YARATICI DRAMAYI YÖNTEM OLARAK KULLANMAK: MATEMATİK ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 109 - 135, 26.04.2021

Erdoğan Yıldız Ömer Adıgüzel

Öz

Bu araştırmanın amacı, yaratıcı dramayı matematik öğretiminde yöntem olarak kullanan ilköğretim matematik öğretmenlerinin yönteme ilişkin görüşlerini almak, yaşadıkları sorunları tespit etmek ve sorunlara çözüm önerilerini değerlendirmektir. Yapılan çalışmada temel yorumlayıcı nitel araştırma deseni kullanılmış olup çalışma grubu Ankara ili sınırları içinde görev yapan altı ilköğretim matematik öğretmenleri ile sınırlandırılmıştır. Araştırma için, veri toplamada görüşme tekniği ve veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. On bir adet açık uçlu soru sorulan formda bazı soruların daha anlaşılır olması için alternatif sorular (sondalar) oluşturulmuştur. Görüşmeler, katılımcıların onayıyla kayıt altına alınmış olup, görüşme sırasında kayıtlar kayıt cihazı ile deşifre edilmiştir. Çalışmanın veri analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Veriler tanımlanarak katılımcıların görüşlerine doğrudan yer verilmiş ve gerekli yerlerde alan yazınla desteklenmiştir. Bu çalışmada katılımcıların kimlikleri gizli tutulmuş olup kişiler K1,..,K6 olarak adlandırılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre yaratıcı drama, matematik öğretiminde kullanılabilecek etkili bir yöntemdir. Yaratıcı drama sürecinde öğrenci, zihinsel ve bedensel olarak aktiftir. Diğer yandan matematiğin bütün öğrenme alanları için yaratıcı dramayı yöntem olarak kullanmanın etkili olmayacağı görüşü savunulmuştur. Katılımcılar, dramayı matematik öğretiminde yöntem olarak kullanılırken çeşitli problemlerle karşılaşmaktadırlar. Bunlardan bazıları; zaman yetersizliği, mekanların dramaya uygun olmaması ve matematik öğretim programında dramaya uygun kazanımların yetersizliği şeklindedir. Matematik öğretimi ve yaratıcı drama alanına yönelik yapılan çalışmaların az oluşu matematik ve drama kaynaklarının yetersiz olması, kaynaklara ulaşmada yaşanan sıkıntılar yöntemin kullanımını zorlaştırdığı ifade edilmiştir. Yaratıcı dramayı matematik öğretiminde kullanan öğretmenlerinin drama ile ilgili yeterlilikleri, onların düzenli olarak drama ve matematik alanında yazılmış kaynakları takip etmeleri, yaratıcı drama uygulamalarını daha sık yapmaları, drama atölyeleri seminerlerini takip etmeleri ile gelişebilir. Gerekli ve yeterli ölçme ve değerlendirme araçlarının geliştirilmesi adına alan uzmanlarının ve ölçme değerlendirme uzmanlarının buna katkı sağlayıp alanın bu eksiğini giderilmelidir. Yaratıcı drama ve matematiğin doğası göz önünde bulundurularak hangi konuların yaratıcı drama ile işlenebileceği iyi analiz edilmelidir. Matematik alanında yazılmış kaynakların takibi, yaratıcı drama uygulamalarının sıklığı, drama atölye ve seminerlerine katılım öğretmen gelişimi için kaçınılmaz olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı drama, matematik öğretimi, ilköğretim matematik öğretmenlerinin görüşleri, yaşanılan sorunlar, sorunlara çözüm önerileri

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (1993). Oyun ve yaratıcı drama ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Adıgüzel, Ö. (2001). Niçin yaratıcı drama?. Öğretmen Dünyası Dergisi, Mayıs(257), 13-16.
• Adıgüzel, Ö. (2019). Eğitimde yaratıcı drama (5. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akkuş, O., ve Özdemir, P. (2006). Yaratıcı drama ile matematik ve fen alanındaki bilim adamlarının yaşam öykülerine ve bilime katkılarına yeni bir bakış. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 59-74.
• Alkan, V. (2010). Matematikten nefret ediyorum!. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(11), 189-199.
