Ölçülülük ilkesinin idarenin takdir yetkisinin kullanımındaki yeri

Yıl 2013, Cilt: 62 Sayı: 4, 971 - 1006, 01.12.2013

Jülide Gül Erdem

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001732

Cited By: 2

Öz

Başta Almanya olmak üzere Avrupa Hukuk Sistemlerinde uzun bir süredir uygulanmakta olan ölçülülük ilkesi, Türk Kamu Hukuku için de yabancı bir kavram değildir. Ancak özellikle idari yargı, ilkeye gerektiği önemi vermemiş ya da bunu açıkça yapmaktan kaçınmıştır. Anayasa’da 2001 yılında yapılan değişikliklerden sonra bu durumun artan bir ivmeyle değişmesi kullanılmasının hem idare hem de birey açısından son derece önemli sonuçları olacağı düşünülmektedir. Ölçülülük ilkesinin kullanılması, birey ile kamu yararının dengelenmesi açısından çok anlamlı bir fark yaratabilecektir. Bu çalışmada, ölçülülük ilkesinin özellikle idarenin takdir yetkisini kullanması aşamasında ve yargısal denetim sırasında taşıyacağı önemli rol irdelenmiştir. Bunun için de önce genel olarak ölçülülük ilkesi ortaya konmuş sonra da takdir yetkisi ile bağlantısı ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Ölçülülük ilkesi, takdir yetkisi, yargısal denetim

The Role of the Principle of Proportionality in the Exercise of Administrative Discretion

Öz

The principle of proportionality, which has been practiced for a long time in the European legal systems, particularly in Germany, is not an unknown concept to the Turkish Public Law. However, the administrative courts did not attach the proper significance to that principle or refrained from doing it fairly. After the 2001 constitutional amendments, this situation is being expected to change at an increasing rate. The use of the principle of proportionality with its all elements is considered to have extremely important results according to both the administration and to the individual. Enforcing the principle of proportionality may create a significant difference in terms of balancing the individual and the public interest. In this study, the important role that the principle of proportionality may play particularly in the stage of enjoying the administrative discretion and making the judicial review is scrutinized. Therefore, first the principle of proportionality is described in general terms and then its relationship with the administrative discretion is explicated

Anahtar Kelimeler

The principle of proportionality, administrative discretion, judicial review

Kaynakça

• AKAD Mehmet-DİNÇKOL Abdullah, 1982 Anayasası, Madde Gerekçeleri ve Maddelerle ilgili Anayasa Mahkemesi Kararları, Alkım Yayınevi, İstanbul 1998.
• AKILLIOĞLU Tekin, “Yönetim Hukukunda İnsan Hakları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi, C.III, S.4, Kasım 1995, s.9-14.
• ASLAN Zehredin, “İngiliz Hukukunda İdarenin Yargısal Denetimi ve Bu Denetim Sonucunda Verilen Kararların Niteliği”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı:10, İstanbul 1995, s.21 vd.
• AZRAK Ali Ülkü, “İdari Yargı Kararlarında Anayasaya Uygunluk Sorunu”, Anayasa Yargısı, Cilt:9, 1993, s.323-340.
• BROWN L. Neville /BELL John S., French Administrative Law, Oxford University Press, Oxford, 1998.
• DURAN Lutfi, İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1982.
• ERKUT Celal, Hukuka Uygunluk Bloku, İdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi, İstanbul, 1996.
• GÜLAN Aydın, “Conseil d’Etad’nın Kamu Yararı Kavramına Yaklaşımı” (www.danistay.gov.tr-1.9.2013).
• GÜNDAY Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2011.
• GÖZLER Kemal, İdare Hukuku, Cilt 2, Ekin Yayınevi, Bursa, 2009.
• KANADOĞLU O. Korkut, Türk ve Alman Anayasa Yargısında Anayasal Değerlerin Çatışması ve Uyumlaştırılması, İstanbul, 2000.
• MEMİŞ Emin, Anayasa Hukuku Notları, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2011.
• METİN Yüksel, Ölçülülük İlkesi: Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• NALCIOĞLU Orhan/SEVİMLİ Kamil, “İngiliz İdare Hukuku ve Ultra Vires Doktrini”, Askeri Yüksek İdare Dergisi, Sayı:10, Ankara, 1996.
• OĞURLU Yücel, “İngiliz ve Türk İdare Hukuklarında İdari Faaliyetin Denetlenmesinde Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: IV, Sayı:1-2, 2000, s.147-180. İlkesinin Rolü Hakkında Bir
• OĞURLU Yücel, İdari Yaptırımlar Karşısında Yargısal Korunma, Seçkin Yayınları, Ankara, 2001.
• OĞURLU Yücel, Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2002.
• ÖZAY İl Han, “İdari Kolluk Eylemlerinde Amaç”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:45, Sayı:1-4, 1979-1980, 315-319.
• ÖZAY İl Han, İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1985.
• ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınevi, 12. Baskı, Ankara, 2011.
• RUMPF Christian, “Ölçülülük İlkesi ve Anayasa Yargısındaki İşlevi ve Niteliği”, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesinin 31. Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu, Ankara, 1993, s.25-48.
• SAĞLAM Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara.
• SAĞLAM Fazıl, “1982 Anayasasının Temel Hak ve Özgürlükler için Getirdiği Sorunlar”, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayını, Ankara 1988, 436 vd.
• SCHWARZE Jürgen, European Administrative Law, Sweet and Maxwell, London, 1995.
• SIGNH Mahendra P., German Administrative Law in Common Law Perspective, (2nd edition), Springer, Heidelberg, 2001.