (2005). Ekonomik krizlerin KOBİ'lerin finansal yapısına etkileri: Elazığ’da faaliyet gösteren KOBİ’lerde yapılan bir uygulama. 1. Doğu Anadolu Sempozyumu, Elazığ, Türkiye.
- Haberal, Z. (2023). Enflasyon düzeltmesinde net parasal pozisyondaki kazanç veya kayıpların hesaplanması: bankalar üzerine bir araştırma, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 16(Prof. Dr. Mehmet Özbirecikli Özel Sayısı), 121-140. doi: org/10.29067/muvu.1300740
- Hacırüstemoğlu, R., İbiş, C., ve Gökçen, G. (1999). Beş yüz büyük sanayi işletmesinde enflasyon muhasebesi uygulama araştırması. Alfa Kitabevi.
- Hall, R. (1982). Inflation, causes and effects. Chicago University Press.
- Hiçyorulmaz, E., ve Akdoğan, H. (2023). Enflasyonun işletme finansal tabloları üzerindeki etkileri, Journal of Management Theoryaand Practices Research, 4(2), 114–128.
- Huang, I. B., Keisler, J., ve Linkov, I. (2011). Multi-criteria decision analysis in environmental sciences: Ten years of applications and trends, Science of The Total Environment, 409(19), 3578-3594. doi:org/10.1016/j.scitotenv.2011.06.022.
- Hwang, C. L., ve Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: methods and applications a state-of-the-art survey, Springer-Verlag.
- Işıldak, M. S. (2018). BİST’te dokuma, giyim eşyası ve deri işletmelerinin TOPSIS yöntemi ile finansal performans analizi, Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 116-130.
- İşcan H., ve Durgun Kaygısız A. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: 2009-2017 uygulaması, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 581-604.
- Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu. (2023, Mayıs 10). TMS 29: Yüksek Enflasyonlu EkonomilerdeaFinansalaRaporlama.aErişimaAdresi:https://www.kgk.gov.tr/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS
- Kantar, M. A., ve Öndeş, T. (2022). Enflasyonun işletmelerin finansal faaliyetlerine ve finansal oranlarına etkisinin teorik çerçevesi, Global Journal of Economics and Business Studies, 11(21), 40-47.
- Kantar, M. A., Abar, H., ve Öndeş, T. (2021). Enflasyonun işletmelerin finansal oranlarına etkisi: BİST imalat sektöründe bir uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (90), 1-18. doi:10.25095/mufad.856384
- Karabulut, Ş. (2019). Türkiye’de ekonomik büyüme ve enflasyon ilişkisi, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 171-184.
- Karapınar, A., ve Gürdal K. (2003). Enflasyon muhasebesi, Siyasal Kitabevi.
- Karapınar, A., ve Ayanoğlu, Y. (2005). Enflasyon düzeltmesi uygulamasının meslek mensuplarına etkisi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (16), 1-16.
- Kaygusuz, S.Y., ve Dokur, Ş. (2004). Enflasyon düzeltmesi ve uygulamaları. Alfa Kitabevi.
- Keleş, D. (2015). TMS 29 yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama standardı çerçevesinde finansal tabloların düzeltilmesi ve finansal analiz sonuçları üzerine etkileri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 31-52.
- Kim, K. H. (2003). Dollar exchange rate and stock price: evidence from multivariate cointegration and error correction model, Review of Financial Economics, 12(3), 301-313. doi: 10.1016/S1058-3300(03)00026-0.
- Kishalı, Y.E., Selman A., ve Işıklılar S.S. (2002). Finansal muhasebe. Türkmen Kitabevi.
- Koçak, H., Kısakürek, M.M., ve Babacan, A. (2023). Enflasyon düzeltme işlemlerinin işletme performansına etkisi BİST’te bir uygulama, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(2), 1525-1546. doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.06.2059
- Lazol, İ. (2000). Mali analiz ve enflasyon muhasebesi uygulamaları. Ekin Kitabevi.
- Li, C., ve Zhang, M. (2014). Research on ınsecure ımpact of ınflation upon capital structure, International Journal of Security and its Applications, 8(5), 421-426. doi: 10.14257/ijsia.2014.8.5.36
- Öcal, H. (1999). Enflasyon muhasebesi üzerine, Yaklaşım Dergisi, 7(79), 92-99.
- Özdemir, F.S., ve Arslan, S. (2007). Enflasyon muhasebesinde kullanılan yöntemlerin karşılaştırmalı analizi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 87-104.
- Özkan, T. (2005). Enflasyon muhasebesi uygulamasının firmaların finansal yapıları üzerine etkileri, Muhasebe Ve Denetime Bakış, (15), 49-72.
- Özulucan, A. (2002a). Enflasyonun muhasebe verileri üzerindeki etkisinin giderilmesinde kullanılan otofinansman yöntemleri ve enflasyon muhasebesi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 57(04), 128-152.
- Özulucan, A. (2002b). Enflasyonun muhasebe verileri üzerindeki etkileri, Türkiye muhasebe standardı-2 ve sermaye piyasası kurulu seri: xı-no: 20 çerçevesinde önerilen enflasyon muhasebesi yöntemi ve enflasyon muhasebesine geçişte alınabilecek önlemler. Yönetim ve ekonomi dergisi, 9(1), 25-42.
- Özyilmaz, A. (2022). Relationship between ınflation and economic growth in eu countries, Ekonomi Politikaları Araştırmaları Dergisi, 9(2), 425-438, doi:10.26650/JEPR1132170
- Peker, A.A. (2023). Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama standartları çerçevesinde enflasyon muhasebesi: borsa istanbul üzerine bir uygulama, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek YüksekokuluaDergisi,a1(1),a31-48.
