6102 sayılı ticaret kanununun acentelik ilişkisinde inhisar hakkı ve rekabet yasağı sözleşmesine ilişkin hükümlerin rekabet hukuku açısından değerlendirilmesi

Yıl 2012, Cilt: 61 Sayı: 2, 711 - 748, 01.06.2012

Tahir Saraç

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001671

Cited By: 2

Öz

Acentelik ilişkisi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda kapsamlı bir şekilde düzenlenmiştir. Acenteye tanınan haklardan birisi olarak kabul edilen inhisar hakkı (TK m. 104) ile acente ile müvekkil arasında yapılabilecek rekabet yasağı anlaşmasının (TK m. 123) rekabet kuralları (hukuku) ile yakın bir ilişkisi bulunmaktadır. Bu kapsamda her iki maddenin rekabet hukuku ile çelişki yaratıp yaratmadığı açıklığa kavuşturulması gereken önemli bir hukuki sorundur. Çalışmada, bu ilişkinin nasıl anlaşılması gerektiği üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, her iki hukuk dalının kuralları arasında gerçek bir çelişkinin bulunmadığı, bununla birlikte ticaret kanununda düzenlenmiş olan rekabet yasağı anlaşmasının rekabet hukukunun kapsamını nispi olarak sınırlandırdığı söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Acentelik sözleşmesi, rekabet etmeme yükümlülüğü, inhisar hakkı, ticari ve mali risk, aynı ekonomik bütünlük, grup muafiyeti, bireysel muafiyet

The Evaluation of Articles of Turkish Commercial Code Related to Covenant not to Compete on Monopoly Right In Agency Relationship From The Aspect of Competition Law

Öz

Agency relationship has been regulated extensively in Turkish Commercial Code (TCC), Nr. 6102. The monopoly rights (Art. 102 of TCC) which is accepted as one of the rights granted to the agent and covenant not to compete (Art. 123 of TCC) between the agent and the principal, has a close relationship with competition rules (law). In this context, it is an important legal issue to shed light on whether there is a contradiction between these two articles and competition law. This paper focuses on this matter and how this issue should be analyzed. As a result, it can be argued that, there is no actual contradiction between these two laws, however the covenant not to compete article in TCC limits the extend of competition law relatively

Anahtar Kelimeler

Agency agreement, covenant not to compete, monopoly right, commercial and financial risk, single economic entity, block exemption, individual exemption

