Klonlamanın (kopyalama) ceza hukukundaki yeri

Yıl 2014, , 23 - 66, 01.09.2014

Erdal Yerdelen

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001762

Cited By: 1

Öz

Klonlama, yetişkin bir canlıdan alınan herhangi bir somatik hücrenin kullanılmasıyla, bu canlının genetik ikizinin oluşturulması işlemidir. Bu işlem, yumurtanın daha sonra ana rahmine transferi şeklinde meydana gelmektedir. Yumurta hücresi kimden alınmış ise onun aynısı olarak dünyaya gelmesi nedeniyle kopyalama olarak da adlandırılmaktadır. Klonlama, her iki canlının (hücre alınan ve yumurta) onuru, doğal dengenin bozulması, soy bağına etki, klonlananın yeni ve kendisi olarak mı yoksa klonlandığı kişi olarak mı kabul edileceği şeklindeki etik, hukuk ve tıp sorunlarını beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada, klonlama ceza siyaseti bakımından ele alınacaktır. Ceza hukukunun hukuk devleti ilkesi çerçevesinde kullanabileceği araçların (klonlamanın suç olarak kabulü ve karşılığında ceza hukuku yaptırımı öngörülmesinin), klonlama (kopyalama) yasağı açısından gerekliliği incelenecektir

Anahtar Kelimeler

Klonlama, üretim amaçlı klonlama, tedavi amaçlı klonlama, insan onuru, ceza siyaseti

The Place of Cloning (Copying) in the Criminal Law

Öz

Cloning is the creation of a genetic twin of a living thing by the use of a somatic cell which taken from a living adult. This process then occurs in the form of egg transfer to the uterus. Cloning is also called as “copying” because the clone is identical with the one the somatik cell as taken from. Cloning has brought ethical, legal and medical issues such as, dignity of both lives (who give the cell and who give the egg), disruption of the natural equilibrium, effect to descent, whether the clone will be accepted as a new person or same as cloned person. In this study, cloning will be handled in terms of penal policy. Criminal law tools which can be used in the framework of the rule of law (acceptance of cloning as a crime and impose criminal sanctions against it) will be examined in terms of requirement of cloning prohibition

