RESTITUTION OF FORFEITED RIGHTS (Judicial Records Code Nr.5352 Article 13/A)

Yıl 2007, , 1 - 53, 01.12.2007

Çetin Arslan

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000313

Öz

“Yasaklanmış hakların geri verilmesi”, belli bir suç veya cezaya mahkûmiyete bağlı olarak gerek Ceza Kanunu’nda gerekse diğer kanunlarda öngörülen çeşitli hak yoksunluklarının giderilmesini sağlayan hukuki çaredir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun benimsediği yaptırım teorisi gereği sürekli hak yoksunluğunun benimsenmemiş olduğu gerekçesiyle konuya ilişkin bir hükme, ne bu Kanunda ne de 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer verilmiştir. Ancak diğer kanunlarda öngörülen sürekli hak yoksunluklarının hüküm ifade etmeye devam etmeleri nedeniyle, bu konuda tekrar bir düzenleme yapılması ihtiyacı ortaya çıkmış ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na 13/A maddesi eklenmek suretiyle yeniden düzenlenmiştir. Çalışmamızda bu yeni düzenleme, özellikle 765 sayılı mülga Türk Ceza Kanunu (md.121–124) ile 1412 sayılı mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda (md.416–420) konunun düzenlendiği hükümlerle mukayese edilmek suretiyle incelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Yasaklanmış hakların geri verilmesi, Memnu hakların iadesi, Hak yoksunluğu, Hak mahrumiyeti, Adli Sicil Kanunu md.13/A

RESTITUTION OF FORFEITED RIGHTS (Judicial Records Code Nr.5352 Article 13/A)

Öz

“Restitution of forfeited rights” is a legal remedy for the loss of diverse rights related to a specific crime or punishment either in the Penal Code or other laws. Neither in the Turkish Penal Code nor in the Criminal Procedural Code Law 5271 are them clauses with regards to this issue because of the sanction policy adopted by the Turkish Penal Code Law 5237. But because of the perpetuation of the loss of rights foreseen in other laws, it turned out that there was a need for a new regulation; this regulation was accomplished by adding Article 13/A to the Law 5352. In our study, we examined this new regulation by comparing it with the ones of the obsolete laws Turkish Criminal Code Law 765 and Criminal Procedural Code Law 1412

