Procedure and Principles of Victim - Offender Mediation within the Framework of the Amendments made in the Criminal Procedure Act

Yıl 2007, Cilt: 56 Sayı: 4, 123 - 205, 01.12.2007

Mustafa Özbek

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000306

Cited By: 5

Öz

Onarıcı adalet, toplumun ihtiyaçlarıyla mağdurların ve faillerin ihtiyaçları arasında denge kurmak suretiyle toplum menfaatleri üzerinde yoğunlaşan bir anlayıştır. Başlıca onarıcı adalet programlarından biri de mağdur fail arabuluculuğudur (MFA). MFA’da, mağdur ve fail, genellikle bir arabulucunun yardımıyla, suçtan kaynaklanan sorunların çözümüne gönüllü olarak aktif bir şekilde katılırlar. Türk Ceza Muhakemesi Kanununun (CMK) 253. maddesi, Cumhuriyet savcısına veya mahkemeye, MFA’ya başvurma yetkisini vermektedir. Türk ceza muhakemesi hukukunda MFA’nın usûlüne ilişkin yasal düzenleme, 19 Aralık 2006’da yürürlüğe giren 5560 sayılı Kanunun Ceza Muhakemesi Kanununda yaptığı değişikliklerle esaslı şekilde değiştirilmiştir. CMK uyarınca, Arabuluculuk Yönetmeliği 26 Temmuz 2007 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Arabulucu taraflarla görüşür ve ortak veya ayrı toplantılar yapar. Arabuluculuktaki görüşmeler gizlidir. Bunun ilk anlamı, müzakerelere sadece katılabilmesidir. (CMK m. 253,13). Gizliliğin ikinci anlamı, müzakereler sırasında taraflardan birince açıklanan görüşler, yapılan kabuller veya önerilerin, sonradan kovuşturmada ya da herhangi bir davada delil olarak kullanılamamasıdır (CMK m. 253,20). Buna göre, arabuluculuk sırasında aktarılan bilgiler, müzakereler dışında elde edilebilir ve delil olarak kabul edilebilir olmadığı takdirde, genel olarak delil kabul edilmez (Uzlaştırma Yönetmeliği m. 19,4). Taraflar MFA sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, yazılı anlaşma metninin bir sureti, onaylanmak üzere, arabulucu tarafından savcıya veya mahkemeye gönderilir. Anlaşma olmazsa, savcı veya mahkeme bilgilendirilir; fakat müzakereler hakkında ayrıntılı bilgi verilmez. Uzlaşma anlaşması taraflarca gönüllü olarak imzalanır ve sadece makul ve orantılı edimler içerebilir (CMK m. 253,17). Onayın ardından uzlaşma anlaşması bağlayıcı olur. Fail, uzlaşma anlaşmasıyla üstlendiği edimi yerine getirmezse, uzlaşma anlaşması ilâmlarla aynı şekilde icra edilebilir. Sonuç olarak mağdur, tazminat veya ceza soruşturması başlatılmasını talep etme hakkını kaybeder (CMK m. 253,19). CMK’nın yeni hükümleri doğrultusunda, MFA’nın Türk hukukunda gelişmesi beklenmektedir. mağdur, fail, onların kanunî temsilci ve avukatlarının

Anahtar Kelimeler

Onarıcı adalet, Alternatif uyuşmazlık çözümü

Procedure and Principles of Victim - Offender Mediation within the Framework of the Amendments made in the Criminal Procedure Act

Öz

Restorative justice is an approach that focuses on the interests of the community by balancing the needs of the community, the victims and the offenders. Victim offender mediation (VOM) is one of the main types of restorative justice programmes. In VOM, the victim and the offender voluntarily participate actively in the resolution of matters arising from the crime, generally with the help of a mediator. Article 253 of the Turkish Criminal Procedure Act (CPA) gives the public prosecutor and the court authority to use VOM. The statutory regime for the conduct of VOM in Turkish penal procedure law has been substantially changed by the enactment Act No 5560 which came into force on December 19, 2006 amending the Criminal Procedure Act. Under the CPA, the Mediation Directive published in the Official Journal of Turkey came into effect on July 26, 2007. VOM may be used in the following offenses (CPA Art 253(1)): 1.Offenses which can be prosecuted by the public prosecutor only upon complaint of the injured party; 3.Negligent assault; 4.Violation of dwelling immunity; 5.Child kidnapping; 6.Disclosure of the information and documents containing commercial secrets, banking secrets or customer secrets. The prosecutor sends the victim and offender a mediation offer through a letter (CPA Art 253(4)). When the mediation is offered to the parties, they are informed of the use of mediation and their rights in the case of accepting or rejecting the mediation offer (CPA Art 253(5)). If the parties freely consent, the prosecutor or the court may refer them to VOM. Then a mediator, who has to be a lawyer, is appointed (CPA Art 253(9)). The mediator has to complete the mediation process maximum of thirty days from the time the documents in the file were given to him or her. The prosecutor may only extend this period for another twenty days once (CPA Art 253(12)). The mediator contacts the parties and meets with them together or separately (caucuses). Discussions in mediation are confidential. First, it means that only the victim, the offender, their legal representatives, and their attorneys are allowed to participate in the negotiations (CPA Art 253(12)). Second, confidentiality means that views and acknowledgments expressed or suggestions made by a party during the negotiations can’t be used as evidence in any legal proceeding or in the subsequent trial of the case (CPA Art 253(20)). