Yaratıcılığı Öğretmek için Yaratıcı Olmak: Yaratıcılıklarına İlişkin Öğretmenlerin ve Öğretim Elemanlarının Öz-Değerlendirmeleri

Yıl 2017, Cilt: 50 Sayı: 2, 225 - 254, 01.10.2017

Göksu Gözen

https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001403

Öz

Bu çalışmada, öğretmen ve öğretim elemanlarının, öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirebilmeleri için öncelikle kendilerinin yaratıcı eğitimciler olmaları gerekliliğinden hareketle, kendi yaratıcılıklarına ilişkin öz-değerlendirmelerinin belirlenmesi ve
bu değerlendirmelerin katılımcıların cinsiyeti, ebeveynlerinin eğitim durumu, uzmanlık alanları ve ebeveynlerinden ve geçmiş yıllardaki öğretmenlerinden beklentileri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verisi, 2015 yılında, araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket ile elde edilmiştir. Katılımcıların öz-değerlendirmelerinin cinsiyet, ebeveynlerinin eğitim durumu ve uzmanlık alanları ile ilişkisi ki-kare (2
) bağımsızlık testi ile incelenmiştir. Katılımcıların, ebeveynlerinden ve geçmiş yıllardaki öğretmenlerinden, yaratıcılıklarını geliştirebilecek nitelikteki davranışlarına ilişkin
beklentileri ise ankette yer alan açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlar ile elde edilmiş, bu nitel veriler, betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Katılımcıların kendi yaratıcılıklarına ilişkin özdeğerlendirmelerinin, cinsiyet ve uzmanlık alanlarıyla manidar bir ilişki göstermediği, diğer taraftan babanın eğitim durumu yükseldikçe, katılımcıların yaratıcılıklarına ilişkin olumlu öz-değerlendirmeler yapma eğilimi gösterdiği belirlenmiştir. Bununla birlikte, katılımcıların ebeveynlerinden özgürlükçü düşünce yapısı, kural ve yasakları dayatmama, daha fazla sayıda etkinliğe yönlendirme ve ilgi, istek, yetenek ve farklılıklara duyarlı olma yönünde; geçmişteki öğretmenlerinden ise özgür ve esnek düşünme fırsatı verme, kuralları
dayatmama, araştırma, uygulama, tartışma, eleştirme, farklı materyallerle tanışma fırsatı veren yaşam becerileri odaklı eğitimöğretim gerçekleştirme yönünde beklentileri olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, katılımcıların yaratıcılıklarına
ilişkin öz-değerlendirmelerinin, içinde yaşadıkları kültürün bir yansıması olduğu ve yaratıcı bireyler yetiştirmede öncelikli olarak öğretmenlerin, özgür ve esnek düşünebilen, problem çözebilen, yaratıcı bireyler olarak mesleklerine başlayabilecekleri, sosyal, duygusal ve kişisel gelişim alanlarına etki eden kültürel sınırlılıkların en aza indirildiği, evrensel eğitim-öğretim sistemlerinde yetiştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, yaratıcılığı öğretmek, yaratıcı öğretmen, yaratıcılığa ilişkin öz-değerlendirme

Being Creative for Teaching Creativity: Teachers’ and Instructors’ Self-Assessments Regarding Creativity

Öz

This study examined teachers’ and instructors’ self-assessments regarding their own creativity which is thought to be helpful in understanding their needs to become more creative teachers to foster creativity in classroom. The data were collected in 2015 through a questionnaire developed by the researcher. Creativityrelated self-assessments of teachers and instructors were analyzed with respect to gender, parents’ educational status, and specialty by using chi-square (2) tests. Descriptive analysis was used to reveal participants’ responses to the open-ended items on their expectations from their teachers and parents in terms of behaviors they had exhibited in the past that could have supported the enhancement of creativity. The findings revealed that self-assessments of creativity are not found to be statistically significant in terms of participants’ specialties and gender; however, as the educational level of fathers’ gets higher, the self-perceptions of creativity tend to be more positive. Considering the qualitative analysis, it was found out that participants expected their parents to encourage them to get engaged in more activities, have freedom of the mind, not impose restrictions, and be respectful and sensitive to children’s interests, talents and differences. The attitudes expected from teachers provided students with the opportunity to think freely, flexibly and originally, not imposing limitations and rules, and adopting an instructional approach that integrates into the learning environment a wide range of materials. Results have been interpreted to arise through the cultural issues and it is suggested that new generations need to be trained in more universal education and training systems to be more creative teachers, where cultural limitations affecting social, emotional and personal development areas are minimized

Anahtar Kelimeler

Creativity, teaching creativity, creative teacher, selfassessments on creativity