TÜRK KADINININ SİYASİ HAKLARI KAZANMA SÜRECİ

Yıl 2011, Cilt: 60 Sayı: 1, 157 - 174, 01.03.2011

Belkıs Konan

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001622

Cited By: 16

Öz

Kadınların erkeklerle eşit haklara kavuşması uzun bir evrim sürecinde olmuştur. 20. yüzyıla gelinceye kadar kadınların siyasal ve toplumsal hayattaki rolleri kapalı ve sınırlıdır. Kadınların, toplumun kendisine biçtiği ev hanımlığı, annelik rolleri dışında kamusal hayata girerek siyasi hakları kazanması ancak demokrasi, insan hakları, eşitlik kavramlarının gelişmesi sonucunda ve bunların doğal bir uzantısı olarak gerçekleşmiştir. OrtaAsya Türk Devletlerinde kadınlar geniş ölçüde siyasi haklara sahipti. İslamiyetin kabulü ile birlikte Türk kadını siyasi hakları kullanma açısından bazı sınırlamalara tabi oldu. Özellikle Osmanlı Devletinde Tanzimat fermanının ilanına kadar olan süreçte İslam hukuku kurallarının dar anlamda yorumlanması sonucunda kadınlar
bu haktan yoksun olmuşlardı. Meşrutiyet döneminde kurulan bazı kadın
dernekleri ve basın sayesinde Osmanlı kadını genel anlamda kadın
haklarını arama yoluna gitmiş ve bunun uzantısı olarak da siyasi hak
talebini dile getirmeye başlamıştır. Ancak Türk kadınının gerçek anlamda
siyasi hakları kazanması Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan kanunlarla
gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal hak, Siyasi katılım, Kadın hakları, Osmanlı Hukuku, Hukuk Tarihi

The Process Where Turkish Women Earned Political Rights

Öz

Attaining rights for women equal to those of men has been a long process of evolution. Until the 20th Century, the role of women in political and social life was restraint and limited. Winning rights for women to enter public life, other than in the roles of mother and housewife, were valued by the community only as the natural extension of the development of the concepts of democracy, human rights, and equality. In central Asian Turkish states, women had a great deal of rights. With the adoption of Islam, Turkish women were somewhat restricted in the exercise of these rights. Especially in the Ottoman Empire, until the Tanzimat era, the strict interpretation of Islamic rules prevented women from using these rights. Due to the foundation of some women’s associations in the Constitutional era and the attention of the press, Ottoman women started to ask for their rights and, as an extension to this, claimed their political rights. The full attainment of political rights for Turkish women was not accomplished until the declaration of the Republic

Anahtar Kelimeler

Political Rights, Political Participation, Women Rights

Kaynakça

• Akyılmaz, Gül.(2000).İslam ve Osmanlı Hukukunda Kadının Statüsü.Konya:Göksu Ofset Matbaa.
• Alkan, Türker.(1981). Kadın-Erkek Eşitsizliği Sorunu. 100.Doğum Yılında Atatürk’e Armağan Dizisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Armağan, Servet (1976). Memleketimizde ilk Parlamento Seçimleri. Kanuni Esasinin 100. Yılı Armağanı, (149-163). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:423.
• Armağan, Servet.(2007). Modern Hukukta ve İslam Hukukunda Kadın Hakları Üzerine Düşünceler. İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Armağan, Servet.(1979).Türk Esas Teşkilat Hukuku.1. Kitap, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Bozkurt, Gülnihal. (1996). Cumhuriyet Öncesi ve Sonrasında Türk Kadınının Hukuki Durumu. İlk Kadın Mitinginin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
• Bozkurt, Gülnihal.(2002). Türk Kadınının Türk Medeni Kanunundan Önceki Hukuki Durumu. Türk ve Alman Özel Hukukunda Kadın.Ankara:Alman Kültür Merkezi.
• Cin, Halil.(1984). Elli Yıl Önceki Türk ve Dünya Kadınının Fiili ve Hukuki Durumu. 48-67.Türk Kadınına Siyasi Hakların Tanınmasının 50. Yılı Uluslararası Konferansı. Ankara:Kadın Dernekleri Federasyonu.
• Daver, Bülent.(1970). Kadınların Siyasal Hakları. AÜSBFD. 23, 121-130.
• Dikmen, Mehmet.(1981),İslamda Kadın Hakları. İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
• Dünya Ekonomik Forumu Raporu, www.weforum.org/docs/WEF- GlobalcompetitivesReport-2010-11 pdf.
• Erol, Burçin.(1996). Tanzimattan Cumhuriyete Türk ve Batı Kadını. Kastamonu’da İlk kadın Mitinginin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
• İnan, Afet.(1968). Atatürk ve Türk Kadın Haklarının Kazanılması, Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kılıç-Denman, Fatma.(2009). II. Meşrutiyet Döneminde Bir Jön Türk Dergisi: Kadın.(1.bası).İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Kurnaz, Şefika. (1992).Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839- 1923).Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kurun Gazetesi 6 ve 7 Aralık 1934 tarihli.(Milli Kütüphane Mikrofilm Bölümü Bant Kayıtları).
• Onay, Perihan.(1968).Türkiye’nin Sosyal Kalkınmasında Kadının Rolü. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sancar-Üşür, Serpil(Temmuz 2008). Türkiyede Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri, “KadınErkek Eşitsizliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset” Raporunun Güncellenmesi. Ankara: Tüsiad, Kagider .
• Sancar-Üşür, Serpil.(1997).Siyasal Yaşam ve Kadınlara Destek Politikaları. Ankara: T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Sevim, Ali- Tural, M.Akif- Öztoprak, İzzet. (2006) Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Tanör, Bülent.(2002). Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri.(9. Bası).İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TBMM Zabıt Ceridesi(1961).(2. Bası).28.Ankara: TBMM Matbaası.
• Tekeli, Şirin- Koray, Meryem.(1991). Devlet-Kadın-Siyaset. Ankara: TÜSES.
• Topçuoğlu, Orhan.(1984). Cumhuriyet Döneminde Olaylarda ve Mesleklerde Basınımızda Yeralan İlk Kadınlar. Ankara.
• Zihnioğlu, Yaprak.(2003).Kadınsız İnkılap, Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası,Kadın Birliği, İstanbul:2003 Ekim.