Social Studies Teachers' Experiences in Teaching History via Distance Education in Middle Schools: A Phenomenological Study

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 3, 1183 - 1239, 25.11.2023

Kaya Yılmaz , Ceylan Akcan

https://doi.org/10.30964/auebfd.1022054

Öz

This study was conducted to reveal social studies teachers’ experiences in teaching history via distance education in elementary schools and what these experiences mean to them. The study was carried out using descriptive phenomenological research design, one of the qualitative research methods. 12 social studies teachers working in different schools of Gaziantep province constituted the participants of the study. The criterion sampling technique, one of the purposeful sampling methods, was used for the selection of teachers. To analyze the data, the unique four-stage analysis process of the descriptive phenomenological research design was followed. As a result of the analysis, it was found that there were six components that make up the structure and essence of the social studies teachers’ experiences in teaching history via distance education. It was found that teachers (1) had difficulties in teaching and concretizing abstract historical concepts in the virtual environment, (2) encountered problems related to technology access and sources, (3) thought that students had little interest and their participation was insufficient, (4) felt the need to increase students’ interest and motivation toward the lesson, (5) experienced communication and interaction problems in live lessons, and (6) had to use more digital materials and resources.

Anahtar Kelimeler

Distance education, history teaching, social studies, social studies teachers, phenomenological study.

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ortaokulda Tarih Konularının Uzaktan Öğretimine İlişkin Deneyimleri: Bir Olgubilim Çalışması

Öz

Bu çalışma, sosyal bilgiler öğretmenlerinin uzaktan eğitim sürecinde tarih konularının öğretimine yönelik deneyimlerini ve bu deneyimlerine yükledikleri anlamı ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden olan betimleyici fenomenolojik araştırma kullanılarak yürütülmüştür. Gaziantep İlinin farklı okullarında görev yapan 12 sosyal bilgiler öğretmeni çalışmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. Öğretmenlerin seçiminde amaçlı örnekleme çeşitlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimleyici fenomenolojik araştırma desenine özgü dört aşamalı çözümleme süreci takip edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin uzaktan eğitimle tarih konularının öğretimine yönelik deneyimlerinin yapısını ve özünü altı bileşenin oluşturduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin (1) sanal ortamda soyut tarihi kavramların öğretiminde ve somutlaştırılmasında zorluk yaşadıkları, (2) teknolojiye erişim ve kaynak sorunu ile karşılaştıkları, (3) öğrencilerin derse karşı ilgilerini ve katılımlarını yetersiz buldukları, (4) öğrencilerin derse karşı ilgilerini ve motivasyonlarını artırma ihtiyacı hissettikleri (5) canlı derslerde iletişim ve etkileşim problemleri yaşadıkları ve (6) daha fazla dijital materyal ve kaynak kullanmak zorunda kaldıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, tarih öğretimi, sosyal bilgiler, sosyal bilgiler öğretmenleri, fenomenolojik çalışma.

