Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda hukuk eğitimi ve hukuk kliniği

Yıl 2015, Cilt: 64 Sayı: 2, 459 - 506, 01.06.2015

Alper Uyumaz Kemal Erdoğan

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001785

Cited By: 2

Öz

Hukuk, bir iyilik ve hakkaniyet sanatıysa; insanlar arasında adaletin en iyi şekilde gerçekleşmesi gerektiğini amaçlamayan bir hukuk sisteminde hukuktan bahsetmek imkânsızsa, hukuku özüne, yani adalet ve hakkaniyete döndürecek hukukçulara ihtiyaç duyulduğuna olan inançtan yola çıkarak hukuk eğitimi yeniden ele alınmalıdır. Özellikle, ülkemizde hukuk eğitimi alanında meydana gelen son değişiklikler ve yenilikler dikkate alınırsa, hukuk eğitimi alanında derin ve köklü bir reforma gidilmesinin zorunlu olduğu ifade edilmelidir. Bu noktada, hukuk fakültesi kontenjanlarının artırılması, neredeyse her üniversite bünyesinde yeni hukuk fakültelerinin kurulması isabetli olmamıştır. Kontenjan artırımı ve öğrenci kabulünde taban puanların düşmesi, göreceli de olsa hukuk eğitimi için yeterli donanıma sahip olmayan öğrencilerin hukuk fakültesine kabulü anlamını taşımaktadır. Fiziksel alt yapı yetersizliği ile kurulan bu yeni fakültelerde ciddî öğretim üyesi eksiklikleri de bulunmakta, bu fakülteleri kazanan öğrenciler kimi
zaman taşıma eğitim ile başka şehirlerdeki fakültelerde eğitim
görmektedirler. Bu arada, hukuk eğitiminde klasik yöntem olan salt takrir
sistemi ile eğitimden vazgeçilerek pratiği de kapsayan, hatta teoriden çok
pratiğe eğilerek öğrenciye bir bilgiyi ezberletmek yerine fikir üretme,
muhakeme yapma, uyuşmazlık üzerine yaratıcı düşünme teknikleri
öğretilmelidir. Pratik ders olarak ifade bulan uygulama çalışmalarında
varsayıma dayalı, masa başında üretilmiş senaryolardan uzaklaşılarak,
gerçek hukukî uyuşmazlıklar üzerine çözüm üretme yeteneğini geliştirecek
bir öğretme tekniği benimsenmelidir. Hiç şüphesiz, bu da hukuk kliniğinin
bir kurum ve yöntem olarak hukuk eğitiminde tüm hukuk fakülteleri
bünyesinde hayata geçirilmesiyle gerçekleşecektir

Anahtar Kelimeler

Hukuk Kliniği, Hukuk Eğitimi, Hukuk Eğitiminde Pratiğin Önemi, Hukukta Meslekî Eğitim, Profesyonel Hukuk Eğitimi

Legal Education and Legal Clinic in the Field of Comparative and Turkish Law

Öz

The education of law, if the law is an art of favor and justice and it is impossible that making mention to law in a legal system which does not aim that taking place of justice ideally among people is required, should be tackled again on the basis of a belief that lawyers returning law to self, namely to justice and favor, is needed. Particularly, considering recent changes and innovations occurring in the field of law education, it should be stated that making a radical and rooted reform in the field of law education is imperative. At this point, increasing of law faculties’ quotas and the establishment of new law faculties in the body of nearly all universities are not right decisions. Quota increase and decreasing of base point in student admissions come to mean, relatively, admission of students that do not have sufficient fund of knowledge for law education. There is also a serious lack of faculty members in law faculties recently established with inadequacy of physical substructure. Moreover, students getting accepted into these law faculties sometimes receive education in other cities through mobile education. In the meantime, techniques of creative thinking, reasoning, producing ideas in law education should be taught to students instead of having students memorize an information by dispensing with the education with declaration method which is a time-honored practice and perhaps by giving some thought to practice rather than theory. In these practice studies stated as “practice lessons”, a teaching method that can advance generating solutions techniques over real legal disputes should be adopted by deserting scenarios that is based upon assumptions and produced at a desk. Undoubtedly, this will become fact by means of actualization of legal clinic in the body of all law faculties as an institution and method

Anahtar Kelimeler

Legal Clinic, Law Education, Importance of Practice in Education of Law, Occupational Education in Law, Professional Law Education

