Türk Ceza Hukuku açısından ötanazi

Yıl 2016, Cilt: 65 Sayı: 4, 1481 - 1516, 01.12.2016

Özge Demirörs Sevinç Arslan Hızal

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001839

Cited By: 7

Öz

Tıbbi teknolojik gelişmelerin baş döndürücü bir hızla yaşandığı günümüzde insan ömrü uzamış ancak bu uzama yaşlılıkla ilgili oldukça önemli tıbbi, sosyal ve ekonomik sorunları beraberinde getirmiştir. Bununla birlikte stresli yaşam tarzının, biyolojik ve kimyasal dış faktörlerin de etkisiyle kronik hastalıkların ve kanserlerin görülme sıklığı da artmıştır. Tüm bu faktörlerin etkisiyle yatağa bağımlı ve kendi başına yaşamını sürdüremeyecek derecede yaşlı veya bakıma muhtaç kişilerin ya da tedavisi mümkün olmayan ( ), dayanılmaz derecede acı ve ıstırap veren hastalıklara yakalanan kişilerin de sayısı artmıştır. Bu aşamada, aslında insanlık tarihinin her döneminde tartışılmış ve kitaplara, filmlere konu olmuş olan ötanazi, kurtarıcı bir meleğin kanatlarını takarak yeniden karşımıza çıkmıştır. Ötanazi sadece tıbbi ve etik bir tartışma konusu olmayıp felsefi, sosyolojik ve dini tartışmaları da içinde barındırmaktadır. Ancak elbette ki gerçekleştirilme biçimi bakımından öncelikle hukukun konusu olmuştur. Bu çalışmada öncelikle ötanazi kavramının anlamı ve türleri üzerinde durulduktan sonra, uygulamada sıklıkla karıştırılan diğer kavramlardan ayrılan yönleri ortaya konulmaya çalışılacaktır. Ötanazinin meşruiyetine ilişkin genel tartışmalara yer verildikten sonra da ülkemizde Türk Ceza Hukuku ve diğer mevzuat bakımından ötanazinin uygulanıp uygulanamayacağı ele alınacaktır

Anahtar Kelimeler

Aktif ötanazi, pasif ötanazi, talep üzerine öldürme, intihara yardım, DNR (Do Not Resuscitate) talimatı

Euthanasia In Terms Of Turkish Criminal Law

Öz

Today the life expectancy has obviously been extended in parallel with the overwhelming advancements in medical technology however this extension has also brought together quite significant problems in medical, social and economic aspects. In addition to that the number of the incidents with respect to chronicle diseases and cancers has gradually increased with the influence of stressful life style, biological and chemical outer factors. On the other hand the number of the people who have to survive being dependent on bed and in need of a permanent care as well as those who suffer unendurable pains by incurable diseases has also increased. At this stage, euthanasia, which has been a matter of dispute as well as a subject to films and books for ages, has emerged as an angel with wings on. Euthanasia is not only a subject of medical and ethical disputes but also includes philosophical, sociological and religious debates. Of course it has been primarily the subject of law in terms of application method. Once this study is mainly focused on the meaning of concepts and types of euthanasia it is aimed to reveal some different aspects apart from the other concepts in practice. After emphasizing some general debates of the legitimacy, the applicability of euthanasia in our country in terms of Turkish Criminal Law and other legislation is discussed

Anahtar Kelimeler

Active euthanasia, passive euthanasia, murdering on demand, assistance in suicide, DNR (Do not Resuscitate) Instruction

