Hukukun iç ahlâkı: Lon L. Fuller’in görüşleri çerçevesinde bir inceleme

Yıl 2015, Cilt: 64 Sayı: 1, 1 - 36, 01.03.2015

E. İrem Akı

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001772

Cited By: 4

Öz

Hukuk-ahlâk ilişkisi hukuki pozitivistler ve doğal hukukçular arasındaki en tartışmalı konulardan biridir. Bununla birlikte Lon Luvois Fuller bu iki akımdan da farklı olarak, hukuk ve ahlâk arasında alışılmışın dışında bir bağlantı kurmaktadır. Fuller’ın kurduğu bağlantının alışılmışın dışında olmasının nedeni, hukuk kurallarının içeriğinin ahlâki niteliğinden bağımsız olarak, hukukun kendine özgü bir ahlâkı olduğunu iddia etmesidir. Fuller sekiz ilke ileri sürer ve bu ilkelerin hukukun iç ahlâkını oluşturduğunu iddia eder. Bu sekiz ilke ise kanun koyucunun kuralları yaparken uyması gereken ilkeleridir: Hukuk kuralları genel, kamusal, geleceğe yönelik, açık, mantıksal olarak tutarlı, uygulanabilir, zaman içinde tutarlı olmalı ve yayımlanan kurallar ile onların fiili uygulaması arasında uyum olmadır. Dolayısıyla sekiz ilke hukuk kurallarının içeriğine yönelik ilkeler değildir, örneğin eşitlik ilkesi gibi. Bu noktada da tartışılması gereken soru, hukuk kurallarının içeriğinden bağımsız olarak hukukun bir iç ahlâka sahip olup olmadığıdır. Diğer bir ifadeyle, bu çalışmanın hedefindeki soru, hukuk kavramının kendisinin içinde kalarak, hukuk kavramının dışına çıkmayarak bir hukukahlâk ilişkisinin kurulup kurulamayacağıdır

Anahtar Kelimeler

Lon Luvois Fuller, ahlâk, hukukun iç ahlâkı, kuralların genelliği, idari emir

The Inner Morality of Law: An Examination within the Framework of Lon L. Fuller’s Theory

Öz

The relationship between law and morality is one of the most controversial topics between legal positivists and natural lawyers. However Lon Luvois Fuller makes an unfamiliar connection between law and morality that is different from both legal positivism and natural law theory. And this because Fuller argues that, without reference to the moral quality of the content of rules, law has its own internal morality. Fuller offers eight principles and argues that these principles constitute the inner morality of law. These eight principles are the principles that legislators must obey when creating rules. Rules should be general, published, non-retroactive, clear, non-contradictory, must not require the impossible, be constant through time, and there must be congruence between official action and declared rules. Therefore, the eight principles are not devoted to the content of rules, like, for example, the principle of equality. This article looks at the question whether law has its own morality unrelated to the content of rules. In other words, the main question of this work is whether a connection can be made between law and morality while being inside law, or else, without exiting law

Anahtar Kelimeler

Lon Luvois Fuller, morality, inner morality of law, generality of rules managerial direction

