Vesayete ilişkin olanlar dışında Türk Medeni Kanunu’nda yer alan çekişmesiz yargı işleri

Yıl 2013, , 923 - 970, 01.12.2013

Cenk Akil

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001731

Cited By: 5

Öz

Medeni yargı, Roma hukukundan bu yana kendi içinde çekişmeli ve çekişmesiz yargı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Çekişmesiz yargı pek çok ülkede ayrı bir usul kanunda düzenlenmiştir ya da çekişmeli yargıyı da düzenleyen aynı kanun içerisinde farklı bir başlık altında düzenlenmiştir. Çekişmesiz yargının niteliğinin ne olduğu konusunda onun yargısal bir faaliyet, idarî bir faaliyet ve hem yargısal hem idarî bir faaliyet olduğu görüşleri ileri sürülmüştür. Çekişmesiz yargının yargısal bir faaliyet olduğu görüşü giderek yaygınlık kazanmaktadır. Çekişmeli yargı ile çekişmesiz yargıyı birbirinden ayırmak için çeşitli kriterler ileri sürülmüştür. Bunların başlıcaları ihtilaf yokluğu kriteri, sübjektif hakların yokluğu kriteri, re’sen harekete geçme kriteri, önleyici tesir kriteri ve inşâî tesir kriteridir. Hukukumuzda çekişmesiz yargı işleri ilk kez 12.1.2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile bir çatı altında toplanmıştır. Çalışmada vesayete ilişkin olan dışında Türk Medeni Kanunu’nda yer alan çekişmesiz yargı işleri ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Medeni usul hukuku, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, çekişmeli yargı, çekişmesiz yargı, yargısal faaliyet, idarî faaliyet

Non-Contentious Affairs in Turkish Civil Code other than the ones Related to Guardianship

Öz

Since Roman Law, civil procedure has been divided into two parts as the “non-contentious jurisdiction” and the “contentious jurisdiction”. In many countries, non-contentious jurisdiction is regulated either by separate judicial code or as a separate title under the law on the contentious jurisdiction. Different ideas have been put forward regarding the nature of the non-contentious jurisdiction; such as being a judicial activity, being an administrative activity or being both a judicial and an administrative activity. The idea stating that ex parte proceeding is a judicial activity is gradually becoming widespread. Different criteria have been put forward in order to distinguish the contentious jurisdiction from the non-contentious jurisdiction. The primary ones of these criteria are the criterion of nonexistence of conflict, the criterion of non-existence of subjective rights, the criterion of inquisitorial system, the criterion of preventive influence and the criterion of constitutive impact influence. The matters of non-contentious jurisdiction have been gathered together first in our law with the Code of Civil Procedure Number 6100 and dated 12.01.2011. This study examines non-contentious jurisdiction in the Turkish Civil Code except those in the guardianship

Anahtar Kelimeler

Law of Civil Procedure, Code of Civil Procedure, contentious juricsdiction, non-contentious jurisdiction, judicial activity, administrative activity