Kaynakça

• Akbaba, B., Kaymakcı, S., Birbudak, T. S., ve Kılcan, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitimle Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi öğretimine yönelik görüşleri. Journal of Theoretical Educational Science, 9(2), 266-284. doi: http://dx.doi.org/10.5578/keg.8238
• Akgül, G. ve Oran, M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, ortaokul öğrencilerinin ve öğrenci velilerinin pandemi sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi. 3(2), 15-37. https://dergipark.org.tr/en/pub/eyyad/issue/59733/847318
• Arkan, A. (2020). İnternet Kaynağı: https://www.setav.org/koronavirus-sonrasi-egitim/ Erişim Tarihi: (22.06.2021).
• Avcı, E. (2020). Uzaktan eğitim ve geleneksel eğitimin karşılaştırılması. 4th ECLSS International Online Conference on Economics and Social Sciences. September 8 - 9,243-249.
• Ayaydın, Y. ve Aktaş, V. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersindeki tarih konularının öğretimine yönelik görüşleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 393-408.doi: 10.38089/ekuad.2020.35
• Aydemir, A. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmen ile öğrenci-veli iletişimi: sosyal bilgiler öğretmenlerinin deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 813-827. https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/61382/824033
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). Covıd-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies.15(4), 109-129. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43502
• Bayburtlu, Y. S. (2020). Covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Electronic Turkish Studies, 15(4). 131-152. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44460
• Can, (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 6(2), 11-53.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1179832.
• Canpolat, U. ve Yıldırım, Y. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin COVID-19 salgın sürecinde uzaktan eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 7 (1), 74-109.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1446616
• Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry & research design choosing among five approaches. London: Sage.
• Çevik, H. ve Duman, T. (2018). Analyzing the effects of e-learning on science education. International Journal of Instruction, 11(1), 345-362.. https://doi.org/10.12973/iji.2018.11124
• Demircioğlu, İ. H. (2008). Türkiye'de tarih eğitiminin tarihi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6(12), 431-450. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/655154.
• Dikmen, S. ve Bahçeci, F. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde yükseköğretim kurumlarının uzaktan eğitime yönelik stratejileri: Fırat Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Educational Studies. 7(2), 78-98. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1108982
• Doğan, S. ve Tatık, R. Ş. (2015). Marmara üniversitesi'ndeki uzaktan eğitim uygulamasının öğrenci görüşleriyle değerlendirilmesi. Route Educational and Social Science Journal, 2(1), 247-261. http://www.ressjournal.com/Makaleler/65108552_16%20Ramazan%20%c5%9eamil%20Tat%c4%b1k.pdf
• Durmuşçelebi, M. ve Temircan, S. (2017). MEB (Eğitim Bilişim Ağı) EBA’daki eğitim materyallerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 632-652.doi: 10.26466/opus.357033
• Er, A. R. ve Bayındır, N. (2015). Sosyal bilgiler dersi öğretmenlerinin tarih konularının öğretimine ilişkin değer kazanımı ile öğretim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 357-379.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/609694.
• Erdoğan, E. (2021). Uzaktan eğitim kapsamında hazırlanan tarih dersi elektronik ders içeriklerinin tarih öğretmenleri ve ortaöğretim öğrencileri açısından değerlendirilmesi: eba örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).https://tez.yok.gov.tr (Tez No. 664538).
• Gez, A. ve Yeşiltaş, E. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin covıd-19 salgını döneminde uzaktan eğitim sürecine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. International Symposium on Business, Economics & Education (ISBE-2021) sunulan sözlü bildiri, Ankara, Türkiye.
• Giorgi, A. (2009). Psikolojide tanımlayıcı fenomenolojik yöntem: Değiştirilmiş bir Husserlian yaklaşımı. Duquesne Üniversitesi Yayınları. Güllühan, N. Ü. (2021). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde uzaktan eğitim sürecine yönelik veli tutumları ve teknolojiye karşı dirençlerinin incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 155-177. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1628055
• Karagözoğlu, A. G. (1966). İlkokullarda sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Öğretmeni İş Başında Yetiştirme Bürosu.
• Karatekin, K., Elvan, Ö. ve Öztürk, D. (2015). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin Fatih Projesi hakkındaki düşünceleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 81-114. http://www.ijoess.com/Makaleler/234665454_81-114%20Kadir%20Karatekin.pdf
• Köstüklü, N. (2004). İlk ve orta öğretimde tarih öğretimi problemler ve öneriler. Erdem, 14(41), 1-28. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/683152
• Köstüklü, N. (2006). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi. Konya: Kişisel Yayınları.
• Kürtüncü ve Kurt (2020). Covıd-19 pandemisi döneminde hemşirelik öğrencilerinin uzaktan eğitim konusunda yaşadıkları sorunlar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi.7(5), 66-7. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1128112
• Öner, G. (2017). Sosyal bilgiler ve tarih dersleri için alternatif bir kaynak: eba.gov.tr. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 227-257. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/406736
• Öztaş, S. ve Kılıç, B. (2017). Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi dersinin uzaktan eğitim şeklinde verilmesinin üniversite öğrencilerinin görüşleri açısından değerlendirilmesi (Kırklareli üniversitesi örneği). Turkish History Education Journal, 6(2), 268-293. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/354968
• Picard, P. M. (2009), Technology based interviews: Constructing better student attitudes toward history by using technology to develop a technology based ınterview archive of the great depression (Yayımlanmamış Doktora Tezi). https://www.proquest.com/docview/304865529?pqorigsite=gscholar&fromopenview=true adresinden erişilmiştir.
• Seyhan, A. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitim deneyimleri ve görüşleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(3), 65-93. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1687334
• Staley, DJ (2000). Teknoloji, özgün performans ve tarih eğitimi. Uluslararası sosyal eğitim dergisi, 15 (1), 1-12. https://www.learntechlib.org/p/94692/ adresinden erişilmiştir.
• Şahin, A. N. E. (2019). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi dersinin uzaktan eğitim yoluyla öğretilmesi hakkında öğretim elemanlarının görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 477-502. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/674457
• Şahin, M. (2020). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yaşadığı sorunlar. Tarih Okulu Dergisi. 14(LII). 1734-1757. doi : 10.29228/joh.50089
• Tuncer, M. ve Bahadır, F. (2017). Uzaktan eğitim programlarının bu programlarda öğrenim gören öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Journal of Educational Reflections, 1(2), 29-38.https://core.ac.uk/download/pdf/162900287.pdf
• TÜBA, (2020). Türkiye bilimler akademisi covid-19 pandemi değerlendirme raporu, Türkiye bilimler akademisi yayınları, TÜBA Raporları No: 34, Ankara. http://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/TUBA-978-605-2249-52-9.pdf adresinden 13.08 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Türküresin, H. E. (2020). covid-19 pandemi döneminde yürütülen uzaktan eğitim uygulamalarının öğretmen adaylarının görüşleri bağlamında incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 597-618. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1263116
• Ulusoy, K.,ve Gülüm, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanma durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 85-99. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1494823
• UNESCO. (2020). Distance Learning Strategies, What do we know about effectiveness? https://en.unesco.org/covid19/educationresponse/webinars adresinden 29.06. 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim (1.Basım), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s.11-21.
• Yaylak, E. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde internet tabanlı öğretim yönteminin ders başarısına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Yeşilyurt, S ve Dündar, R. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim bilişim ağı özelinde uzaktan eğitime bakış açılarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Science Research, 9(1),79-95. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1184196
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı), Seçkin.
• Yılmaz, K. ,& Kaya, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih algısı ve tarih öğretimine pedagojik yaklaşımları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 73-95. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRZMk9UQXlNZz09
• Yılmaz, K. ve Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(9), 21-39. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/319325
• Işık, H. (2011). Ortaöğreti Tarh derslerinde birinci ve ikinci el kaynaklar ile etkinlik temelli ders işlemenin öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Turkish Studies, 6(1), 1323-1337. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRFNU1Ua3hNUT09.