Kaynakça

• Akıncı, Ş. (2001). Hukuk Eğitimi Üzerine Düşünceler. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9 (1-2), 9-48.
• Akpet, K. O. (2011). The Australian Legal System: The Legal Profession and the Judiciary. Ankara Bar Review (1), 71-94.
• Akyüz, A. Ş. (2004). Türk Hukukçuların ABD’de “Hukuk Master”ı Yapması ve New York Barosu Üyeliği, Ankara Barosu Dergisi, (4), 105-120.
• Allen, M. D., Parker, A. S., & Delorenzo, T. C. (2012). Civic Engagement in the Community: Undergraduate Clinical Legal Education. Journal of Political Science Education, 8, 35-49.
• Arat, T. (1968). Amerikan Hukuk Öğretiminde Case Method. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Arslan, R., & Taşpınar, S. (2004). Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye'de ve Avrupa'da Hukuk Öğretimi ve Hukukçu Yetiştirilmesi ve Türkiye'nin Bu Gelişmelerden Etkilenmesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53 (1), 1-26.
• Andrade, J. H. F., Legal Clinic on International Protection, 10.06.2014 tarihinde, http://eng.dirittopubblico.unimi.it/extfiles/unimidire/389501/attachment /2013-2014-progr-leg-clinic-eng.pdf, adresinden erişildi.
• Başözen, A. (2010). New Method in Turkish Legal Education: Internship During the Law Faculty. Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, E-Akademi.org (98).
• Başözen, A., & İyiler, M. (2010). Türk Hukuk Eğitiminde Klinik Eğitimin Bir Türü Olarak Yeni Bir Uygulama: "Lisans Aşamasında Öğrenci Stajı". Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11, (Özel Sayı),1481-1492.
• Boersig, J., Marshall, J., & Seaton, G. (2002). Teaching Law and Legal Practice in a Live Client Clinic. Newcastle Law Rewiev, 6, 51-68.
• Bozkurt, K., & Türe, M. (2011). Avusturya ve İsviçre Sistemlerinde Hukuk Eğitimi. TBB Dergisi, 82-107.
• Bradway, J. S. (1927-1928). New Developments in the Legal Clinic Field. St. Louis Law Review, 122, 122-135.
• Çamlıbel, F. (2003). Adli Yargıda Hakim ve Savcı Adaylarının Eğitimi ve Adalet Akademisi. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 215- 221). Ankara: TBB.
• Çolak, İ. (2011). Hukuk Eğitimi Yöntemi Olarak İdare Hukukunda Sanal Mahkemeler. İstanbul: Oniki Levha.
• Çulha, R., Şen, A., Durmaz, M. Z., Akgöl, S., & Erdemir, N. (2008). Avrupa'da Avukatlık Mesleğine Giriş ve Meslek İçi Eğitim. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 181-206). Edirne: TBB.
• D'Amelio, M., & Akğüc, A. (. (1936). Hukuk Kliniği. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2, 70-74.
• Dimitrova-Simeonova, S. (2008). Legal Clinic of Burgas Free University. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 262-269). Edirne: TBB.
• Edwards, H. T. (1992). The Growing Disjunction between Legal Education and the Legal Profession. Michigan Law Review, 91 (1), 34-78.
• Elveriş, İ. (2004). "The Effects of Globalization on Legal Education" İsimli Kitabın İncelemesi. İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, 62 (1-2), 517- 541 (Elveriş, İnceleme).
• Elveriş, İ. (2005). İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Kliniği. 06.05.2014 tarihinde, www.cu.edu.tr/insanlar/mceker/hukuk%20fakültesi/idilelveris.ppt, adresinden erişildi (Elveriş, Sunu).
• Er, S. (2003). Adli Yargıda Hâkim ve Savcı Adaylarının Eğitimi. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 241-246). Ankara: TBB.
• Fuchs, R. F. (1937). The Educational Value of a Legal Clinic-Some Doubts and Queries. The America Law School Review, 8 (9), 857-860.
• Galowitz, P. (2012). The Opportunities and Challenges of an Interdisciplinary Clinic. International Journal of Clinical Legal Education , 165-180.
• Gehringer, A. (2003). ABD'de Hukuk Öğretimi, Hukukçu Eğitimi ve Sorunları. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 156-164). Ankara: TBB.
• Gibson, F. (2002). Chinese Clinical Legal Education in the Year of the Horsea Visit to Tsinghua University. Newcatle Law Review, 6, 33-38.
• Gordillo-Perez, L. I. (2008). The International Aspect Law Education and Entrance to the Legal Profession: The Spain Case in the European Context. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 249-261). Edirne: TBB.
• Goedde, P. (2014). Globalized Legal Education, Human Rights Lawyering, and Institutional Form: The Case of a Refugee Law Clinic in South Korea. Clinical Law Review, 20 (2), 355-378.
• Güner, S. (2003). Avukatlık Stajı ve Stajyerlerin Eğitimi. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 192-196). Ankara: TBB.
• Güran, S. (2003). Hukuk Fakültelerinde Öğretim; Yönetimin Değerlendirilmesi, Programın Analizi, Kadrolar ve Öğrenci Profili. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 84-92). Ankara: TBB.
• Gürseler, İ. G. (2008). Türkiye'de Hukuk Eğitimi ve Sorunları. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 239-248). Edirne: TBB.