Kaynakça

• Akipek, Jale/ Akıntürk, Turgut. (2007). Türk Medeni Hukuku, Birinci Cilt, Başlangıç (Akipek/Akıntürk, Medeni Hukuk). Kişiler Hukuku. (6.bs). İstanbul,
• Akipek, Jale/ Akıntürk, Turgut. (2009). Eşya Hukuku. (1. bs) İstanbul, (Akipek/Akıntürk, Eşya Hukuku).
• Alangoya, Yavuz. (2005). İsviçre Hukukunda Çekişmesiz Yargıya İlişkin Düşünceler. Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, 30 Eylül-11 Ekim, 110-126, (Alangoya, Toplantı).
• Alangoya, Yavuz/ Yıldırım, Kamil/ Deren-Yıldırım, Nevhis. (2006). Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısı Değerlendirmeler ve Öneriler. İstanbul, (Alangoya/Yıldırım/Deren-Yıldırım, Değerlendirmeler).
• Alangoya, Yavuz/ Yıldırım, Kamil/ Deren-Yıldırım, Nevhis. (2009). Medenî Usul Hukuku Esaslar. (7. bs) İstanbul, (Alangoya/Yıldırım/Deren- Yıldırım, Esaslar).
• Ansay, Sabri Şakir. (1960). Hukuk Yargılama Usulleri (7. bs) Ankara.
• Arslan, Ramazan / Tanrıver, Süha. (2001). Yargı Örgütü Hukuku (2. bs) Ankara.
• Atalı, Murat. (2005). Avusturya Hukukunda Çekişmesiz Yargı. Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, 30 Eylül-11 Ekim, (49-105).
• Azrak, Ülkü. (1969) Yargı ve idare: 2 Fonksiyonun karşılaştırılması üzerine bir teorik deneme. İÜHFM. (1-4), 129-155.
• Baermann, Johannes. (1955) Echtes Streitverfahren in der Freiwilligen Gerichtbarkeit. AcP, (154), 373-421.
• Balta, Tahsin Bekir. (1972). İdare Hukuku Genel Konular. Ankara.
• Bernhardt, Wolfgang. (1951). Grundriss des Zivilprozessrechts. Tüblingen.
• Bettermann, (1957). Die freiwillige Gerichtsbarkeit im Spannungsfend zwischen Verwaltung und Rechtsprechung. FS für Friedrich Lent zum 75. Geburstag. München.
• Bilge, Necip / Önen, Ergun. (1978). Medeni Yargılama Hukuk u (3. bs). Ankara.
• Blomeyer, Karl (1938). Freiwillige Gerichtsbarkeit und Zivilprozess. Festschrift für Justus Wilhelm Hedemann, Jena, 191-205.
• Bork, Reinhard. (2004).Die Erneuerung der Freiwilligen Gerichtsbarkeit aus der deutscher Sicht. ZZP, 117, 399-420 Bötticher, Eduard. (1956)
• Abaenderbarkeit und Rechtskaft im
• Funktionsbereich der Freiwilligen Gerichtbarkeit. JS, 582-588.
• Budak, Ali Cem. (2004). Prof. Dr. Baki Kuru’nun Nizasız Kaza İsimli Eserinden Beri Çekişmesiz Yargı Alanında Meydana Gelen Başlıca Değişiklikler. 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, 273- 306, (Budak, Armağan).
• Budak, Ali Cem. (2005). Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı. Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, Ankara. 128-187, (Budak, Toplantı).
• Canstein, Raban von (1880). Lehrbuch der Geschichte und Theorie des Oesterreichisschen. C. I. Berlin.
• Dural, Mustafa/ Öğüz, Tufan/ Gümüş, Mustafa Alper. (2010). Türk Özel Hukuku. İstanbul.
• Dural, Mustafa/ Öz, Turgut. (2009). Türk Özel Hukuku. (4. bs) İstanbul.
• Fasching, Hans. (1990). Lehrbuch des österreichischen Zivilprozessrechts. (2. bs) Wien. Gasser, Dominik / Rickli, Brigitte. (2010). Schmeizerische
• Zivilprozessordnung, Kurzkommentar (1. Bs) Zürich / St. Gallen.
• Giritli, İsmet/ Bilgen, Pertev/ Akgüner, Tayfun. (2008) İdare Hukuku. (3. bs) İstanbul.
• Gözler, Kemal. (2009). İdare Hukuku. (2. bs). Bursa.
• Gözübüyük, Şeref/ Tan, Turgut. (2008) İdare Hukuku (6. bs) Ankara.
• Grunsky, Wolfgang. (2008). Zivilprozessrecht. (13. bs). Köln-München.
• Guldener, Max. (1954). Grundzügeder Freiwilligen Gerictzbarkeit der Schweiz. Zürich.
• Habscheid, Walther (1954). Zum Streitverfahren der Freiwilligen Gerichtbarkeit JS, 689-691.
• Hanağası, Emel. (2009). Davada Menfaat. Ankara.
• Karafakih, İsmail Hakkı. (1952). Hukuk Muhakemeleri Usulü. Ankara.
• Karslı, Abdurrahim. (2011). Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı (2. bs). İstanbul.
• Klein Franz/Engel, Friedrich. (1927). Der Zivilprozess Oesterreichs. Mannheim.
• Kollhoser, Helmut. (1980). Zur Problematik eines “Allgemeinen Teiles” in einer Verfahrensardnung für die Freiwillige Gerichtbarkeit. ZZP. (3), 265-311.
• Konuralp, Haluk/Tercan, Erdal. (2003). Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri ile Kişiler Hukuku Hükümlerinin Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı I, Eskişehir, 3-37. König, Bernhardt. (1979). Grundlagen des österreichischen
• Ausserstreitverfahrens. ZZP,(3), 306-321.
• Kummer, Max. (1984). Grundriss des Zivilprozessrecht. (4. bs) Bern.
• Kurt Konca, Nesibe. (2009). Medenî Usûl Hukukunda Alenîyet İlkesi, Ankara.
• Kuru, Baki. (1961). Nizasız Kaza. Ankara. (Kuru, Nizasız Kaza).
• Kuru, Baki. (2001). Hukuk Muhakemeleri Usulü. İstanbul. (Kuru, Usul I).
• Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder. (2012). Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. (23. bs). Ankara
• Kuru, Baki / Budak, Ali Cem. (2010). Tespit Davaları. (2. Bs) İstanbul.
• Lent, Friedrich / Habscheid Walter. (1962). Freiwillige Gerichtsbarkeit (4.bs) München-Berlin.
• Leiopold Schwab. (1960). Das Verhaeltnis der Freiwilligen Gerichtsbarkeit zur Stretigen Gerichtsbarkeit – eine Frage der Verfahrensart. Bonn.
• Lindacher, Walther. (1978). Verfahrengrundsaetzein der Freiwilligen Gerichtbarkeit. JuS, (9), 557-584.
• Meriç, Nedim (2011), Tasarruf İlkesi.Ankara.
• Musielak, Hans-Joachim. (2004). Grundkurs. ZPO. (7. bs). München.
• Niese, Werner(1960). Beurkundung als Rechtspflegeakt. ZZP, (1-2), 1-45.
• Nikisch, Arthur. (1952). Zivilprozessrecht (2.bs.). Tübingen.
• Oğuzman, Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe. (2009). Kişiler Hukuku, İstanbul. (Oğuzman / Seliçi / Oktay-Özdemir, Kişiler Hukuku).
• Oğuzman, Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe. (2009). Eşya Hukuku, İstanbul. (Oğuzman / Seliçi / Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku).
• Onar, Sıddık Sami. (1966). İdare Hukukunun Umumi Esasları, C. I (3.bs.), İstanbul.
• Onar, Sıddık Sami/ Belgesay, Mustafa Reşit. (1944). Adliye Hukukunun Umumi Esasları. İstanbul.
• Öden, Merih. (2010). Anayasa Hukuku Açısından Çekişmesiz Yargı. Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu’na Armağan. Ankara.
• Özbudun, Ergun. (2008). Türk Anayasa Hukuku. (9. bs). Ankara.
• Özekes, Muhammet. (2003). Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı. Ankara. (Özekes, Hukuki Dinlenilme).
• Özekes, Muhammet. (2008). Çekişmesiz Yargıda İlgililerin Kanun Yoluna Başvuru Hakkı. Bilge Öztan’a Armağan, 685-691. (Özekes, Armağan).
• Öztan, Bilge. (1997). Şahsın Hukuku (7. bs). Ankara, (Öztan, Şahsın Hukuku).
• Öztan, Bilge. (2007). Aile Hukuku (4. bs). Ankara, (Öztan, Aile Hukuku).
• Pekcanıtez, Hakan/ Atalay, Oğuz/ Özekes Muhammet. (2012). Medeni Usul Hukuku (13. bs). Ankara.
• Pikar, Heinz/ Henn, Karl-Eugen. (1963). Lehrbuch der Freiwilligen Gerichtsbarkeit. Köln-Berlin-München.
• Postacıoğlu, İlhan. (1975). Medeni Usul Hukuku Dersleri. (6. bs). İstanbul.
• Rosenberg, Leo. (1956). Lehrbuch des deutschen Zivilprozessrecht. München.
• Rosenberg, Leo/Schwab, Karl Heinz/Gottwald, Peter. (2010). Lehrbuch des deutschen Zivilprozessrecht (17. bs). München.
• Staehelin, Roland. (1941). Die systematische Darstellung der Behandlung der nichtstreitigen Gerichtsbarkeit im schweizerischen Recht. Zürich.
• Stein, F. (1928). Grundriss des Zivilprozessrechts und des Konkursrechts. (3. bs). Tübingen.
• Tanör, Bülent/ Yüzbaşıoğlu, Necmi. (2009). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku (9.bs). İstanbul.
• Tanrıver, Süha. Yeni Medeni Kanun’un Mirasa İlişkin Hükümlerde Getirmiş Olduğu Değişikliklerin Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Açısından Etkilerinin Tespiti ve Değerlendirilmesi. Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-I, Eskişehir 9-10 Kasım 2002, s. 113-129. (Tanrıver, Toplantı).
• Tanrıver, Süha. (2005) Noterlerin İşlevleri Alanında Yeni Gelişmeler. Makalelerim I. (Tanrıver, Makalelerim).
• Tanrıver, Süha. (2010). Türk Hukuku Bağlamında Çekişmesiz Yargı ve Noterlik. Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan. Ankara. (Tanrıver, Armağan).
• Üstündağ, Saim. (1959). Tapu Kütüğünün Tashihi Davası. İstanbul. (Üstündağ, Dava).
• Üstündağ, Saim. (2000). Medeni Yargılama Hukuku Ders Kitabı. (7. bs) İstanbul. (Üstündağ, Ders Kitabı).
• Wach, Adolf. (1885). Handbuch des Deutschen Civilprozessrechts.
• Walther, Fridolin (2004). Die Aktuelle Stuation der Freiwilligen Gerichtbarkeit nach schweizerischem Recht. ZZP, 2004/3. 421-443.
• Wettstein, Half Rudolf. (1957). Die Aufgabe der freiwillligen Gerichtsbarkeit als Teil des Zivilverfahrens. Zürich.
• Wolff, Karl. (1948). Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts. (2. bs) Wien.
• Yıldırım, Kamil. (2005). Alman Hukukunda Çekişmesiz Yargı. Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-IV, Ankara / 30 Eylül – 11 Ekim 2005, s. 18-48.