İş kazası veya meslek hastalığından doğan rücu davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu Karşısında sorumluluğun kapsamı ve müteselsil sorumluluk

Yıl 2015, Cilt: 64 Sayı: 4, 1015 - 1070, 01.12.2015

Orhan Ersun Civan

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001798

Cited By: 2

Öz

İş kazası veya meslek hastalığından doğan rücu davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu karşısında gerek işverenin gerek üçüncü kişinin sorumluluğunun kapsamı ile ilgili ele alınması gereken konulardan ilki, iç tavan ve dış tavanın belirlenmesi sorunudur. Zira özellikle dış tavanın saptanmasıyla ilgili olarak Yargıtayın farklı hukuk dairelerinin farklı kararlarının bulunduğu görülmektedir. Ayrıca rücu davası açıldıktan sonra ilk peşin sermaye değerindeki artış veya eksilme gerçekleşebilmektedir. Bu durumun rücu hakkı üzerindeki etkisi de ele alınmalıdır. Türk Borçlar Kanunu md.55’de ise kısmen veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemelerinin tazminattan indirilemeyeceği düzenlenmiştir. Bu bağlamda rücu edilemeyecek sosyal güvenlik ödemeleriyle neyin kastedildiği araştırılmalıdır. Son olarak Yargıtay işveren ile üçüncü kişinin sigortalının uğradığı zarara birlikte sebep olmaları durumunda, ilgililerin Sosyal Güvenlik Kurumu karşısında müteselsilen ve müştereken sorumlu olduğuna hükmetmektedir. Ancak işveren ilk peşin sermaye değerinin tamamından üçüncü kişinin kusuruyla birlikte, üçüncü kişi ise ilk peşin sermaye değerinin yarısından işverenin kusuruyla birlikte sorumlu tutulmaktadır. Bu durumun ise hakkaniyete aykırı sonuçlar doğurması muhtemeldir

Anahtar Kelimeler

İlk peşin sermaye değeri, rücu edilemeyecek ödemeler, dış tavan, müteselsil sorumluluk, farklılaştırılmış teselsül

The Scope of Responsibility towards Social Security Institution at Action of Recourse Arising from Occupational Accident or Disease and Joint Liability

Öz

The first issue related to the scope of responsibility both employer and third party towards Social Security Institution at action of recourse arising from occupational accident or disease is to determine inner limit and outer limit. Because different civil chambers of Supreme Court have incompatible decisions especially calculating of outer limit. Furthermore the first advance capital value could be change when proceeding continues. The effect of this situation on right of recourse should be assessment. Besides social security payments which couldn’t be subject of action of recourse totally or partially shall not be taken into account when calculating compensation according to art.55 of Turkish Code of Obligations. In this context it should be researched what is mentioned with the expression of ‘social security payments which couldn’t be subject of action of recourse’. Finally Supreme Court concludes that employer and third party are liable against Social Security Institution jointly and severally, when employer and third party cause the damage together. But employer along with the fault of third party is responsible from the amount of whole first advance capital value; on the contrary third party along with the fault of employer is responsible from the amount of half of the first advance capital value. This situation could cause unfair results

Anahtar Kelimeler

The first advance capital value, payments which couldn’t be subject of action of recourse, outer limit, joint liability, differentiated solidarity

