Sürdürülebilirlik Açısından Tekstil Ve Moda Tasarımında Yeni Bakış Açıları: Pamuklu Kumaşlarda Lazer Ve Ozon Teknolojilerinin Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 549 - 571, 30.07.2024

Gonca Yıldız Pabuşçu , Nursen Geyik Değerli

https://doi.org/10.58608/augsfd.1481197

Öz

Endüstri devrimi öncesi, üretim ve tüketim günümüzdeki gibi hızlı değilken ‘sürdürülebilirlik’ kavramı çok bilinen bir kavram değildi. Giyinme ihtiyacının, giderek moda akımına evrilmesi, yavaş modanın yerini hızlı modaya bırakması ile beraber tüketim çılgınlığı ile doğal kaynakların kullanımı ciddi oranlarda artmıştır. Bunun yanı sıra endüstriyel ve teknolojik alanlardaki gelişmeler ile beraber başlangıçta toplumsal ve ekonomik açıdan yarar sağlasa da son yıllarda artış gösteren doğal kaynak krizleri ile birlikte bu doğal kaynaklarda tükenmeye başlamış ve beraberinde giderek artan çevresel sıkıntılar ‘sürdürülebilirlik’ kavramını ön plana çıkarmıştır. Bu bağlamda yaşamın devam edebilmesi için doğal kaynakların kendini yenileyebilmesine fırsat vererek doğal kaynak tüketiminin azaltılması tekstil ve moda işletmeleri veya tasarımcılarının sürdürülebilir bir yaklaşım ile hareket etmeleri gerekmiştir. Başta doğal kaynakların tüketimini azaltarak yeni bakış açıları bulmaları ve hızlı tüketim, yığın atıkların azaltılması için alternatif yöntem/teknoloji bulmaları gerekmiştir. Bu konuda sürdürülebilir yeni bakış açısı araştırmaları oldukça önemlidir. Ürün tasarımı aşamasında verilecek doğru kararlar veya uygulanacak doğru yöntemler ile ürünün yaşam döngüsü boyunca doğaya vereceği zararları azaltabilecektir. Bu çalışmanın amacı tekstil ve moda endüstrisinde pamuk içerikli ürünün üretim aşamalarında sürdürülebilirliğini incelemek ve sürdürülebilir işlemlerden oluşan yüzey tasarımı oluşturmaktır.%100 pamuk içeren kumaşa organik boya kullanarak, sürdürülebilirliği hedefleyen lazer teknolojisi ile uygulama esnasında kimyasal kullanılmadan desen tasarımı yapılacaktır. Yüzey tasarım ve üretim sürecinde bu teknoloji ile şablon dışına çıkarak Anadolu köylü çorap motiflerinin çizimlerini ve yeni varyasyonlarını pamuklu kumaş üzerine basarak oluşturulacak yeni yüzey tasarımları elde edilecektir. Lazer ile oluşturulmuş yüzey tasarımlarına, sürdürülebilir bir yöntem olan ozon ağartma işlemi uygulanarak kumaş üzerinde eskitme görüntüsü oluşturulacaktır. Bu doğrultuda tüm aşamalarında sürdürülebilir yöntemler kullanılarak yüzey tasarımları elde edilecektir. Bu çalışma akabinde geçmişin izleri ile geleceğin teknolojisi bir araya getirilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Lazer Teknolojisi, Ozon Teknolojisi, Tekstil ve Moda, Pamuklu Kumaşlar

Teşekkür

Bu çalışmanın yürütülmesi sırasında desteğini esirgemeyen danışmanım Dr. Öğr. Üyesi Nursen Geyik Değerli 'ye, çalışma esnasında kullandığım organik boyaların teminini sağladığım Setaş Kimya Sanayi A.Ş. 'ye, çalışmamın hayata geçmesinde büyük rolü olan, personel ve yöneticileri ile beraber her türlü denemelerimi gerçekleştirdiğim Ereks - Blue Matters ailesine, çalışmamda kullandığım kumaş ve gerekli her türlü desteği sağlayan Gülle Entegre Tekstil A.Ş. ailesine teşekkür ederim.

New Perspectives In Textile And Fashion Design In Terms Of Sustainability: Use Of Laser And Ozone Technologies In Cotton Fabrics

Öz

Before the industrial revolution, when production and consumption were not as fast as today, the concept of 'sustainability' was not a well-known concept. As the need for dressing gradually evolves into a fashion trend and slow fashion is replaced by fast fashion, consumption frenzy and the use of natural resources have increased significantly. In addition, although it initially provided social and economic benefits with the developments in industrial and technological fields, these natural resources began to be depleted with the natural resource crises that have increased in recent years, and the increasing environmental problems brought the concept of 'sustainability' to the fore. In this context, in order for life to continue, it is necessary for textile and fashion businesses or designers to act with a sustainable approach, reducing the consumption of natural resources by allowing natural resources to renew themselves. They had to find new perspectives, especially by reducing the consumption of natural resources, and find alternative methods/technology to reduce rapid consumption and bulk waste. Sustainable new perspective research on this subject is very important. With the right decisions made at the product design stage or the right methods applied, the damage that the product will cause to nature throughout its life cycle can be reduced. The aim of this study is to examine the sustainability of the cotton-containing product in the production stages in the textile and fashion industry and to create a surface design consisting of sustainable processes. Pattern design will be made using organic dye on fabric containing 100% cotton, and with laser technology aiming at sustainability, without using chemicals during application. In the surface design and production process, with this technology, new surface designs will be obtained by going beyond the template and printing the drawings and new variations of Anatolian peasant sock motifs on cotton fabric. Ozone bleaching, a sustainable method, will be applied to the laser-created surface designs to create an aged appearance on the fabric. In this direction, surface designs will be obtained using sustainable methods at all stages. Following this work, the traces of the past and the technology of the future will be brought together.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Laser Technology, Ozone Technology, Textile and Fashion, Cotton Fabri