Kaynakça

• Arı, Zekeriya. (2003). Rekabet Hukukunda Danışıklılık Kavramı ve Hukuki Sonuçları (1. bs), Ankara.
• Arkan, Sabih.(2009). Ticari İşletme Hukuku (13. bs), Ankara.
• Aşçıoğlu Öz, Gamze. (2000). Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Hukukunda Hakim Durumun Kötüye Kullanılması (1. bs), Ankara.
• Atamer, Yeşim. (1997). Acentelerin Rekabet Etme Yasağı, Sözleşme Tarafları Arasında Güç Dengesinin Bulunmadığı Hallerde Meslek Seçme Özgürlüğünün Sözleşmesel Sınırlamalara Karşı Korunması, , Prof. Dr. Orhan Münir Çağıl’a Armağan Sayısı, İÜHFM, C. LV, S. 4, s. 355-361.
• Bellamy, Christopher /Child, Graham D. (1993). Common Market Law Of Competition (4. bs), London.
• Bozer, Ali/Göle, Celal. (2004). Bankacılar İçin Ticaret Hukuku Bilgisi (17. bs), Ankara.
• Can, Ozan. (2011). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentelikte Rekabet Yasağı Anlaşması. Ankara.
• Cengiz, Dilek. (2006). Türk Rekabet Hukukunda Uyumlu Eylem ve Bu Eylemin Hukuki Sonuçları (1. bs), İstanbul.
• Commission Notice, Guidelines on Vertical Restsraints, OJ 13.10.2000, C 291/1.
• Dieny, Emmanuel. (2008). The Relationship Between A Principal And Its Agent In Light Of Article 81(1) EC: How Many Criteria?, European Competition Law Review, 29 (1), s. 5-10.
• Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz. 01 Kasım 2011 tarihinde http://www.rekabet.gov.tr/dosyalar/kilavuz/kilavuz11.pdf adresinde erişildi)
• Doğanay, İbrahim. (1990). Türk Ticaret Kanunu Şerhi (3. bs), Ankara.
• Draft Commission Notice, Guidelines on Vertical Restsraints, SEC (2009) 946/3 http://ec.europa.eu/competition/consultations/2009_vertical_ agreements/draft_notice_en.pdf).
• Ellington, Paul./Carr, Bill. (1995). The UK Commercial Agents Regulations 1993, International Business Law Journal, , N. 1, s. 51-62.
• Emde, Raimond. (2009). Vertriebsrecht, Kommentierung Zu Articles 84 Bis 92c HGB, Haldelsvertreterrecht, Vertragshaendlerrecht, Franchiserecht (1. bs), Berlin.
• Eren, Fikret. (2008). Borçlar Hukuku Genel Hükümler (10. bs), İstanbul.
• Eriş, Gönen. (2004). Açıklamalı-İçtihatlı En Son Değişikliklerle Birlikte Türk Ticaret Kanunu, Ticarî İsletme ve Şirketler (3. bs), C. I, Ankara.
• Glanegger, Peter/Kusterer, Stefan/Selder, Johannes/Kirnberger, Christian/ Russ, Werner/ Stuhlfelner, Ulrich. (2007). Heidelberger Kommentar zum Handelsgesetzbuch: Handelsrecht, Bilanzecht, Steuerrecht (2. bs), Heidelberg.
• Henty, Paul. (2006). Agency Agreements - What Are The Risks? The CFI's Judgment In DaimlerChrysler AG v. Commission, European Competition Law Review, , C. 27, S. 3, s. 102-107.
• İkizler, Metin. (2005). Rekabet Hukukunda Uyumlu Eylemler (1. bs), Ankara.
• İmregün, Oğuz. (1996). Kara Ticaret Hukuku Dersleri, Genel Hükümler- Ortaklıklar-Kıymetli Evrak (11. bs), İstanbul.
• İmregün, Oğuz. (1995). Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri (3. bs), İstanbul.
• Jones Alison./Sufrin, Brenda. (2004). EC Competition Law (2. bs), New York.
• Karahan, Sami. (2009). Ticari İşletme Hukuku (15. bs), Konya.
• Kayıhan, Şaban. (2008). Acentelik Sözleşmesi (3. bs), Ankara.
• Kınacıoğlu, Naci. (1963). Acente ve Acentelik Sözleşmesi (1. bs), Ankara.
• Lianos, Ioannis. (2007). Commercial Agency Agreements, Vertical Restraints, And The Limits Of Article 81(1) EC: Between Hierarciıes And Networks; Journal of Competition Law and Economics, , C. 3, S. 4, s. 625-672.
• Ritter, Lennart./Braun, W. David./Rawlison, Francis. (1991). EEC Competition Law, A Practitioner’s Guide (1 bs), Deventer.
• Sellhorst, Ute./O'Brien, Jennifer. (2000). English Court Of Appeal Rejects German Case Law But Applies Article 81 To Commercial Agency Contract, International Business Lawyer, July/August, C. 28, s. 320- 322.
• Tandoğan, Haluk. (1984). Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri (3. bs), C. I/1, Ankara.
• Topçuoğlu, Metin. (2004). İnhisar (Tekel) Kaydı İçeren Acentelik, Tek Satıcılık ve Franchising Sözleşmelerinde Aktif ve Pasif Satışlar, Rekabet Dergisi, S. 18, s. 3-60.
• Topçuoğlu, Metin. (2006). Rekabet Hukuku Açısından Acentelik ve Dağıtım Sözleşmeleri (1. bs), Ankara.
• Türk Ticaret Kanunu Tasarısı (2005), T.C. Adalet Bakanlığı, Madde Gerekçeleri (Hükümet Gerekçesi), Ankara.
• Vogelaar, Floris. (2000). Competition Law In The EU, It’s Member States And Switzerland, C. 2-1. 1, Netherlands.
• Westphal, Bernd. (1999). “Das deutsche Handelsvertreterrecht unter besonderer Berücksichtigung der neuen BGH-Rechtsprechung”, in Grenzüsberschreitendes Vertragsrecht by Martin Gstoehl, s. 77-133, Köln.
• Whish, Richard./Sufrin, Brenda. (1993). Competition Law (2. bs), London.
• Whish, Richard. (2001). Competition Law (4. bs), Butterwoods.