Kaynakça

• Alan Akcan, Esra, (2013), Türk Hukukunda Ötanazi, Ötanazi, Ed. Çağatay Üstün, Ege Üniversitesi Basımevi, Sayı. 122, İzmir, ss.97-141.
• Apaydın, Cengiz, (2011),Olası Kastla İnsan Öldürme Suçu, Suç ve Ceza Ceza Hukuku Dergisi, Sayı 2, ss.1-91.
• Artuk, Mehmet Emin, (1994), İntihar ve İntihara Yardım Suçu Üzerine Bir Deneme, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:1-2, Konya, ss.113-142.
• Artuk, Mehmet Emin, (1994), Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukunda İntihara İkna ve Yardım Suçu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları,Cilt:1-8, Sayı:1-3, ss.7-60.
• Artuk, Mehmet Emin, (1992-1993), Talep Üzerine Öldürme, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları, Cilt:7, Sayı:1-3, s.19 vd.
• Artuk, Mehmet Emin/ Yenidünya, Ahmet Caner, (2011),Ötanazi,Hukuk ve Etik Boyutuyla Ötanazi,Der: Nur Centel,12 Levha Yayınları,İstanbul, ss.107-140.
• Artuk, Mehmet Emin/ Gökçen, Ahmet/Yenidünya, Ahmet Caner, (2009),Türk Ceza Kanunu Şerhi,Cilt:3,Turhan Kitabevi,Ankara.
• Artuk, Mehmet Emin/ Gökçen, Ahmet/ Yenidünya, Ahmet Caner, (2014), Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, AdaletYayınevi, Ankara. Bayraktar, Köksal,
• (1972),Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu,(Doktora Tezi),İstanbul.
• Brunhöber, Beatrice, (2014), Ceza Hukuku ve Hukuk Felsefesi Bakış Açısından Ölüme Yardım, Tıp/Sağlık Hukuku, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 14, Çev. Ünver, Yener, Seçkin Yayınları, ss.205- 218.
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem, (2011),Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, C:1, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem, (2011),7. Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
• Demirbaş, Timur, (2014),Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Doğan, Cahit, (2011), Tedaviyi Kabul Etmeme ve Durdurma Hakkı, II.Uluslararası Sağlık Hukuku Sempozyumu 13-14 Kasım 2009 İstanbul, XII Levha Yayınları, İstanbul, ss.307-357.
• Dönmezer, Sulhi/ Erman,Sahir, (1997), Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, C:I, 12. Bası, İstanbul.
• Ekici Şahin, Meral, (2012),Ceza Hukukunda Rıza, XII Levha Yayınları, İstanbul.
• Erem, Faruk, (1985),Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler,Cilt:4,Ankara.
• Gemalmaz, Mehmet Semih, (2010),Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 7. Baskı, Legal Yayınevi, İstanbul.
• Gencer, Zafer Adem, (2014),Ceza Hukuku Kapsamında Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu, Bilge Yayınevi, Ankara.
• Gökcan, Hasan Tahsin, (2014),Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Gökcen, Ahmet/ Balcı, Murat, (2012), Kasten Öldürme ve Yaralama Suçlarının İhmali Davranışla İşlenmesi (TCK m. 83,88), CHD Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 7, Sayı 18, ss.7-30.
• Gürleyen, Bade, (2007), Türkiye “Pasif Ötanazi” Cenneti, Bizim Sağlık, Metropol (06.01.2015).
• http://www.bizimsaglik.com/c/ho.asp?id=4229, Güven,Kudret,
• (2000),Kişilik Hakları ve Ötanazi,Nobel Yayın Dağıtım,Ankara.
• İnceoğlu, Sibel, (1999),Ölme Hakkı Ötanazi,İstanbul.
• Hafızoğulları, Zeki/ Özen, Muharrem, (2012),Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Tıpkıbasım 5. Baskı, US-A Yayıncılık, Ankara.
• Hakeri, Hakan, (2014),Ceza Hukuku Genel Hükümler-Temel Bilgiler, 11. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Hakeri, Hakan, (2011), Hasta Hakları ve Ceza Hukuku İlişkisi, II. Uluslararası Sağlık Hukuku Sempozyumu 13-14 Kasım 2009 İstanbul, XII Levha Yayınları, İstanbul, ss. 65-84.
• Hakeri, Hakan, (2010), Hekimlerin Cezai Sorumluluğu,Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Girne-Amerikan Üniversitesi Sağlık Hukuku Sempozyumu, 2-3 Mart 2009 Girne/KKTC, Adalet Yayınevi, Ankara, ss.1-34.
• Hakeri, Hakan, (2009), Hekimlerin Cezai Sorumluluğu,Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk, Sempozyum, Bildiriler, Mersin Barosu Yayınları, Şen Matbaa, Ankara, ss.61-147.
• Hakeri, Hakan, (2015),Tıp Hukuku,10. Baskı,Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Hakeri, Hakan / Ünver, Yener/ Yenerer Çakmut, Özlem, (2010),Tıp/Sağlık Hukuku Mevzuatı,Seçkin Yayıncılık,Ankara.
• Hızal, Sevinç Arslan, (2015), Kamu Hastaneleri Birliği Yönetiminin Hukuki Yapısı ve Yöneticilerin Tıbbi Organizasyondan Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İzmir.
• Koca, Mahmut, (2006), YTCK’da Hukuka Uygunluk Sebepleri, CHD Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 1, Sayı 1, ss.115-148.
• Maden, Mehmet, (2013), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Ötanazi ile İlgili Kararları Hakkında Bir Değerlendirme, Tıp Hukuku Dergisi, Cilt. 2, Sayı. 3, ss.11-30.
