Osmanlı Hukukunda konut dokunulmazlığını ihlal suçu

Yıl 2016, Cilt: 65 Sayı: 4, 2305 - 2329, 01.12.2016

Esirgen Seda Örsten

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001863

Cited By: 3

Öz

Türk hukuk tarihinin önemli bir bölümünü oluşturan Osmanlı Devleti döneminde, konut dokunulmazlığına yönelik gerçekleştirilen saldırılar kadar, özel hayatın gizliliği çerçevesinde yapılan ihlallerin de cezalandırılmasıyla, gerek klasik dönemde şer’i hukuk-örfî hukuk, gerek Tanzimat döneminde kanunlaştırma faaliyetleri kapsamında, her dönem konut dokunulmazlığı kapsamlı bir güvence altına alınmıştır. Bu çalışma, konut dokunulmazlığına sağlanan güvencenin sınırlarını, İslam hukuku, kanunnameler ile Tanzimat dönemindeki ceza hukuku mevzuatı çerçevesinde belirlerken; şer’iye sicilleri ile arşiv belgelerinin ışığında uygulamaya yansımalarını ve XIX. yüzyıl sonu ile XX. yüzyıl başında Osmanlı hukukçularının görüşlerini de aktarmayı amaçlamaktadır. Sonuç olarak Türk hukuk tarihinde Cumhuriyet’in ilanı ve 1926 tarihli Türk Ceza Kanunu’nun kabulüyle farklı bir hukuk sistemi benimsenirken, konut dokunulmazlığının da sınırları genişlemiş; konut dokunulmazlığını ihlal suçunun ise, artık özgürlüklere karşı işlenen bir suç olarak kabul edildiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Konut dokunulmazlığı, konut dokunulmazlığını ihlal, Osmanlı ceza hukuku, 1858 Ceza Kanunu, ta’zir

Violation of Dwelling Immunity In Ottoman Law

Öz

This paper examines the inviolability of domicile and the punishment of its violation in Ottoman legal history. It was protected against not only attacks, but also violations of private life by Islamic law and orfi law (kanunname) during the classical age. In the Tanzimat era, the Penal Code of 1858 had a considerable impact on the concept of the inviolability of domicile. It will be tried to analyse the limits of the protection of the inviolability of domicile in light of Ottoman sharia court records and archival documents. Therefore, it concludes that the scope of inviolability of domicile has been expanded during the transition from Ottoman Empire to the Republic of Turkey

Anahtar Kelimeler

Inviolability of domicile, violation of dwelling immunity, Ottoman criminal law, Ottoman Penal Code of 1858, ta’zir

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri:
• A.MKT.DV., 91/94, 7 Şaban 1272 (M. 13 Nisan 1856).
• A.MKT. MVL., 55/48, 9 Zilkade 1268 (M. 25 Ağustos 1852).
• A.MKT.UM., 61/47, 28 Receb 1267 (M. 29 Mayıs 1851).
• A.MKT.UM., 132/13, 8 Receb 1269 (M. 17 Nisan 1863).
• DH.H., 42/3, 28 Cumadelûlâ 1329 (M. 20 Mayıs 1911).
• ZB., 459/10, 24 Mart 1320 (M. 6 Nisan 1904).
• Serap KESKİN KİZİROĞLU, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Konut Dokunulmazlığını
• İhlal Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, s. 6. 2004 yılında yürürlüğe giren 5237 sayılı
• Türk Ceza Kanunu, konut dokunulmazlığını ihlal suçunu İkinci Kitabın “Kişilere Karşı
• Suçlar” başlıklı ikinci kısmının “Hürriyete Karşı Suçlar” başlıklı yedinci bölümünde 116.
• maddede düzenlemiştir. ERGÜN, s. 31-33. Kitap ve Makaleler:
• Numaralı Mühimme Defteri (966-968/1558-1560, (1993). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını.
• ABDÜLHALİK MİDHAT. (1325). Hukuk-ı Cezaiyye, Dersaadet, Ahmed Saki Bey Matbaası.
• AHMED ZİYA. (1329). Mufassal Kanun-i Ceza ve Teferruatı Şerhi, İstanbul: Cihan Matbaası.
• AKGÜNDÜZ, Ahmed. (1990). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, C. I-IX, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayını.
• ARMAĞAN, Servet. (1976). “İslam Hukukunda Özel Hayatın Gizliliği”, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, C. VI, S: 3-4, s. 141-168.
• AVCI, Mustafa. (2014). Osmanlı Ceza Hukuku Genel Hükümler, Konya: Mimoza Yayınları.
• AYDIN, M.Akif. (2007). Türk Hukuk Tarihi, İstanbul: Hars Yayıncılık.
• CELALEDDİN ARİF. (1328). Hukuk-ı Esasiye, Kısm-ı Sâni, Dersaadet: Matbaa-i Hukukiye.
• CİN, Halil-AKYILMAZ, Gül. (2003). Türk Hukuk Tarihi, Konya: Sayram Yayınları.
• ÇINAR, Ali Rıza. (1999). Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçları, Ankara: Turhan Kitabevi.
• EKİNCİ, Ekrem Buğra. (2008). Osmanlı Hukuku-Adalet ve Mülk, İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• (OKUYUCU) ERGÜN, Güneş. (2010). Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçu, Ankara: Çakmak Yayınevi.
• GÖKÇEN, Ahmet. (1989). Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanundaki Ceza Müeyyideleri, İstanbul.
• GÖKDENİZ, Ömer Faruk. (2006). 262 Numaralı Hısn-ı Mansur (Adıyaman) Kadı Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• HALİL RIFAT. (1312). Külliyât-ı Şerh-i Ceza, İstanbul.
• İBRAHİM EDHEM. (1325). “Mesakinin Masuniyeti”, Mizan’ül-Hukuk, Sene: I, S: 24, s. 275-276.
• İSMAİL HAKKI. (1328). Hukuk-ı İdare, Kanaat Matbaası, Dersaadet. İSTANBUL KADI SİCİLLERİ, İstanbul: İSAM Yayınları. (www.kadisicilleri.org) (Erişim tarihi: 06.12.2016)
• (KESKİN) KİZİROĞLU, Serap. (2010). 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçu, Ankara: Adalet Yayınevi. KONAN, Belkıs. (2006). Osmanlı Devleti’ndeki Yabancıların Kapitülasyonlar Kapsamında Hukuki Durumu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• MEHMED REŞAD. (1307). Miyar-ı Ceza-Kanun-ı Ceza Şerhi.
• ÖRESİN, Hüseyin. (2007). Günümüz Hukukuyla Mukayeseli Olarak İslam Hukukunda Özel Hayatın Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ŞEKERCİ, Osman. (1996). İslam Ceza Hukukunda Tazir Suçları ve Cezaları, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat.
• ŞENSOY, Naci. (1945). “Konut Dokunulmazlığını İhlal Cürmü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, S: 3-4, s. 81-107.
• ŞENTOP, Mustafa. (2004). Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Hukuku, İstanbul: Yaylacık Matbaası.
• ÜÇOK, Coşkun-MUMCU, Ahmet-BOZKURT, Gülnihal. (2015). Türk Hukuk Tarihi, Ankara: Turhan Kitabevi.
• YAKUT, Esra. (2011). Osmanlı Hukukunda Tazir Cezaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YURTSEVEN, Yılmaz. (2001). Klasik Dönem Osmanlı Ceza Hukukunda Tazir Suç ve Cezaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.