Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçları

Yıl 2025, Cilt: 74 Sayı: 3, 1659 - 1719, 28.10.2025

Burak Melemez

https://doi.org/10.33629/auhfd.1730615

Öz

Ekonomik bağımsızlık, bağımsız ve güçlü bir devlet olmanın en önemli koşullarındandır. Topluma ait hukuki varlık veya menfaatlerden olan ülke ekonomisinin ceza hukuku aracılığıyla korunması, bir devletin ekonomik anlamda güçlü olmasını sağlayacak tedbirlerden bir tanesidir. Kanun koyucu, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile sermaye piyasasının ülke ekonomisine en etkin şekilde katkıda bulunmasını sağlamak için sermaye piyasasının işleyiş usul ve esaslarını düzenlemiş, bu usul ve esaslara aykırılık teşkil eden bazı fiilleri ise sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin sağlanması ve aynı zamanda yatırımcıların menfaatlerinin korunması için suç olarak öngörmüştür. Çalışmamızda Sermaye Piyasası Kanununda düzenlenen bu suçlardan, söz konusu kanunun 107’nci maddesinde düzenlenen piyasa dolandırıcılığı suçları ele alınmıştır. Bu kapsamda 2499 sayılı mülga Sermaye Piyasası Kanunundaki düzenleme de dikkate alınarak söz konusu madde metninin günümüze kadar uğradığı değişikliklere değinilmiş ve sırasıyla suçun hukuki konusu, mağduru, faili, maddi konusu, unsurları, ortaya çıkış biçimleri ile yaptırım ve muhakemesi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sermaye Piyasası Suçları , Piyasa Dolandırıcılığı , Manipülasyon , İşleme Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı , Bilgiye Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı

Market Fraud (Manipulation) Crimes

Öz

Economic independence is one of the most important conditions of being an independent and strong state. The protection of the national economy, which is one of the legal assets or interests belonging to the society, through criminal law is one of the measures to ensure a state's economic strength. With the Capital Markets Law No. 6362, the legislator has regulated the procedures and principles of the functioning of the capital market in order to ensure that the capital market contributes to the national economy in the most effective way, and has criminalized some acts that violate these procedures and principles in order to ensure the functioning and development of the capital market in a reliable, transparent, effective, stable, fair and competitive environment, as well as to protect the interests of investors. In our study, among these crimes regulated in the Capital Markets Law, the market fraud crimes regulated in Article 107 are discussed. In this context, taking into account the regulation in the abrogated Capital Markets Law No. 2499, the changes in the text of the said article until today have been mentioned and the legal subject, victim, perpetrator, material subject, elements, forms of appearance, sanctions and criminal procedure of the crime have been examined respectively.

Anahtar Kelimeler

Capital Market Crimes , Market Fraud , Manipulation , Transaction Based Market Fraud , Information Based Market Fraud.

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak. Sermaye Piyasası Hukuku. Adalet Yayınevi, 2022.
• Akbulut, Berrin. “Fiyatları Etkileme Suçu (TCK m. 237).” TAAD, S. 20, Y. 6 (Ocak 2015): 25-58.
• Aksoy İpekçioğlu, Pervin. Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs. Seçkin Yayıncılık, 2009.
• Arslan Çetin, ve Özlem Didar. “Fiyatları Etkileme Suçu.” İçinde International Conference On Eurasian Economies, ed. Selahattin Sarı, Alp H. Gencer ve İlyas
• Sözen. Euroasian Economists Association, 2015.
• Aşkın, Uğur. “Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” MÜHFHAD 24, S. 2 (Aralık 2018): 682-710. https://doi.org/10.33433/maruhad.502945.
• Aydın, Öykü Didem. “Yeni Ceza Kanunu ve Uygulamasına Eleştirel Bir Bakış.” Türk Hukuk Sitesi, 5 Temmuz, 2009. Erişim Tarihi: 15.04.2025. https://www.turkhukuksitesi.com/makale_1055.htm.
• Balan, Arzu. Ekonomik Bir Suç Olarak Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen İşleme Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Baş, Eylem. Ceza Hukukunda Fail ve Mağdur. Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Bayındır, Sinan. Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyon Suçu. Beta Basım, 2011.
• Birtek, Fatih, ve Fuat İdar Bursa. “Malvarlığına Karşı Suçların (Hırsızlık, Yağma ve Dolandırıcılık Suçlarının) Konu Unsuru Bakımından Dijital Varlıklar.” CHD, S. 52, Y. 18 (Ağustos 2023): 231-61.
• Borsa İstanbul. Borsa İstanbul Pay Alım Satım Kılavuzu. Erişim Tarihi:25.04.2025. https://borsaistanbul.com/files/Pay_alim_satim_kilavuzu.pdf.
• Coşkun, Seçil. “Avrupa Birliği Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon)”, GSÜHFD 20, S. 1 (2021): 559-613.
• Çetin, Nusret, Hatice Ebru Töremiş, ve Zeynep Cantimur. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Sistematik Analizi. Yetkin Yayınları, 2014.
• Daragenli, Vesile Sonay. “Tehlike Suçları.” İçinde Prof. Dr. Sahir Erman’a Armağan. Alfa Basım, 1999.
• Dell’Erba, Marco. “Article 21: Disclosure or dissemination of information in the media,” İçinde Market Abuse Regulation, ed. Marco Ventoruzzo ve Sebastian Mock. Oxford University Press, 2022.
• Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Yayıncılık, 2024.