- Polat, H. (2011). Türkiye ekonomisinde imalat sanayi, Dicle üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 1(2), 24-39.
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (1960, Aralık 31). Gelir Vergisi Kanunu (Kanun No: 193). Resmî Gazete (Yayın No: 10700).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (1961, Ocak 10). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, Geçici Madde 33. Resmî Gazete (Yayın No: 10703).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2003, Aralık 30). 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu. Resmî Gazete (Yayın No: 25332).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2003, Aralık 30). 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Resmî Gazete (Yayın No: 25332).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2006, Haziran 21). Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun No: 5520). Resmî Gazete (Yayın No: 26205).
- Resmî Gazete, Türkiye Cumhuriyeti. (2022, Ocak 29). 7352 sayılı Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na eklenen Geçici Madde 33. Resmî Gazete (Yayın No: 31734).
- Riordan, D. A., ve Riordan, M. P. (2009). Inflation and financial statement analysis in the international accounting classroom, Journal Of Teaching in International Business, 20(2), 174-187.
- Satır, H. (2022). İşletmelerin nakit akış profilleri ve finansal rasyoları arasındaki ilişki: BİST’te Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
- Sayar, M. (1999). Enflasyonun mali analiz üzerindeki etkisi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 1(3), 12.
- Selimoğlu, R. (2023). Enflasyon Muhasebesi Başlıyor! 31.12.2023 tarihli bilançolarda enflasyon düzeltmesi yapılacak.aErişimaAdresi: https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/recepselimoglu/048/
- Shamsadini, H., Bekhradi Nasab, V., ve Mulla, J. (2022). The moderating effect of the inflation on the relationship between asset revaluation and the financial statements of companies listed on the Tahran and Bombay stock exchanges. Iranian Journal Of Accounting, Auditing and Finance, 6(2), 53-68. doi:10.22067/ijaaf.2021.41543
- Söylemez, Y. (2020). Finansal performans değerlendirmesinde TOPSIS ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin karşılaştırılması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3) ,61-79. doi:http://dx.doi.org/10.11611/yead.771575
- Şahin, A., ve Sarı B.E. (2019). Entropi tabanlı TOPSIS ve VIKOR yöntemleriyle BİST-imalat işletmelerinin finansal ve borsa performanslarının karşılaştırılması, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(2), 255-270. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/675454
- Şahinoğlu, T., Özden K., Başar S., ve Aksu H. (2010). Türkiye’de enflasyonun oluşumu: ARDL yaklaşımı, Sosyo Ekonomi Dergisi, (1), 28-46. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/197658
- Şıklar, İ. (2014). Para teorisi ve politikası, Anadolu Üniversitesi.
- Şıklar, İ. (2019). Türkiye’de enflasyonun zaman serisi dinamikleri, Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 1-14.
Şit A., ve Ekşi İ.H. (2017). BİST’te ana metal sanayi endeksinde faaliyet gösteren işletmelerin finansal performans ölçümü: 2011-2015 dönemi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 83-91. doi: 10.21076/vizyoner.284906
- Terzi, H. (2004). Türkiye’de enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisi (1924-2002), Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 6(3), 59-75.
- Tien, N. H. (2021). Relationship between inflation and economic growth in Vietnam, Turkish Journal Of Computeraand Mathematics Education, 12(14), 5134–5139.
- Topçu, E. (2017). Enflasyon oranı-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sbe Dergisi, 7(2), 180-191.
- Tunay, N., ve Tunay, K.B. (2023). Türkiye’de enflasyonun sigorta şirketlerinin performansına ve prim üretimlerine etkileri, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 59-82. doi:10.30784/epfad.1245708
- Tunçsiper, B., ve Köroğlu, Ö. (2006). Enflasyonun otomotiv sektöründeki işletmeler üzerindeki etkisi: Balıkesir ili örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(15), 43-63.
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Şubat 19). Türkiye’nin Nüfus İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr
- Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu. (2005). TMS 29:Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama.
- Uygurtürk, H., ve Korkmaz, T. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: Ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 95-115. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/65455
- Yanık, L., ve Eren T. (2017). Borsa İstanbul’da işlem gören otomotiv imalat sektörü firmalarının finansal performanslarının AHP, TOPSIS, ELECTRE ve VIKOR yöntemleri ile analizi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 165-188.
- Yavuz, G. (2007). Enflasyon muhasebesi ve bir uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Yavuzaslan Söylemez, S. (2023). İnşaat sektöründe enflasyon muhasebesinin tamamlanan inşaat maliyetine etkisi, Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(2), 242-262.
- Yenice, S., ve Yenisu, E. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranlarının etkileşimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1065-1086. Doi: org/10.16953/deusosbil.467312
- Yenisu, E. (2022). Enflasyonun finansal tablolara etkisi ve enflasyon muhasebesi, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 717-741.
- Yıldıran, M. (2022), Türkiye için enflasyon düzeltmesi örneği, ErişimaAdresi: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4292641
- Yıldız, F. (2018). Türkiye’de muhasebe bilgi sisteminden sağlanan bilginin yeterliliği ve enflasyon muhasebesi uygulanması gereği, Accounting and Financial History Research Journal, (14), 202-217.
- Yılmaz, İ. (2023). Finansal tablo kullanıcıları açısından enflasyon muhasebesinin önemi: BİST enerji sektörü üzerine örnek bir uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25(45), 930-944.
- Yücel, G. (2023). Parasal kazanç (monetary gain) kavramı anlaşılmadan enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolar anlaşılamaz, Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3(1), 1-10.