• Magnus, Dorothea, Ölüme Yardım ve Demans, Tıp/Sağlık Hukuku, Karşılaştırmalı Güncel Ceza hukuku Serisi 14, Çev. Öz, Kerem, (2014), Seçkin Yayınları, ss.219-233.
• Meran, Necati, (2005),Yeni Türk Ceza Kanununda Kişilere Karşı Suçlar,Seçkin Yayıncılık,Ankara.
• Namal, Arın, (2013), Etik Açıdan Ötanazi ve Türleri,Ötanazi, Ed. Üstün, Çağatay, Ege Üniversitesi Basımevi, Sayı. 122, İzmir, ss.31-76.
• Oder, Bertil Emrah, (2011),Hak ve Özgürlükler Temelinde Ötanazi: Anayasa Hukuku Bakımından Bir Değerlendirme Hukuk ve Etik Boyutuyla Ötanazi, Der:Centel, Nur, 12 Levha Yayınları,İstanbul,ss.1-26.
• Oğuz, Yasemin, (2001), Ötanaziye Etik Yaklaşım,Tıp Etiği Açısından Yaşamın Son Döneminde Karar Verme Süreçleri,Medikal Etik (Doğum,Ölüm Süreçleri ve Yaşamın Anlamı,Ed:Hatemi, Hüsrev/ Doğan, Hanzade,İstanbul.
• Ömeroğlu, Ömer, (1993), Ötanazi, Türkiye Barolar Birliği Dergisi,Sayı:2, ss.187-205.
• Özen, Muharrem/ Şahin, Meral Ekici, (2010), Ötanazi, Ankara Barosu Dergisi,S:4,ss.15-36.
• Özbek, Veli Özer/ Kanbur, M.Nihat/Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar/ Tepe, İlker, (2013),Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Özbek, Veli Özer/ Kanbur, M.Nihat/ Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar/ Tepe, İlker, (2013),Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayınları, Genişletilmiş ve güncellenmiş 5. Baskı, Ankara.
• Özgenç, İzzet, (2013),Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 8. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Özkara, Erdem, (2008), Ötanaziye Farklı Bir Bakış: Belçika’da ÖtanaziUygulaması ve Ülkemizdeki Durum, Türkiye Barolar Birliği Dergisi,Sayı:78, ss.105-122.
• Özlü, Tevfik, (2007), Hasta Hakları, Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu,Trabzon,ss.1-7.
• Öztürk, Bahri, (2008), Ötanazi, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, ss.104-108.
• Öztürk, Bahri/ Erdem, Mustafa Ruhan, (2013), Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Rosenau, Henning, Aktif Ötanazi, Çev. Erdağ, Ali İhsan, (2008), Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, ss.109-123.
• Schlögel, Herbert, Ötanazi ve Teoloji, çev:Taştan, Osman, (2002),Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,Cilt:43,Sayı:1,ss.293-299.
• Sert, Gürkan, (2004),Hasta Hakları Uluslararası Bildirgeler ve Tıp Etiği Çerçevesinde, Babil Yayınları, Erzurum.
• Soyaslan, Doğan, (2012),Ceza Hukuku Özel Hükümler, Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, Ankara.
• Şen, Ersan, (2006),Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu Cilt.1 (Madde 1-Madde 140), Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Tacir, Hamide, (2011),Hastanın Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı,On İki Levha Yayınları, İstanbul.
• Taneri, Gökhan, (2014),Hasta Hakları, Bilge Yayınevi, Ankara.
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan / Önok, R. Murat, (2014), Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Toroslu,Nevzat,(2010), Ceza Hukuku Özel Kısım,Savaş Yayınevi,Ankara.
• Ünver, Yener, (2009), Doktorların Malpraktis Nedeniyle Ceza Hukuku Sorumluluğu ve Malpraktis-Komplikasyon Ayırımı,Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk, Sempozyum, Mersin Barosu Yayınları, Şen Matbaa, Ankara, s.149-177.
• Ünver, Yener, (2007), Hekimin Cezai Sorumluluğu, Roche Sağlık Hukuku Günleri, 1. Tebliğler, ss.118-158.
• Ünver, Yener, (2011), TCK’nda Sağlık Personelinin Ceza Hukuku Sorumluluğuna Yol Açabilecek Hükümler,II.Uluslararası Sağlık Hukuku Sempozyumu 13-14 Kasım 2009 İstanbul, XII Levha Yayınları, İstanbul, ss.85-112.
• Ünver, Yener, (2011), Türk Ceza Hukuku Açısından Ötanazi, Hukuk ve Etik Boyutuyla Ötanazi, Der:Centel, Nur, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Disiplinlerarası Hukuk Çalışmaları Serisi No:1,İstanbul.
• Yaşar, Osman/ Gökcan, Hasan Tahsin/ Artuç, Mustafa, (2014), Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, 2. Cilt Md. 45-85, 2. Baskı Adalet Yayınevi, Ankara.
• Yenerer Çakmut, Özlem, (2003),Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından İncelenmesi, Legal Yayıncılık,İstanbul.
• Yenerer Çakmut, Özlem, (2010), Hastanın Tedaviyi Reddetme Veya Durdurma Hakkı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Girne-Amerikan Üniversitesi Sağlık Hukuku Sempozyumu, 2-3 Mart 2009 Girne/KKTC, Adalet Yayınevi, Ankara, ss.57-59.
• Yenerer Çakmut, Özlem, (2007), Tıpta Aydınlatma ve Rıza, Roche Sağlık Hukuku Günleri, 1 Tebliğler, I. Baskı, ss.1-31.
• Yılmaz, Battal, (2010), Açıklamalı-İçtihatlı Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Genişletilmiş 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara.