İNOVASYON ve AR-GE: STRATEJİK DEVLET POLİTİKALARI ve TEŞVİKLER

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 14 - 39, 26.12.2024

Abdullah Barış , Melike Farimaz

Öz

İnovasyon, çeşitli alanlarda iyileştirmeler sağlayan yeni fikirler, yöntemler, ürünler veya hizmetler üretme ve uygulama sürecini ifade etmektedir. Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) ise, bilimsel yöntemlerin kullanıldığı, özgün fikirlerin ortaya çıktığı, bilgiye ve teknolojiye dayalı sistematik ve disiplinli faaliyetleri kapsamaktadır. Çalışma, inovasyonun rekabetçiliği ve sürdürülebilirliği destekleme konusundaki kritik rolünü ve Ar-Ge faaliyetlerini stratejik politikalar ve yatırımlarla teşvik etme gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, firmaları Ar-Ge'ye yatırım yapmaya yönlendirmek için farklı ülkelerde uygulanan çeşitli Ar-Ge teşviklerini de ele almaktadır. Çalışma, inovasyon kavramı ve önemi, inovasyon politikalarında devletin stratejik rolü, Ar-Ge faaliyetleri, Türkiye'de ve seçilmiş ülkelerde Ar-Ge ve inovasyon harcamalarının gelişimi ve Ar-Ge teşviklerinin hem Türkiye'de hem de dünyada kapsamlı bir analizini sunmaktadır. Çalışma sonucunda, Ar-Ge ve inovasyonun ekonomik kalkınmayı sağlamadaki önemi ve politika yapıcıların Ar-Ge faaliyetlerini teşvik etmek için destekleyici önlemler almaları gerektiği vurgulanmaktadır. Son olarak, hükümetlerin Ar-Ge'ye yatırım yapmaya devam etmelerini, üniversiteler ve firmalar arasındaki işbirliğini teşvik etmelerini ve yenilikçi faaliyetleri desteklemek için etkili Ar-Ge teşvikleri geliştirmelerini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Teşvikler, Ar-Ge, İnovasyon, Ar-Ge Faaliyetleri, Devlet Politikaları

Kaynakça

• Ahuja, G., Lampert, C. M., & Tandon, V. (2008). “Moving Beyond Schumpeter: Management Research On The Determinants Of Technological İnnovation”. Academy of Management Perspectives, 22(2), 45-62.
• Ak, M. Z. ve Gülmez, A. (2004). “Atıf İndekslerine Göre Türkiye’nin Bilimsel Yayın Performansının Analizi: 1980-2003”. III. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, (s. 527-534). Eskişehir.
• Akçomak, S. (2007). “Ar-Ge Vergi Destekleri Ne Kadar Etkin?” Bilgi Çağı, http://www.metu.edu.tr/~akcomak/200706_bilgicagi_haziran2007.pdf (Erişim Tarihi: 21.04.2014).
• Altıntaş, H. ve Mercan, M. (2015), “Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Eşbütünleşme Analizi” Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt:70, No:2, s.345-376.
• Ansal, H. (2004). “Geçmiş ve Gelecekte Ekonomik Gelişmede Teknolojinin Rolü”, Teknoloji, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları. Birliği, 50. Yıl Yayınları, 35-59.
• Bezirci, M. (2012) “Ar-Ge Teşvikleri”, 1.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Bilbao-Osorıo, B.ve Rodriguez-Pose, A. (2004). “From R&D to Innovation and Economic Growth in the EU”, Growth and Change, 35(4), 434-455.
• Böyükaslan, A. ve Tiryakioğlu, M. (2016). “Girişimci Devlet, Yenilikçi Finansman: Türkiye İçin Bir Politika Arayışı”, Journal of Business Research Turk, 8(1), 592- 618.
• Busom, I. vd. (2011). “Tax Incentives and Direct Support for R&D: What Do Firms Use and Why?” Working Paper Business Economic Series, No. 11-03, Universidad Carlos III De Madrid.