Kaynakça

• Atasayan S.,(2005), Dikişsiz Örme “Seamless”Teknolojisinde Üretimde Karşılaşıla Kumaş Çekme Sorunları ve
• Çekmenin Optimizasyonu, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
• Tekstil Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Batur G., Kozbekçi Ayranpınar S.,(2021) Lazer Teknolojisi: Sürdürülebilir Denim Üretiminde Ekolojik Çözüm,
• Art&Desing,Niğde, 21-22 june 2021, s. 1050-1060
• Can Ö.,& Ayvaz K.,(2017), Tekstil ve Modada Sürdürülebilirlik, Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, Yıl 2017,
• Cilt: 3 Sayı: 1, 29.12.2017, s.110-119
• Erdem, M. B., &Doğan, N. Ö.,(2020), Tekstil Sektöründe Sürdürülebilirliğin Analizi: Kahramanmaraş’ta Faaliyet
• Gösteren Bir Tekstil İşletmesinde Dematel Uygulaması, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Dergisi, Yıl: 13, Sayı: 36, Aralık 2020, s.571-598.
• Gürcüm, B. H., & Bulat, F. (2016,) Tekstil Tasarımında İnovatif Bir Yaratıcılık Aracı Olarak Lazer Kesim, İdil Sanat
• ve Dil Dergisi, 2016, Cilt: 6, Sayı: 28, Volume 6, Issue 28, s. 107- 130.
• Indrie L.,&Diaz-Garcia P., &Kazlacheva Z., &Montava I.&IIieva J., (2019), The Use of CAD/CAM for textile Designs
• and Fabricks, ARTTE Vol.7 2019.01.03 (Online),24-28
• İşmal Ö. E.,& Yıldırım L., (2011), Tekstil Tasarımında Çevre Dostu Yaklaşımlar,
• Akdeniz Sanat, Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 8, 0 - 0, 22.11.2011, s. 9-13
• Kozbekçi Ayranpınar S., & Erdem İşmal Ö., & Tufan N.,(2021), Yaratıcı Fikirlerin Yenilikçi Tasarımlara
• Dönüşümünde 3 Boyutlu Baskı Kullanımı ve Iris Van Herpen Koleksiyonları, Uluslararası Bilim, Teknoloji ve
• Tasarım Dergisi, Cilt.2, Sayı: 2,2021, s.87-106,
• Özdoğan E.,& Demir A.,& Seventekin N.,(2006) Nanoteknoloji Ve Tekstil Uygulamaları, Tekstil Ve Konfeksiyon, Yıl
• 2006, Cilt: 16 Sayı: 3, 159 - 168, 01.12.2006, s. 159-168
• Özbel K., (1976), Türk Köylü Çorapları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Öztürk D., &Eren H A.,(2010), Tekstil Terbiyesinde Ozan Kullanımı, Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık
• Fakültesi Dergisi, Yıl 2010, Cilt: 15 Sayı: 2, - , 01.08.2010, s. 37-51
• Özdemir, D, Duran, K., 2006, Denim Mamullerin Ağartılmasında Kullanılan Sodyumhipolklorit ve
• Potasyumpermanganat Yöntemlerine Alternatif Yöntemlerin Araştırılması, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri
• Enstitüsü, Tekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• Öpöz Gökoğlan N.,&Gür Üstüner S. (2018) 21. Yüzyılda Teknoloji ve Zanaat ile Biçimlenen Tekstil Tasarımı, 2018
• Uluslararası Sanatta İleri Teknoloji Kullanımı Kongresi Bildiriler Kitabı, 248-261
• Sefer, O., (2009) , Çevre Dostu Organik Denim Terbiyesinin Klasik Denim Terbiyesiyle Karşılaştırılması, Yüksek
• Lisans Tezi, E. Ü., Fen Bilimleri Enstitüsüs, s.36-96
• Seçim E., & Akpınarlı H. F. (2018). Geleneksel Dantel Motiflerinin Lazer Kesim Yöntemi İle Tekstil Yüzeyine
• Aktarılması. Kesit Akademi Dergisi, Yıl: 4, Sayı:15, Haziran 2018, s. 192- 202, s.192-202.
• Şevkay I.,& Bayburtlu I.,(2020). Sürdürülebilirlik Bağlamında İnovatif Yaklaşımlar ve Modüler Giyim Tasarımı,
• Yıldız Journal of Art and Design, Yıl: 4, Sayı:15, Haziran 2018, s. 192-202, s.150-176
• Tahran, M., 2005., Eylül, (2005),Eskitme Yöntemlerinin Denim Mamullerin Performans Özelliklerine Etkisi, Yüksek
• Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir