Tanzimattan Cumhuriyete Avukatlık

Yıl 2014, Cilt: 63 Sayı: 4, 737 - 778, 01.12.2014

Esirgen Seda Örsten

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001765

Cited By: 3

Öz

Osmanlı Devleti’nde klasik dönemde kişiler, İslam hukukunun vekalet hükümleri çerçevesinde mahkemede vekil bulundurma imkanına sahip olmuşlardır. Ancak Tanzimat dönemine gelindiğinde, yeni mahkemelerin kurulması ve Batı’dan yeni hukuk kurallarının kabulü, mahkemelerde vekillik yapacak kişilerde bazı özellikler aranmasını gerektirmiştir. Hukuk eğitiminin modernleşme süreciyle de yakından ilgili olan bu durum, çeşitli hukuki düzenlemelerle birlikte, avukatlık mesleğinin kurumsallaşma sürecinin başlamasını sağlamıştır. Gerek avukatlık, gerek yargı örgütü ile ilgili çeşitli düzenlemelerde yer alan avukatın hak ve yükümlülükleri, vekalet ücreti, cezai, hukuki ve disiplin sorumluluğu gibi konulardaki hükümler, modern avukatlık anlayışının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu doğrultuda, Tanzimat döneminden Cumhuriyet dönemine avukatlık hukuku açısından önemli bir birikim devredilmiştir

Anahtar Kelimeler

Avukat, dava vekili, savunma, avukatlık hukuku, baro

Advocacy from the Tanzimat to the Republic

Öz

During the classical age of the Ottoman Empire, everyone had the right to hold an agent in the court within the framework of the provisions of Islamic law about the agency contract during the classical age. But the establishment of new courts and adoption of European codes required that people should have had some features to be an attorney in the courts. This situation was relevant to the modernization of legal education and also the beginning of the process of the institutionalization of advocacy. The provisions of attorney’s fee, rights, obligations, responsibilities being in the legal arrangements about advocacy and judicial organisation provided the formation of modern advocacy. Consequently it was taken over the heritage of advocacy from Tanzimat to the Republic

Anahtar Kelimeler

Advocate, trial attorney, defense, law of advocacy, bar association

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri (Başbakanlık Osmanlı Arşivi):
• A.MKT.DV., 216/77. DH.İD., 35/1. DH.MB.HPS., 98/27. DH.MKT., 1809/55.
• HR.HMŞ.İŞO., 192/17. HR.HMŞ.İŞO., 93/35.
• MF.MKT., 978/11. ŞD., 2375/4. ŞD., 3150/52. ŞD., 3154/2.
• TRF.1.MN., 105/10511. Kitap ve Makaleler:
• AKGÖNENÇ, Oya. (1988). Savunmanın Tarihi Gelişmesi Üstüne Düşünceler. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (1), 16-19.
• AKYILMAZ, Gül. (1996). Tanzimattan Önce Avukatlık Müessesesi, Türk Hukuk Enstitüsü Dergisi, Yıl: 1, S: 12, 16-17.
• ATAR, Fahrettin. İslam Adliye Teşkilatı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi. (1952). Hukukı İslamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, C. V, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• BOZKURT, Gülnihal. (1993). “Türkiye’de Hukuk Eğitiminin Tarihçesi”, Hukuk Öğretimi Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, s. 51-69.
• BOZKURT, Gülnihal. (1996). Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• DEMİREL, Fatmagül. (2008). Adliye Nezareti, Kuruluşu ve Faaliyetleri (1876-1914), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• DURHAN, İbrahim. (2004). Ülkemizde Avukatlık Kurumunun Tarihsel Gelişimi, AÜEHFD, 8 (3-4), 23-46.
• Ecnebi Dava Vekilleri, Mizan’ül Hukuk, Sene: 1, Sayı: 46, 1325, s. 538-539.
• EKİNCİ, Ekrem Buğra. (2004). Tanzimat ve Sonrası Osmanlı Mahkemeleri, İstanbul: Arı Sanat Kitabevi.
• ERKAN, V. Umut. (2013) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Vekalet Sözleşmesinde Vekalet Verenin Ücret Ödeme Borcu Dışındaki Diğer Borçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62(2), 441-472.
• (ÖRSTEN) ESİRGEN, Seda. (2013). Mecelle ve Fransız Medeni Kanunu Çerçevesinde Vekâlet Sözleşmesi. Ankara Barosu Dergisi, 71(1), 167- 184.
• GAYRETLİ, Mehmet. İslam Adliye Teşkilatında Avukatlık, http://www.e- akademi.org/makaleler/mgayretli-1.pdf (20.11.2014).
• GÜNER, Semih. (2011). Avukatlık Hukuku, Yetkin Yayınları.
• Hukuk, Sayı: 15, 1307, s. 239-243.
• HÜSEYİN KAZIM, Noksanlarımız, Muhamat, 10 Şubat 1328, S: 20, s. 610- 612.
• İBRAHİM EDHEM, Mebusluk ve Dava Vekâleti, Mizan’ül-Hukuk, 29 Mayıs 1326, Sene: II, Sayı: 20, s. 305-309.
• JENNINGS, Ronald C. (1975). The Office of Vekil (Wakil) in 17th Century Ottoman Sharia Courts”, Studia Islamica, 42, 147-169.
• KAVASZADE Fuad. Meslek-i Muhamatın Âdâb-ı Hakkında Nefsimize Hitap, Muhamat, S: 8, 1327, s. 235-237.
• Muhamat, 10 Temmuz 1328, S: 13, s. 412-416; 10 Ağustos 1328, S: 14, s. 432-436; 10 Eylül 1328, S: 15, s. 472-479.
• ÖZKENT, Haydar. (1940). Avukatın Kitabı. İstanbul.
• RIZA NUR. (1933). Memleketimizde Avukatlık ve İstanbul Barosu’nun Tarihçesi, İstanbul Baro Mecmuası, s. 244-253, 430-446.
• RUBİN, Avi. (2012). From Legal Representation To Advocacy: Attorneys and Clients In The Ottoman Nizamiye Courts, International Journal of Middle East Studies, Vol. 44, 111-127.
• SONGÜR, Haluk. “İslam Hukukunda Avukatlık Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1994, S: 1, s. 225-256.
• “Şahadetnamesiz Dava Vekilleri”, Mizan’ül-Hukuk, 12 Ağustos 1325, s. 478, 479.
• ŞEKİB, Ş. Dava Vekaleti Hakkında Birkaç Söz-1, Muhamat, 10 Eylül 1327 (1911), S: 3, s. 69-71.
• ŞEKİB, Ş. Dava Vekaleti Hakkında Birkaç Söz-2, Muhamat, 10 Teşrinievvel 1327 (1911), S: 4, s. 107-109.
• ŞEKİB, Ş. Sanat-ı Muhamatı İcra Salahiyetini İhraz İçin Muktazi Şartlar, Muhamat, 10 Kanunusani 1327, S: 7, s. 215-217.
• ŞEKİB, Ş.; Tarihçe-i Muhamat, Muhamat, S: 5, s. 135-137; S: 8, s. 241-243; S: 16, 502-505; S: 17, s. 531-534; S: 18, s. 561-561; S: 20, s. 622-624.
• TANYER, Turan. (2004). Eski İstanbul’da Arzuhalciler, TBB Dergisi, S: 53, 271-284.
• (ÜNAL) ÖZKORKUT, Nevin. (2003). Savcılık, Avukatlık ve Noterlik Kurumlarının Osmanlı Devleti’ne Girişi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(4), 147-154.
• YÖRÜK, Ali Adem. (2008). Mekteb-i Hukuk’un Kuruluşu ve Faaliyetleri (1878-1900), İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• YUVANAKİ YORGİYADİS, Meslek-i Muhamat, Muhamat, S: 2, 1327, s. 56-58.