Anahtar Kelimeler

Restitution of forfeited rights, Lost of rights, Judicial

Kaynakça

• sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun Bu Kanunu Hazırlayan Komisyon Tarafından Yazılan Esbabı Mucibesi, Hapishane Matbaası, Ankara 1937.
• Adalet Bakanlığınca Hazırlanan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Tasarısı ve Gerekçesi (2003), Ankara 2003.
• Akdağ, Selami, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Şerhi, Olgaç Matbaası, Ankara 1978.
• Artuç, Mustafa/ Gedikli, Cemil, Yeni Yargıtay Kararları Işığında TCK- CMK-CGİK Çocuk Koruma ve 5560 Sayılı Kanunla Getirilen Yenilikler (Yeni Ceza Adalet Sistemi), 2.Baskı, Kartal Yayınevi, Ankara 2007.
• Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, Caner, 5237 Sayılı Yeni TCK.’ya Göre Hazırlanmış Ceza Hukuku Genel Hükümler I, Yeniden Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2006.
• Aygen, Dilaver, Açıklamalı İçtihatlı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun, Turhan Yayınevi, Ankara 2002.
• Balkuvvar, Ziya, “Memnu Hakların İadesi Müessesesi”, Adliye Ceridesi, Sa.11,Ankara 1942.
• Centel, Nur, “Yeni Türk Ceza Yasası ve Kadın”, http:// www. nurcentel. com/ makaleler/ yenitckvekadin. pdf, 03.05.07.
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5271 Sayılı Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ve İlgili Mevzuata Göre Yenilenmiş 3. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2005.
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile İlgili Mevzuata Göre Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 4.Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2006.
• Çiçek, İbrahim, Açıklamalı Adli Sicil Kanunu, Kazancı Hukuk Yayınevi, İstanbul 2007.
• Demir, Ali, “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi Konusu Üzerine Bir İnceleme,” Adalet Dergisi, Yıl: 81, Sa.5,1990.
• Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yenilenmiş- Genişletilmiş 2.Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, C. 3, 10.Bası, İstanbul 1985.
• Erem, Faruk/Danışman, Ahmet/Artuk, Mehmet Emin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 1997.
• Erman, Sahir, Askeri Ceza Hukuku, Umumi Kısım ve Usul, 2. Bası, İstanbul 1960.
• Ermiş, Minip, “TCK ve CMK Aralık 2006 Değişiklikleri”, http:// www. turkhukuksitesi. com/ makale_ 533. htm, 03.05.07.
• Ersoy, Yüksel, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2002.
• Gözübüyük, Abdullah Pulat, Alman, Fransız, İsviçre ve İtalyan Ceza Kanunlarıyla Mukayeseli Türk Ceza Kanunu Şerhi, C. 1, Genişletilmiş 5.Bası, İstanbul (tarihsiz).
• Günal, Yılmaz, Adli Yolla Memnu Hakların İadesi, AÜSBF Yayınları No:123–105, Sevinç Matbaası, Ankara 1961.
• Hafızoğulları, Zeki, “5237 s. Türk Ceza Kanununda Cezalar ve Güvenlik Tedbirleri”, http:// www. abchukuk. com/ cezahukuku/ guvenlik- tedbirleri. html, 06.05.07.
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Temel Bilgiler, Şeçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• Hatipoğlu, Muzaffer/ Parlar, Ali, Açıklamalı Gerekçeli İçtihatlı Seçim Kanunları ve Seçim Suçları, Ankara 2004.
• İçel, Kayıhan, “Anayasa Hükümleri ve Yüksek Mahkemelerin Kararları Çerçevesinde Af, Şartla Salıverme ve Ertelemeye İlişkin Yasal Düzenlemelerin Yasaklanmış Haklar Üzerindeki Etkileri”, Anayasa Yargısı, http://www.anayasa.gov.tr/eskisite/anyarg18/ICEL.PDF, 03.05.07. s.209–218, İçel,
• Kayıhan/Sokulu-Akıncı, Füsun/
• Adem/Mahmutoğlu, Selami F/Ünver, Yener, İçel Yaptırım Teorisi,
• Kitap, Beta Yayınevi, İstanbul 2000. Özgenç, İzzet/ Sözüer,
• Kömürcü, Mehmet, Adli Sicil Kayıtları Sabıka kayıtlarının Silinmesi ve İlgili Konular, 3.Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2005.
• Köni, Burhan, “Önsöz”, in: Adli Yolla Memnu Hakların İadesi, AÜSBF Yayınları No:123–105, Sevinç Matbaası, Ankara 1961.
• Kunter, Nurullah, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenileştirilmiş ve Geliştirilmiş 8. Bası, İstanbul 1986.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Ferudun/Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 15.Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2006.
• Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Cilt II-III, Beta Yayınevi, stanbul 1992.
• Özbek, Veli Özer / Bacaksız, Pınar/ Doğan, Koray, Ceza Hukuku Bilgisi Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• Özbek, Veli Özer, Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı (Açıklamalı- Gerekçeli-İçtihatlı), Cilt 1, Genel Hükümler (Madde 1–75), 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• Özbek, Veli Özer/ Doğan, Koray, “Ceza Muhakemesi Kanunu’nda 5560 sayılı Kanun’la Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Ceza Hukuku Dergisi, Sa.2, Aralık 2006.
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• Öztürk, Bahri, Ceza Hukuku ve Emniyet Tedbirleri Hukuku, Ankara 1994.
• Öztürk, Bahri/ Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Yeni TCK’ya Göre Yenilenmiş 9.Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• Pradel, Jean, Çağdaş Sistemlerde Karşılıklı Ceza Usulü, ISISC Kolokyumlarının Sentez Raporu (Çev. Sulhi Dönmezer) Beta Yayınevi, İstanbul 2000.
• Savaş, Vural/ Mollamahmutoğlu, Sadık, Türk Ceza Kanunu Yorumu, C. 1, Ankara 1995.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara 1998.
• Sözüer, Adem, “Türk Hukukunda Af, 4454 ve 4616 Kanunlarda Öngörülen Şartla Salıverme ve Ertelemeye İlişkin Hükümlerin Hukuksal Niteliği ile Bu hükümlerin Anayasaya Uygunluğu Sorunu”, Anayasa Yargısı, s.233–234 (http:// www. anayasa. gov.tr/ eskisite/ anyarg18/ SOZUER. PDF, 03.05.07).
• Sözüer, Adem/ Dursun, Selman, “TCK, CMK ve Kabahatler Kanunu’ndaki Son Değişiklikler Ne Getiriyor?”, Hukuki Perspektifler Dergisi, Sa.9, Aralık 2006.
• Şimşek, Cem, “5352 sayılı Adli Sicil Kanunu Kapsamında Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi ve Bu Kurumun 765 Sayılı Yasa Kapsamındaki Memnu Hakların İadesinden Farkları”, Manisa Barosu Dergisi, Yıl 26, Sa.100, Ocak 2007.
• T.C. Adalet Bakanlığı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Tasarısı, Ankara 2000.
• Taner, Tahir, Ceza Hukuku Umumi Kısım, İÜHF Yayını No: 95, İstanbul 1949.
• Taşdemir, Kubilay/ Özkepir, Ramazan, Son Değişikliklerle Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Turhan Yayınevi, Ankara 2000.
• Toroslu, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ekim 2005.
• Toroslu, Nevzat, “Ertelenmiş Mahkûmiyetin Memuriyete Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Jale Akipeke’e Armağan, Konya 1991.
• Turhan, Faruk, “Yeni Türk Ceza Kanunu’na Göre Ceza Mahkûmiyetinin Sonucu Olarak Seçme ve Seçilme Hakkından Yoksunluk”, Yerel Siyaset Aylık Bilimsel Siyasi Dergi, http:// www. yerelsiyaset. com/v2/ index. php? goster= ayrinti& id=634, 31.07.07.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, 10.Baskı, Ankara 2005.
• Uygun, Mehmet/ Savaş, Vural/ Mollamahmutoğlu, Sadık, Ceza Genel Kurulu Kararları (1987), Yarı-Açık Cezaevi Matbaası, Ankara 1987.
• Uygun, Mehmet/ Savaş, Vural/ Mollamahmutoğlu, Sadık, Ceza Genel Kurulu Kararları (1988–1989–1990–1991), Adalet Matbaacılık, Ankara 1991.
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yenilenmiş 9.Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2005.
• Yılmaz, Zekeriya, “Hak Yoksunlukları ve Yasaklanmış Hakların Geri verilmesi Kurumu Üzerine Bir Değerlendirme”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, Yıl 2, Sa.7, Mart 2007.
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 9.Baskı, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 2002
• Yüce, Turhan Tufan, Ceza Hukuku Dersleri, C.1, Manisa 1982.
• Yüksek Mahkeme Kararları (Özel Arşiv).