• Gürseler, G., Pekcanıtez, H., Çetiner, S., Işıktaç, Y., Oğuz, A., Erdal, M., (2008). Avrupa’da Hukuk Eğitimi. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 61-67). Edirne: TBB.
• Gürseler, G., Yıldırım, S., & Besler, B. (2008). Avrupa’da Avukatlık Mesleğine Giriş ve Meslek İçi Eğitim. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 161-180). Edirne: TBB.
• Hativa, N. (2000). Teaching Large Classes Well: An Outsider's View. Journal of Legal Education, 50, 95-111.
• Hill, E. R. (2000). Clinical Legal Education in a Developing Island Jurisdiction - A Unique Environment. Legal Education Review, (11), s. 253-265.
• Johnson, K. R., & Perez, A. (1997-1998). Clinical Legal Education and the U.C. Davis Immigration Law Clinic: Putting Theory into Practice and Practice into Theory. SMU Law Review , 1423-1460.
• Joy, P. A. (2003-2004). The Law School Clinic as a Model Ethical Law Office. William Mitchell Law Review, 30 (1), 35-50.
• Karacan, O. (2012). Hukuk Kliniği Çalışmaları Aile İçi Şiddetle Mücadele Bağlamında Türkiye'deki Hukuk Fakültelerinde Alternatif Bir Eğitim Metodu Olabilir Mi? Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi- Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar V Sempozyumu (s. 69-74). İstanbul: İstanbul Barosu.
• Kılıç, H. (2008). Eğitim, Staj, Sınav. Türkiye Barolar Birliği Yargı Reformu Sempozyumu (s. 558-571). Ankara: TBB.
• Kosuri, P. (2012). Losing My Religion: The Place of Social Justice in Clinical Legal Education. Boston College Journal of Law and Social Justice, 32, 331-344.
• Kuhne, H. H. (2003). Fransa'da Hukuk Öğretimi, Hukukçu Eğitimi ve Sorunları. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 137-138). Ankara: TBB.
• Lo, V. I. (2012). Before Competition and Beyond Complacency The Internationalisation of Legal Education In Australia. Legal Education Review, 22 (1-2), 3-50.
• Lonbay, J. (2003). İngiltere'de Hukuk Öğretimi, Hukukçu Eğitimi ve Sorunları. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 147-155). Ankara: TBB.
• Martinez, G. A. (1997-1998). Foreword: Theory, Practice, and Clinical Legal Education. SMU Law Review, 51, 1419-1421.
• Maxwell, L. (2012). How to Develop Law Students' Critical Awareness? Change the Language of Legal Education. Legal Education Review, 22 (1-2), 99-120.
• Mengü, Ş., Özok, Ö., Güriz, A., Rottleuthner, H., & Ökçesiz, H. (2003). Hukuk Eğitimine Genel Bakış. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 19-46). Ankara: TBB.
• Miller, S. R. (2013). Field Notes from Starting a Law School Clinic. Clinical Law Review , 137-180.
• Mısır, H., Kardelen, F., Seğmen, A., İşlekel, Z., Üler, Y., & Kılıç, H. (2008). Avrupa'da Avukatlık Mesleğine Giriş ve Meslek İçi Eğitim. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 209-238). Edirne: TBB.
• Munn, M. K. (1989-1990). Clinical Legal Education through the LookingGlass. Dalhousie Law Journal, 12, 505-524.
• Nanos, K. (2008). The Legal Education in Greece. Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 270-278). Edirne: TBB.
• Nanos, K., Boşnakov, Y., & Calvert, T. (2008). Avrupa'da Avukatlık Mesleğine Giriş ve Meslek İçi Eğitim (Yunanistan, Bulgaristan, İngiltere). Uluslararası Boyutuyla Hukuk Eğitimi ve Avukatlık Mesleğine Giriş Sempozyumu (s. 132-160). Edirne: TBB.
• Oğuz, A. (2003). Hukuk Eğitimindeki Son Gelişmeler ve Karşılaştırmalı Hukukun Hukuk Eğitimindeki Rolü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (4), 1-40.
• Olomola, O., & Bamgbose, O. (2013). Collaborating with Other Disciplines: Best Practice for Legal Clinics-A Case Study of The Women's Law Clinic. International Journal of Clinical Legal Education, 19, 355-371.
• Oshundeyi, M. (2011). The English Juridical System: Process of Becoming Legal Professionals. Ankara Bar Review (1), 57-70.
• Pantelis, A. (2003). Yunanistan'da Hukuk Öğretimi, Hukukçu Eğitimi ve Sorunları. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 139-141). Ankara: TBB.
• Pekcanıtez, H. (2003). Hukukta Aktif Eğitim. Hukuk Öğretimi ve Hukukçunun Eğitimi (s. 109-117). Ankara: TBB.
• Pilkington, M. L. (1997). Parkdale Community Legal Services: An Investment in Legal Education. Osgoode Hall Law Journal, 35 (3), 419- 424.
• Quafisheh, M. M. (2012). The Role of Legal Clinics in Leading Legal Education: The Model from the Middle East. Legal Education Review, 22 (1-2), 177-198.
• Sert-Çelik, Ç. (2004). Almanya'da Hukuk Eğitimi ve Stajyerlik. TBB Dergisi (54), 339-346.
• Spencer, R. (2002). Adelaide Magistrates Court Legal Advice Clinic Part B: An Intimate Look into How It Was Set Up and How It Operates. Newcastle Law Review, 6, 15-32.
• Uysal, R. (2012). A Brief Look to the Legal Education in Denmark. Ankara Bar Review (1), 119-124.