Ebeveyni Birlikte ve Ayrı olan Okul Öncesi Dönem Çocukların Bağlanmalarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 3, 1139 - 1182, 25.11.2023

Şerife Eraslan , Neslihan Güney Karaman

https://doi.org/10.30964/auebfd.1118352

Öz

Bu araştırmada, ebeveyni birlikte ve ayrı olan 3-6 yaş aralığındaki okul öncesi dönem çocuklarının anlattıkları öykülerin bağlanma stillerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden olan fenomonoloji deseni kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim yılında Ankara ilinde okul öncesi kurumlarında öğrenim gören 3-6 yaş aralığındaki ebeveyni birlikte 40 ve ebeveyni ayrı 40 toplam 80 çocuk oluşturmaktadır. Çalışma grubu, amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve "Oyuncak Öykü Tamamlama Testi” (OÖTT) kullanılarak toplanmıştır. Çocukların anlattıkları öykülerden elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, ebeveyni birlikte ve ayrı olan çocukların bağlanma öykü içeriklerinin benzerlik gösterdiği saptanmıştır. Boşanma sonrasında çocuk ile ebeveyn ilişkisinde en önemli faktör olan bağlanmanın, boşanma sonrasında ebeveynlerin hem birbirleriyle hem de çocuklarıyla kurdukları iletişimin niteliğine bağlı olduğunu gösteren eğitim ve projelerle ebeveynler desteklenebilir. Bununla birlikte ebeveynlere, boşanma sonrasında çocuğun ihtiyaç duyduğu ilgi, sevgi ve bakım gereksiniminin karşılanması durumunda, ebeveynin birlikte ya da ayrı olma durumunun çocuğun bağlanması üzerinde bir etki oluşturmadığını görmeleri sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, bağlanma, ebeveyni birlikte olan çocuklar, ebeveyni ayrı olan çocuklar.

Investigation of Attachment Styles in Preschool Periods with Parents Together and Apart

Öz

Bu araştırmada, ebeveyni birlikte ve ayrı olan okul öncesi dönem çocukların anlattıkları öykülerin içeriğinin bağlanma stillerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara ilinde okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören 41’i kız ve 39 ‘u erkek toplam 80 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplanma aracı olarak, "Kişisel Bilgi Formu” ve "Oyuncak Öykü̈ Tamamlama Testi” (OÖTT) kullanılmıştır. Verilerinin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulguları karşılıklı incelendiğinde, ebeveyni birlikte olan çocukların “meyve suyunu kazara dökme” öyküsünü daha çok şiddet gibi olumsuz ifadelerle tamamladıkları görülmüştür. Çocuklar bu öyküyü diğer öykülere göre daha fazla güvensiz olarak tamamlamıştır. Öykü içeriklerinin güvensiz puanlamasında ikinci sırada “odasında uyku için hazırlanırken korkma” yer almaktadır. Ebeveyni birlikte olan ve güvensiz bağlanma stiline sahip olan çocukların bu öyküden daha fazla güvensiz puan aldıkları ve öyküyü olumsuz olarak tamamladıkları belirlenmiştir. Ebeveyni birlikte ve ayrı olan çocuklar, son üç öyküden “parkta kayadan düşerek yaralanma, anne babanın çocukları evde bırakıp tatile çıktıkları ve kısa bir süre dönmesi” öykülerini daha az olumsuz tamamlamışlar ve daha az güvensiz puan almışlardır. Araştırma sonucunda, ebeveyni birlikte olan çocukların öykünün yarattığı kaygı ve stres durumu karşısında öykülerini daha çok olumsuz (ceza, uyarı, eleştiri ve şiddet vb.) ifadelerle tamamladıkları görülmüştür. Bununla birlikte ebeveyni ayrı olan çocukların hem daha güvenli bağlandığı hem de ebeveyni birlikte olan çocuklara kıyasla öykülerini daha olumlu tamamladıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

güvenli ve güvensiz bağlanma, okul öncesi dönem, ebeveyni birlikte, ebeveyni ayrı

Kaynakça

• Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment (2nd ed.). New York: Basic Books.
• Ainsworth, M. D. S. (1978). The Bowlby-Ainsworth attachment theory. Behavioral and brain sciences,1(3), 436-438.
• Akgün E., ve Meiller, D. (2014). Okul öncesi dönem çocukların öykülerinin bağlanma kuramına göre niteliksel değerlendirmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 34(1), 23-43.