Anahtar Kelimeler

Cloning, reproductive cloning, therapeutic cloning, human dignity, penal policy

Kaynakça

• Avcı, Mustafa. (2005). Biyo-Hukuk ve Özellikle Klonlamaya İlişkin İslam Hukukundaki Görüşler, Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, Kasım, s. 143- 164.
• Baumann/Weber/Mitsch. (2003). Strafrecht Algemeiner Teil Lehrbuch, Gieseking, Bielefeld.
• Benda, Ernst. (1985). in: Aus Politik und Zeitgeschichte, Heft 3.
• Bulut, Nihat. (2008). Eski Yunan’dan Aydınlanma Çağına İnsan Onuru Kavramının Gelişimine Genel Bir Bakış, EÜHFD, C. XII, S. 3-4, Erzincan, 2008, s. 1-12.
• Cin, Onursal. (2003). Üreme Amaçlı Klonlamanın Cezalandırılabilirliği Üzerine Etik ve Hukuki Argümanlar, SÜHFD, C: 11, S:1-2, s. 125-138.
• Çetin, Gürsel/Demircan, Tunç/Hot, İnci/Eraslan, Berna Şenel/Seyalıoğlu, İrem. (2007). Klonlamaya Genetik, Etik ve Hukuksal Açıdan Yaklaşım, Adli Tıp Dergisi, 21 (2), s. 31-45.
• Day, D. Frank. (2011). Ceza Hukukunun Kökeni ve Doğası, Çevr. Devrim Aydın, Ceza Hukuku Dergisi, Y: 6, S: 16, Ağustos, s. 240-247.
• Dederer, H-G. (2002). Menschenwürde des Embryo in vitro?, AÖR, 127, p. 1.
• Dönmezer, Sulhi. (1987). Suç Siyaseti, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.52, S.1-4, İstanbul.
• Erkan, Volkan. (2006). Kök Hücre Çalışmaları ve Etik, Felsefe Ekibi Dergisi, S: 5, s. 1-24.
• Gröner, Kerstin. (1991). in Günther/Keller, Fortpflanzungsmedizin und Humangenetik-Strafrechtliche Schranken?, 2. Auflage.
• Gül, Cengiz. (2010). Klonlama ve Kök Hücre Çalışmaların Karşısında İnsan Onurunun Korunması Hakkı, e-akademi Dergisi, Temmuz, s. 1-18.
• Hakeri, Hakan. (2013). Tıp Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Hillebrand/Lanzerath/Wachlin. (2002). Klonen-Stand der Forschung, ethische Diskussion, rechtliche Aspekte, 2. Auflage, Haniel in Lexikon der Bioethik Stichwort: Klonieren, Fn. 7.
• Hassemer, Winfried. (1973). Teori und Soziologie des Verbrechens, Athenäum-Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt am Main.
• Höfling, Wolfram. (2001). Verfassungsrechtliche Aspekte des sogenannten therapeutischen Klonens, Zeitschrift für Medizinische Ethik (EthikMed), 47, s. 277-283.
• İoanna Kuçuradi. (1988). Etik, Meteksen Yayını, Ankara.
• Isensee, Josef. (2001). Die alten Grundrechte und biotechnologische Revolution, FS Hollerbach, s. 243-266.
• Joerden, Jan, C. (1999). Gibt’s Superorganisationlöscher, in: Jahrbuch für Recht und Ethik 7, s. 513-535.
• Karaöz, Erdal/Ovalı Ercüment. (2004). Kök Hücreler, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Kaşıkara, Mustafa Serhat. (2012). Ceza Adaleti Açısından Hukuk Felsefesinin Yeri: Neyi Koruyoruz? Nasıl Koruyoruz?, Antalya.
• Kloepfer, Michael. (2002). Technik und Recht im wechselseitigen Werden, Juristische Zeitschrift, s. 299-305.
• Kunich, John Charles. (2003). The Naked Clone: How Cloning Bans Threaten Our Personal Rights, Çevr. İlhan Bulut, Westport.
• Maurach/Zipf. (1992). Grundlehren des Strafrechts und Aufbau der Straftat, Heidelberg.
• Metin, Sevtap. (2010). Biyo-Tıp Etiği ve Hukuk, XII Levha Yayınları, İstanbul.
• Münch, İngo/Kunig, Philip. (2000). Grundgesetz-Kommentar Band 1,. 5. Aufl., München, s. 301 – 382.
• Oduncu, Fuat, S. (2001). Klonierung von Menschen-biologisch-technische Grundlagen, ethisch-rechtliche Bewertung, Ethik in der Medizin, 13, s. 111-126.
• Pieroth/Schlink. (2004). Grundrechte-Staatrecht II, 20. Auflage.
• Rossenau, Hennig. (2003). Reprpduktives und terapeutisches Klonen, in FS Schreiber, s. 761-781.
• Rossenau Hennig. (2005). Embryonenforschung und Therapeutisches Klonen nach der Biomedizin-Konvention des Europarates. 1. Türk Alman Tıp Hukuku Uluslar Arası Sempozyumu(11-12 Kasım 2005, Konya-Türkiye), Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, Kasım, s. 22-47.
• Rossenau, Hennig. (2004). Yeniden Canlı Üretimi, Tedavi Edici Klonlama Tartışmaları ve Alman Kök Hücre Kanunu, Çev. Hakan Hakeri, Tıp ve Ceza Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, s. 43-81.
• Roxin, Claus. (2004). Strafrecht AT I, 4. Auflage, Beck München Verlag.
• Runtenberg/Ach. (1999). Gene, Klone und Organe, Neue Perspektiven der Biomedizin.
• Sachs, Michael. (2000). Verfassungsrecht II Grundrechte, 2. Auflage, Springer Verlag, Köln.
• Saliger Frank. (2005). Das Verbot des Reproduktiven Klonens nach dem 1. Zusatzprotokoll zum Menschenrechtsübereinkommen. 1. Türk Alman Tıp Hukuku Uluslararası Sempozyumu (11-12 Kasım 2005, Konya- Türkiye), Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, Kasım 2005: s. 153-159.
• Schmidt/Bleibtreu/Klein. (1999). Kommentar zum Grundgesetz, 9. Auflage.
• Schreiber, Ottmar/Rossenau, Hennig. (2003). Lexikon der Bioethik, 7.
• Starck, Christian. (1999). İn Mangoldt/Klein/Starck, Das Bonnergrundgesetz, Band 1, 4. Auflage.
• Ünver, Yener. (2005). Avrupa Biyo-Hukuk Sözleşmesinin Türk Hukuku’na Etkileri, Kamu Hukuku Arşivi Dergisi-KHukA, Kasım.
• Ünver, Yener. (2003). Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Ünver, Yener. (2007). Ceza Hukuku Felsefesi Açısından İnsan Onuru ve Mevzuatımız, Ceza Hukuku Dergisi, Y: 3, S: 7, Ağustos, s. 41-82.
• Witteck Lars/Erich Christina. (2003). Straf- und verfassungsrechtliche Gedanken zum Verbot des Klonens von Menschen, MedR, Heft 5, s. 258-262.
• Wolf, İn Brugger/Haverkate. (2002). Grenzen als Thema der Rechts- und Sozialphilosophie (ARSP-Beiheft Nr. 84).
• Zengin M. Ali, (2012), Biyolojik Uygulamalar ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında İnsan Haklarının Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara. İNTERNET KAYNAKLARI
• http://www.ankarastrateji.org/haber/ yeni-anayasa-calismalarinda-uzlasilan- 57-madde-797/, (E. T. 2.2.2014).
• http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/16928/klonlama.pdf, (E. T. 10.11.2013).
• http://www.tupbebek.com/modules.php?name=News& file=print &s138, (E. T. 06.7.2013).
• http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/eschg/gesamt.pdf, (E. T. 2.2.2014).
• http://www.jinekolojivegebelik.com/2012/06/blastokist-transferi.html, (E.T. 2.2.2014).
• http://www.stern.de/wissen/natur/stammzellforschung-gesetzeslage-in-der- eu-551959.html (E.T. 2.2.2014).
• http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_&Itemid=35, (E. T. 28.1.2014).
• http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&Itemi35 (E.T. 28.1.2014).
• http://www.3sat.de/nano/glossar/stammzell_eu.html (E.T. 2.2.2014)