Kaynakça

• AKIN, Levent: “5510 Sayılı Yasa’nın Maluliyet Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:3 Sayı:9 Mart 2008, 132-143. (Maluliyet)
• AKIN, Levent: “Eski ve Yeni Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Karşısında İşveren ve İşveren Vekili Sorumlulukları”, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası, Çalışma Mevzuatı Seminer Notları, 26-30 Eylül 2012, Antalya, 13-26. (İşveren ve İşveren Vekilinin Sorumlulukları)
• AKIN, Levent: İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, Ankara 2001.
• AKTAY, A. Nizamettin – ARICI, Kadir – SENYEN/KAPLAN, E. Tuncay: İş Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2013.
• ALPAGUT, Gülsevil: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtayın 2010 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2010, Ankara 2012, 3-81.
• ANTALYA, O. Gökhan: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2012.
• ARASLI, Utkan: “Rücu Davalarında Tavan Sınırlamasının İptali ve Ortaya Çıkardığı Sorunlar ve 01.07.1994 Günlü YİBBGKK”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:2 Sayı:6 Haziran 2007, 185-205.
• ASLANKÖYLÜ, Resul: “Sosyal Sigortalar Kurumunun İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortasından Kaynaklanan Rücu Hakkı ve İşverenin Sorumluluğu”, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Sosyal Sigortalar Kurumunun İşverene Rücu Hakkı, İşveren Özel Eki, Eylül 2005, 23-39.
• ASLANKÖYLÜ, Resul: Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Şerhi (SSK ve BAĞ-KUR Kanunu ile Karşılaştırmalı), Birinci Cilt, Ankara 2013. (Şerh)
• BAŞBUĞ, Aydın: “Sorumluluk Hesabında Sosyal Güvenlik Kurumunun Rücu Hakkı ve Denkleştirme Sorunu”, Yeni Yasal Düzenlemeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini Esasları ve Usulü Kongresi, 4-5-6 Nisan 2013, Ankara Barosu Ulusal Kongre, 2013, 89-129. (Denkleştirme)
• BAŞBUĞ, Aydın: Sosyal Sigortalar Kurumunun İşverene ve Üçüncü Kişiye Rücuu, Ankara 1992.
• BAŞBUĞ, Aydın: “Sosyal Sigortalar Kurumunun Rücu Hakkı ve Buna Bağlı Bazı Temel Sorunlar”, A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul 2005. (Rücu)
• BAŞTERZİ, Süleyman – YILDIZ, Gaye Burcu: “Sosyal Sigortalar Kurumunun İşverene Rücu Hakkı”, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Sosyal Sigortalar Kurumunun İşverene Rücu Hakkı, İşveren Özel Eki, Eylül 2005, 3-22.
• BAYCIK, Gaye: “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Haklarında Yeni Düzenlemeler”, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3, 105-170.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Sosyal Sşgortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtay’ın 2012 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2012, Ankara 2014, 379-531.
• CENTEL, Tankut: “Türk Borçlar Kanunu’nda Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:6 Sayı:24 Aralık 2011, 13-18.
• CİVAN, Orhan Ersun – ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar: “Meslek Edinilmiş Ödünç İş İlişkisi ile İlgili Yargıtay Kararının İncelenmesi”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt:12, Sayı:45, Yıl:2015, 185-216.
• ÇELİK, Nuri – CANİKLİOĞLU, Nurşen – CANBOLAT, Talat: İş Hukuku Dersleri, 27. Bası, İstanbul 2014.
• DALCI ÖZDOĞAN, Nurcihan: Müteselsil Sorumluluk - Özellikle TBK md.61 ve md.162 vd. Hükümleri Bağlamında, Ankara 2015.
• DİNÇ, Serhan: Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2009.
• ERBAŞ, Çoşkun: “Sosyal Sigortalar Kurumu’nun Rücu Davaları, Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları Karşısında Öngörülen Hukuki Sonuçlar ve Uygulamadan Örnekler”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:2 Sayı:7 Eylül 2007, 94-113.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2012.
• ERGİN, Berin: “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İşverene Rücuya Nasıl Bakıyor?”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:1 Sayı:4 Aralık 2006, 129-140.
• GÖKTÜRK, Kürşat – CAN, Mehmet Çelebi: “Farklılaştırılmış Teselsülün – Özellikle – Dış İlişki Bakımından Anlamı ve Bankacılık Kanununun Şahsi İflas Sorumluluğu ile Karşılaştırılması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:2 Sayı:2, 2011, 247-282.
• GÖNEN, Ramazan: “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu’nun Devredilemeyen Görev ve Yetkileri, Yönetim Yetkisinin Devri ve Devir Halinde Sorumluluk”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt:86, Sayı:6, 2012, 125-136.
• GÜNEŞ, Başak: İş Kazası ve Meslek Hastalıklarında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun İşverene Rücu Hakkı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2011.
• GÜZEL, Ali – OKUR, Ali Rıza – CANİKLİOĞLU, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2014.
• İNCEOĞLU, M. Murat – PAKSOY, Meliha Sermin: “Bedensel Zararlarda ve Ölüm Halinde Zararın Belirlenmesi (TBK m. 55)”, E-Journal of Yasar University (Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi), Cilt:8, Özel Sayı – Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Cilt:II, 2013, 1383-1411.
• KAPANCI, Kadir Berk: Birlikte Borçlulukta Borçlular Arası İlişkiler, 2. Bası, İstanbul 2015.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, 16. Bası, Ankara 2012.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Eleştiriler – Rapor, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2008. (Rapor)
• KIRCA, Çiğdem: “Müteselsil Sorumlulukta Borçlar Kanunu Tasarısı ile Getirilen Değişiklikler”, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2006, 641-677.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Borçlar Hukuku – Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 4. Bası, İstanbul 2008.
• KORKMAZ, Metin: Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Üçüncü Kişilerin Sorumluluğundan Doğan Rücu Hakkının İdari ve Yargısal Boyutlarıyla İncelenmesi, Yayımlanmamış Sosyal Güvenlik Uzmanlığı Tezi, Ankara 2014.
• KUT, Ahmet: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht - Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen, 2. Auflage, Zürich 2012, Art. 18 OR, N. 27-29.
• NOMER, Halûk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12. Bası, İstanbul 2012.
• OĞUZMAN, M. Kemal – ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, 8. Bası, İstanbul 2010.
• REİSOĞLU, Safa: Türk Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, İstanbul 2012.
• SARIBAY ÖZTÜRK, Gizem: İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuku, İdari ve Cezai Sonuçları, İstanbul 2015.
• SÖZER, Ali Nazım: Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul 2013.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 10. Baskı, İstanbul 2014.
• TOPLAOĞLU, Sıddık – ÇINKI, Faruk: İş Kazası ve Meslek Hastalığı, Haklar – Yardımlar – Yükümlülükler – Tazminat ve Ceza Sorumlulukları, Ankara 2014.
• TUNCAY, A. Can – EKMEKÇİ, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 16. Bası, İstanbul 2013.
• TURAN, Emel: Sosyal Güvenlik Hukuku’nda Rücu Davaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010. (Rücu)
• TURAN, Ercan: “506 Sayılı Yasanın 10. Maddesi Uyarınca İşverenin Tazmin Sorumluluğu”, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi Onursal Başkanı Çoşkun Erbaş’a Armağan Semineri, 5510 Sayılı Yasaya Göre Malullük- Yaşlılık Sigortası İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Yeni Gelişmeler, Ankara 2010, 209-232. (İşverenin Tazmin Sorumluluğu)
• TURAN, Ercan: “5510 Sayılı Yasa Kapsamında Rücuan Tazminat Davaları”, Sicil - İş Hukuku Dergisi, Yıl:4 Sayı:15 Eylül 2009, 193-211. (5510 Sayılı Yasa)