Kaynakça

• Aktaş, Sururi.(2004). Modern Doğal Hukuk Bağlamında John Finnish’in Hukuk Teorisi. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 3-22.
• Aktaş, Sururi. (2011). Prosedürel Doğal Hukuk Lon L. Fuller’in Hukuk Kavramı. İstanbul: XII Levha Yayınları.
• Bix, Brian H. (2004a). Doğal Hukuk: Modern Gelenek. çev. Ertuğrul Uzun, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 6(2), 291-343.
• Bix, Brian. (2004b). Jurisprudence Theory and Context. Durham Nort Carolina: Carolina Academic Press.
• Ceylan, Şule Şahin. (2014). H.L.A Hart’ın Hukuk Kavramı. İstanbul: XII Levha Yayıncılık.
• Decent, Evan Fox. (2008). Is The Rule of Law Really Indiffernt to Human Rights?. Law and Philosophy, 27(6), 533-581.
• Dworkin, Ronald. (1964-1965). Philosophy, Morality, And Law- Observations Prompted by Professor Fuller’s Novel Claim. University of Pennsylvania Law Review, 113, 668-690.
• Dworkin, Ronald. (1965). The Elusive Morality of Law. Villanova Law Review, 10, 631-639.
• Fuller, Lon L. (1958). Positivism and Fidelity to Law - A Reply to Professor Hart. Harvard Law Review, 71(4), 630-672.
• Fuller, Lon L. (1965). A Reply to Professors Cohen and Dworkin. Villanova Law Review, 10(4), 655-666.
• Fuller, Lon L. (1969). The Morality of Law. New Haven: Yale University Press.
• Fuller, Lon L. (2001a). Human Interaction and the Law. Principles of Social Order Selected Essays of Lon. L. Fuller. Ed. Kenneth I Winston, Oxford-Portland Oregon: Hart Publishing, 231- 266.
• Fuller, Lon L. (2001b). Means and Ends. Principles of Social Order Selected Essays of Lon. L. Fuller. Ed. Kenneth I Winston, Oxford-Portland Oregon: Hart Publishing, 61-78.
• Hart, H.L.A. (1958). Positivism and the Separation of Law and Morals. Harvard Law Review, 71(4), 593-629.
• Hart, H.L.A. (1983). Lon L. Fuller: The Morality of Law. Essays in Jurisprudence and Philosophy. Clarendon Press, 343-364.
• Hart, H.L.A. (1997). The Concept of Law. Oxford University Press.
• Hart, H.L.A. (2011). Hukuk, Özgürlük ve Ahlâk. Ankara: Dost Kitabevi.
• Himma, Kennneth Einar. (2010). Hukukun Ahlâki Kriterleri Kapsayıcı ve Dışlayıcı Pozitivistler Arasındaki Tartışma. çev. Saim Üye, Ankara: Bilge Su Yayınları.
• Keyman, Selahaddin. (1978). Hukuki Pozitivizm. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 35(1-5), 17-55.
• Keyman, Selahaddin. (1998). Tabii Hukuk Doktrinin Epistemolojik Tahlili. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 47(1-4), 17-36.
• Kramer, Matthew. (1999). Scrupulousness without Scruples: a Critique of Lon Fuller and his Defenders. In Defense of Legal Positivism. Oxford University Press, 37-77.
• Kuçuradi, Ioanna. (1988). Ahlâk ve Kavramları. Uludağ Konuşmaları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, 20-36.
• Kuçuradi, Ioanna. (1998). İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını.
• Kuçuradi, Ioanna. (2006). Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, Ioanna. (2007). İnsan Onuru Kavramı ve İnsan Hakları, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, 69-76.
• Kuçuradi, Ioanna. (2009). Normların Bilimsel Temellendirilebilirliği. Çağın Olayları Arasında. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 175- 182.
• Luban, David.(2008). Legal Ethics and Human Dignity. Cambridge University Press.
• Luban, David. (2010).The Rule of Law and Human Dignity: Re-examining Fuller’s Canons. Hague Journal on the Rule of Law, (2), 29-47.
• Murphy, Colleen. (2005). Lon Fuller and The Moral Value of Rule of Law. Law and Philosophy, 24(3), 239-262.
• Murphy, Jeffrie G., Coleman, Jules. (1990). Philosophy of Law. Oxford: Westview Press.
• Nadler, Jeniffer. (2008). Hart, Fuller and the Connection Between Law and Justice. Law and Philosophy, 27(1), 1-34.
• Raz, Joseph. (2008). Hukuk Devleti ve Erdemi. çev. Bilal Canatan, Hukuk Devleti, Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal. Editörler: Ali Rıza Çoban, Bilal Canatan, Adnan Küçük, Ankara: Adres Yayınları, 149-166.
• Rundle, Kristen. (2012). Forms Liberate. Oxford: Hart Publishing.
• Rundle, Kristen. (2013). Form and Agency in Raz’s Legal Positivism. Law and Philosophy, 32(6), 767-791.
• Summers, Robert S. (1965). Professor Fuller on Morality and Law. Journal of Legal Education, 18(1), 1-27.
• Summers, Robert S. (1984). Lon L. Fuller. Edward Arnold.
• Surlu, Aydan Ömür.(2008). H.L.A Hart’ta Tanıma Kuralı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Tepe, Harun. (1998). Bir Felsefe Dalı Olarak Etik: ‘Etik’ Kavramı, Tarihçesi ve Günümüzde Etik. Doğu Batı, S.4, Ağustos, Eylül, Ekim, 11-28.
• Tepe, Harun. (2011). Etik ve Metaetik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Uslu, Cennet. (2009). Doğal Hukuk ve Doğal Haklar. Ankara: Liberte Yayınları.
• Uygur, Gülriz. (2003). Hukuki Pozitivizmin Değişen Yüzü Mü?. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(3), 145-176.
• Uygur, Gülriz. (2006). Hukuk, Etik ve İlkeler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Uygur, Gülriz. (2014). Ioanna Kuçuradi’nin Görüşlerinden Hareketle Hukuk Normlarının Türetilmesindeki Temel Problem: Etik Mi? Ahlâk Mı?. Ioanna Kuçuradi Çağın Olayları Arasında. Ioanna Kuçuradi’ye Armağan. Editörler: Betül Çotuksöken, Gülriz Uygur, Hülya Şimga, İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 163-172.
• Uzun, Ertuğrul. (2005). Ahlâksızlığın Cezalandırılması: Devlin-Hart Tartışması. Eskişehir Barosu Dergisi, S.6, 52-71.
• Van der Burg, Wibren. (2014a). The Dynamics of Law and Morality A Pluralist Account of Legal Interactionism. Ashgate.
• Van der Burg, Wibren. (2014b) Lon L. Fuller’dan Yasa Koyuculara Dersler. çev. E. İrem Akı, Hukuk Kuramı, 1(3), 58-64.
• Wacks, Raywond. (2013). Hukuk Felsefesine Kısa Bir Giriş. çev. Engin Arıkan, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Waldron, Jeremy. (1994). Why Law- Efficacy, Freedom, or Fidelity. Law and Philosophy, Special Issue on Lon L. Fuller,13(3), 259-284.
• Waldron, Jeremy. (2008). The Concept and The Rule of Law. Georgia Law Review, 1(43), 1-61.
• Waldron, Jeremy. (2012). How Law Protects Dignity. The Cambridge Law Journal, 71(1), 220-222.
• Winston, Kenneth I. (2001). Introduction. Principles of Social Order Selected Essays of Lon. L. Fuller. Editör: Kenneth I Winston, Oxford- Portland Oregon: Hart Publishing, 25-58.
• Yücel, Mustafa Tören. (2005). Hukuk Felsefesi. Ankara: Başkent Klişe Matbaası.