• Coe, D. T., Helpman, E. ve Hoffmaister, A.W. (1995). "International R&D Spillovers and Institutions", IMF Working Paper, WP/08/104.
• Çavuşoğlu, A. (2010). “Patentle Kazanmak”, Fazilet Neşriyat, 1. Baskı, İstanbul.
• Deloitte. (2013). “2013 Global Survey of R&D Tax Incentives”, http://www.investinamericasfuture.org/PDFs/Global_RD_Survey_March_2013.p df (Erişim Tarihi: 03.03.2014).
• Demir, H. (2010). “Ekonomik Büyüme Verimlilik ve Rekabet”, Etap Yayınevi.
• Devinney, T. N. ve Davis, J. (1996). “The Essence of Corporate Strategy”, http://www.agsm.unsw.edu.au/∼timdev/toc.htm
• Doruk, Ö. T. ve Söylemezoğlu, E. (2014). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Ar-Ge’ye Dayalı Büyümenin Varlığının Sınanması”, 1.Ulusal Üretim Ekonomisi Kongresi.
• Drucker, P. F. (2001). “The Essential Drucker”. New York: HarperCollins.
• Durna, U. (2003). “Yenilik Yönetimi”. Nobel Yayınları.
• Dünya Bankası. (2022). “World Bank Data Bank: World Development Indicators”. https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=2&series=NY.GDP.MKTP.PP.KD&country=TUR Erişim tarihi: 12 Aralık 2021.
• Elçi, Ş. (2006). “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”. Meteksan Bilişim Grubu, Ankara.
• Erdil, E., Pamukçu, M. T., Akçomak, İ. S. ve Tiryakioğlu, M., (2016). “Bilgi, Bilim, Teknoloji ve Yenilik: Kavramsal Tartışma”, Science And Technology Policies Research Center Tekpol Working Paper Series, Stps-Wp-16/01.
• European Commission. (1995). “Green Paper on Innovation”. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• European Commission. (2003). “Rising EU R&D Intensity - Improving the Effectiveness of Public Support Mechanisms for Private Sector Research and Development: Fiscal Measures”. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• Falk, M. (2007). "R&D Spending İn The High-Tech Sector And Economic Growth", Research in Economics, 61 (2007), s.140–147.
• Gani, A. (2009). “Technological Achievement, High Technology Exports and Growth”. Journal of Comparative International Management. 12(2): 31-47.
• Glancey, K.D. (2000). “Entrepreneurial Economics”, NY USA: Palgrave Publishers, New York.
• Global Innovation Index. (2022). “What is the Future of Innovation-Driven Growth?”.
• Göker, A. (1998). “Küreselleşme Sürecinde Niçin Bilim ve Teknoloji Politikası; Niçin Ulusal?” Toplum ve Bilim, Yaz, Sayı:77.
• Grande, E. (2001). “The Erosion of The State Capacity and The European Innovation Policy Dilemma: A Comparison of German and EU Information Technology Policies”, Research Policy, Vol:30, Issue:6, s.905-921.
• Griffith, R., Redding, S. ve Reenen, J.V. (2000). “Mapping the Two Faces of R&D: Productivity Growth in A Panel of OECD Industries”, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper, No: 2457.
• Guellec, D. ve de la Potterie, B.V.P. (2003). “The Impact of Public R&D Expenditure on Business R&D”, Economics of Innovation and New Technology, 12(3), 225-243.
• Guellec, D. ve Pottelsberghe, B., de la Potterie, B.V.P. (2004). "From R&D to Productivity Growth: Do the Institutional Settings and the Source of Funds of R&D Matter?", Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 66, 3 (2004), s.0305-9049.
• Güzel, S. (2009). “Ar-Ge Harcamaları ve Vergi Teşvikleri: Belirli Ülkeler Karşısında Türkiye’nin Durumu”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 29-48.