• Altındal, G. (2019). İlkokul 3. sınıf matematik dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin başarılarına, tutumlarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Altıntaş, E. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının drama yöntemiyle fen ve teknoloji dersinin işlenmesine yönelik öz yeterlilik ve tutumlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Aşık, S. (2019). Yükseköğretimde yaratıcı drama kullanımı: Yabancı dil yüksekokullarında görev yapmakta olan ingilizce öğretim elemanlarının öz yeterlilik ve algı düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aykaç, M. ve Köğçe, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin matematik derslerinde yaratıcı drama yöntemini kullanma durumlarının incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi,7, 907-938. doi:10.14225/Joh445
• Baysal, Z. N. (2003). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde öğretmen tutumlarının problem çözmeye dayalı öğrenmeye etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bencze, L., & Upton, L. (2006). Being your own model for improving self efficacy: an elementary teacher self actualizes through drama based science teaching. The Canadian Journal of Science, Mathematics& TechnologyEducation6(3),207-226. https://doi.org/10.1080/14926150609556698
• Boaler, J. (2015). What’s math got to do with it? How teachers and parents can transform mathematics learning and inspire success. New York: Penguin
• Brown, M., Brown, P., & Bibby, T. (2008). “I would rather die”: Reasons given by 16-year olds for not continuing their studies of mathematics. Research in Mathematics Education, 10(1), 3-18. Doi: 10.1080/14794800801915814
• Bulut, A., ve Aktepe, V. (2015). Yaratıcı drama destekli matematik öğretiminin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1081-1090.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Cantürk-Günhan, B. (2016). The effect of drama based learning applied in turkey on success of mathematics: A meta-analysis study. International Online Journal of Educational Sciences, 2016, 8 (2), 145-162. Doi: 10.15345/iojes.2016.02.013
• Ceylan, H. (2014). Altıncı sınıf matematik dersi eşitlik ve denklem konusunun drama yöntemi kullanılarak anlatılmasının öğrenci tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, B. E. (2012). Geleneksel öğretim yöntemleri ile dramatizasyon yönteminin ilköğretim 2. sınıf matematik dersinde, öğrencilerin akademik başarı ve kavramların kalıcılık düzeylerine etkisinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• De Corte, E., Op’t Eynde, P., & Verschaffel, L. (2002). "Knowing what to believe": The relevance of students' mathematical beliefs for mathematics education. In B. K. Hofer & P. R. Pintrich (Eds.), Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing (p. 297–320). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Duatepe, A. (2004). The effects of drama based instruction on seventh grade students’ geometry achivement, van hiele geometric thinking levels, attitude toward mathematics and geometry. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Duatepe-Paksu, A., & Ubuz, B. (2009). Effects of drama-based geometry instruction on student achievement, attitudes, and thinking levels. The Journal of Educational Research, 102(4), 272-286. https://doi.org/10.3200/JOER.102.4.272-286
• Eğerci, Z. M. (2018). Öğretmenlerin fen bilimleri dersinin drama yöntemi ile işlenmesine yönelik öz yeterlilik, tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elitok Kesici, A. (2014). Drama dersine ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 186-203.
• Eren Yavuz, K. (2005). Aktif öğrenme yöntemleri. Ankara: Ceceli Yayınları.
• Fleming, M., Merrell, C., & Tymms, P. (2004). The impact of drama on pupils’ language, mathematics, and attitude in two primary schools. Research in Drama Education, 9(2), 177-197. https://doi.org/10.1080/1356978042000255067
• Galla, B. M., & Wood, J. J. (2012). Emotional self-efficacy moderates anxiety-related impairments in math performance in elementary school-age youth. Personality and Individual Differences, 52(2), 118-122.
• Gierl, M. J., & Bisanz, J. (1995). Anxieties and attitudes related to math in grades 3 and 6. Journal of Experimental Education, 63 (2), 139-158. https://doi.org/10.1080/00220973.1995.9943818
• Gülakan, H. (2019).Yaratıcı drama eğitimi alan sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulamaları dersinde karşılaştıkları güçlükler ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Gültekin, F. (2018). Okuma yazmaya geçişte drama yönteminin kullanımına dair ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (20.basım). Ankara: Nobel
• Karapınarlı, R. (2007). İlköğretim 7. sınıf matematik dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin başarı ve kalıcılık düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniverssitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Kayhan, H. C. (2004). Yaratıcı dramanın ilköğretim 3.sınıf matematik dersinde öğrenmeye, bilgilerin kalıcılığına ve matematiğe yönelik tutumlara etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keklik, A. (2019). Bir yöntem olarak yaratıcı dramanın matematiksel modelleme gerektiren problemlerde etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kesici, A. E. (2014). Drama dersine ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversite Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 186-203.