• Hall, B. H. (2001). “Tax Incentives for Innovation in the United States”, https://eml.berkeley.edu/~bhhall/papers/BHH01%20EU%20Report%20USA%2 0rtax.pdf, (19.08.2016).
• Hippel, E. (1998). “Economics Of Product Development By Users: The İmpact Of “Sticky” Local İnformation”. Management Science, 44(5), 629-644.
• Hu, J.L., Yang, C.H. ve Chen, C.P. (2014). “R&D Efficiency and the National İnnovation System: An International Comparison using the Distance Function Approach”, Bulletin of Economic Research, 66 (1), 55-71.
• Hu, M. C. & Mathews, J. A. (2019). “The Contribution of R&D to Economic Growth in China and India: Evidence From R&D Expenditure and Output Data”. Asian Journal of Technology Innovation, 27(2), 183-201.
• İncekara, A., Demez, S., Akyol, M., (2014). “Ar-Ge Harcamalarına Yapılan Teşviklerin Etkinliği: Türkiye BRICS Ülkeleri Karşılaştırmalı Analizi”, İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Yıl:2014, 1-30.
• Jaumotte, F. and Pain, N. (2005). “An Overview of Public Policies to Support Innovation”, OECD Economics Department Working Papers, No: 456, OECD Publishing.
• KOSGEB, (2010). “Ar-Ge Ve İnovasyon Destek Programı Uygulama Esasları”, https://webdosya.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/Arge/2020/22.01.2020/Ar-Ge_UE_.pdf Kozlu, C. (2003). “Türkiye Mucizesi İçin Vizyon Arayışları ve Asya Modelleri”, İş Bankası Kültür Yayınları, 6. Basım.
• Kutbay, H. (2017). “Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Uygulanan Vergi Teşviklerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Ekonometrik Bir Analiz”. Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi.
• Lundvall, B. A. (2007). “National İnnovation Systems—Analytical Concept and Development Tool”. Industry and Innovation, 14(1), 95-119.
• Mazzucato, M. (2015). “From Market Fixing To Market Creating: A New Framework For Economıc Policy”, ISI Growth Working Paper 2/2015.
• Mercan, B. Göktaş, D. ve Gömleksiz, M. (2011). “Ar-Ge Faaliyetleri ve Girişimcilerin İnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerinde Bir Uygulama, Paradoks Ekonomi”, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7(2); 27-44.
• Mesa, A.F. vd. (2002). “Brief Report on Direct and Tax Incentives for R&D Investment in Spain”, Instituto de Estudios Fiscales, Depósito Legal: M-23771- 2001.
• MÜSİAD. (2012). “Küresel Rekabet İçin Ar-Ge ve İnovasyon Stratejik Dönüşüm Önerisi”, MÜSİAD Araştırma Raporları: 76, İstanbul: Pelikan Basım.
• OECD ve Eurostat. (2018). “Oslo Manual 2018: Guidelines for Collecting, Reporting and Using Data on Innovation”, 4th Edition, The Measurement of Scientific, Technological and Innovation Activities. Paris: OECD Publications.
• OECD. (1991). “Technology and Productivity: The Challenge for Economic Policy”, 22. Cilt, Paris.
• OECD. (2002). “Frascati Manual Proposed Standard Practice For Surveys on Research And Experimental Development”. France.
• OECD. (2005). “Governance of Innovation Systems”, Volume 2: Case Studies in Innovation Policy. OECD Publishing.
• OECD. (2010) “OECD Factbook 2010: Economic, Environmental and Social Statistics”. Paris: OECD Publications.
• OECD. (2010). “Oslo Manual: Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data”. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264052618
• OECD. (2013), “Directorate for Science, Technology and Innovation Measuring R&D Tax Incentives”, http://dx.doi.org/10.1787/888932891112 (Erişim Tarihi: 13.10.2014)
• OECD. (2015) “Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, The Measurement of Scientific, Technological and Innovation”. Paris: OECD Publications.