• Koçyiğit, E. (2017). Yaratıcı drama lider ve lider adaylarının ölçme ve değerlendirme konularındaki profilleri ve görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(1), 117-136. Doi: 10.21612/yader.2017.007
• Macit, B. B. (2020). 6. Sınıf matematik öğretim programıyla bütünleştirilmiş değerler eğitiminin yaratıcı drama yöntemiyle etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Makas, S. F. (2017). Yaratıcı drama yönteminin dördüncü sınıf matematik dersinde başarı, tutum ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Maral, D. Y. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yeterlilik düzeyleri ve hizmetiçi gereksinimleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Merriam, S. and Associates (2002). Qualitative research in practice. San Francisco, CA: Jossey- Bass.
• Merriam, S. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). Ortaokul matematik dersi(5,6,7ve 8. sınıflar)öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar)Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Ortaöğretim matematik dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: Ankara.
• Nalçacı, İ. Ö. (2012). Çevremizdeki kirlilik konusunun ilköğretimde yaratıcı drama yöntemi ile işlenmesi ve öğrenci farkındalığına etkisi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• National Council of Mathematics. (2000). Principles and Standards for School Mathematics. Reston, VA: Author.
• Oruç, S. (2004). İlköğretimde drama da karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Örnek, S. (2007). Trigonometrik kavramların canlandırma yöntemiyle öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarısına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özbey, Ö. F. (2017). Türkiye’de drama yöntemi ile yapılan çalışmaların etkililiğinin incelenmesi: bir meta analiz çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, P. ve Üstündağ, T. (2007). Fen ve teknoloji alanındaki ünlü bilim adamlarına ilişkin yaratıcı drama eğitim programı. İlköğretim Online 6(2), 226-233. [Online] http://ilköğretim-online.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Özsoy, G. (2002). İlköğretim beşinci sınıfta matematik dersi genel başarısı ile problem çözme becerisi arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özsoy, N. ve Yüksel, S. (2007). Matematik öğretiminde drama. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21). https://dergipark.org.tr/tr/pub/deubefd/issue/25430/268317 adresinden erişilmiştir. Patton, M.Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, C.A: Sage.
• Polit D. S. & Beck C.T. (2010) Essentials of nursing research. Appraising evidence for nursing practice, 7th edn, Lippincott Raven Publishers, Philadelphia. doi: 10.4236/health.2015.73036
• Punch, K. (2014). Introduction to social research: quantitative & qualitative approaches. Los Angeles, CA: SAGE.
• Rubin, H., J. & Rubin I.S. (2005) Qualitative interviewing: The art of hearing the data, 2nd ed. SAGE, Thousand Oaks, CA.
• Sözer, N. (2006). İlköğretim 4. sınıf matematik dersinde drama yönteminin öğrencilerin başarılarına, tutumlarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sertöz, S.(2013). Matematiğin aydınlık dünyası. TÜBİTAK Yayınları:Ankara.
• Soner, S. (2005). İlköğretim matematik dersi kesirli sayılarda toplama-çıkarma işleminde drama yöntemi ile yapılan öğretimin etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Swan, P. (2004) I hate mathematics! paper presented at. Towards Excellence in Mathematics, The 2004 MAV Annual Conference held at Monash University, Clayton Campus, on Thursday 2 and Friday 3 December 2004. http://www.mav.vic.edu.au/files/conferences/2004/Swan.pdf. adresinden erişilmiştir.
• Şahin, B. (2015). İlköğretim matematik öğretmenlerinin matematik derslerinde yaratıcı drama yönteminin kullanılmasına karşı bakışlarının incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi 2015, 10(1), 51-62.
• Şengül, S. ve Örnek, S. (2009). The effects of dramatization method on elemantary school students’ levels of maths attidutes and achivements. Procedia Social and Behavioral Sciences1(1),2131–2135. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042809003760 adresinden erişilmiştir.
• Şenol, E., N. (2011). İlköğretim matematik dersinde yaratıcı drama uygulamalarının öğrencilerin problem çözme stratejileri, başarı, benlik kavramı ve etkileşim örüntüleri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Terzi, İ. P.(2019). Ortaokul 6.sınıf matematik dersinde yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanılmasının matematiğe yönelik tutuma ve kaygıya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yenilmez, K., Uygan, C. (2010). Yaratıcı drama yönteminin ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin geometriye yönelik öz yeterlilik inançlarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/817641 adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.(9.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E. (2011). Yaratıcı dramayı matematik öğretiminde kullanan öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının yönteme ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.