• OECD. (2021). “R&D spending”. Retrieved from https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm
• OECD. (2022). “OECD Stats”. https://stats.oecd.org/index.aspx?lang=en# Erişim Tarihi: 17 Ocak 2022.
• Özcan, B. ve Arı, A. (2014), “Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi” Maliye Dergisi, Sayı 166, OcakHaziran 2014, 39-55.
• Özgenç, A. (2006). “İnovasyon Gündemi”. www.capital.com.tr
• Sakarya, A.O. (2009). “Variables Affecting Innovation-Related Competitiveness in Turkey”, Innovation Policies, Business Creation and Economic Development, (Ed.: Neslihan Aydoğan), Springer Science and Business Media: New York, pp. 63-84.
• Schumpeter, J. A. (1939). “Business Cycles: A Theoretical, Historical, and Statistical Analysis of the Capitalist Process”. New York ve London: McGraw-Hill.
• Sezgin, F. H. (2017). “Ar-Ge Harcamalarının Büyüme İle İlişkisinin Analizi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Karşılaştırması”, 3rd SCF International Conference on “Economic and Social Impacts of Globalization”, Antalya.
• Sönmez, A. (2003). “Doğu Asya Mucizesi ve Bunalımı Türkiye İçin Dersler”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2.Baskı.
• Taymaz, E. (2014). “Ulusal Yenilik Sistemi Türkiye İmalat Sanayinde Teknolojik Değişim ve Yenilik Süreçleri (8.Bölüm) [online]”, http://www.inovasyon.org/html/kitap.htm [Erişim Tarihi:11.09.2014].
• Tekin M., Güleş H. K., ve Öğüt A.(2003). “Teknoloji Yönetimi”, Nobel Yayın.
• Tidd, J. & Bessant, J. (2020). “Managing Innovation: Integrating Technological, Market And Organizational Change.
• TÜBİTAK. (2005). “Frascati Kılavuzu Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları için Önerilen Standart Uygulama”. OECD Türkçe Baskı.
• TÜİK. (2020). “Research and Development Statistics”, Turkish Statistical Institute.
• TÜİK. (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Arastirma-Gelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2021-45501#:~:text
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. (2004). “Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destekleri Rehberi”, Sayı 3.
• TÜSİAD. (2003). “Ulusal İnovasyon Sistemi Kavramsal Çerçeve, Türkiye İncelemesi ve Ülke Örnekleri”, Lebib Yalkım Yay.
• Uygun, Z., Demir, T. ve Erdoğan, K. (2014). “Bilim, Teknoloji ve Yenilik Perspektifinde Türkiye ve Seçilmiş Ülkeler Üzerine Notlar”, Anahtar, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müd., Ocak, Yıl. 26, 301, 22-25. Ünal, T. ve Seçilmiş, N. (2013). “Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması”. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1): 12-25.
• Wang, D. H. M., Yu, T. H. K., & Liu, H. Q. (2013). “Heterogeneous effect of high-tech industrial R&D spending on economic growth”, Journal of Business Research, 66(10), 1990-1993.
• Westmore, B. (2013). “R&D, Patenting and Growth: The Role of Public Policy”, OECD Economics Department Working Papers: 1047.
• World Bank Development Indicators. (2023). (https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators)
• Yavuz, A., Albeni, M., ve Kaya, A. G. D. G. (2009). “Ulusal İnovasyon Politikaları ve Kamu Harcamaları: Çeşitli Ülkeler Üzerine Bir Karşılaştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 65-90.
• Zerenler, M., Türker, N., ve Şahin, E. (2007). “Küresel Teknoloji, Araştırma-Geliştirme Ar-Ge ve Yenilik İlişkisi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 653-667.
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu, 12 Mart 2008 tarihli ve 26814 sayılı Resmi Gazete. www.mevzuat.gov.tr. Web Kaynakları
• URL(2020) https://www.bakermckenzie.com//media/files/insight/publications/2020/02/doing-business-in-the-netherlands20202021_v2.pdf, Erişim Tarihi: 01.07.2020.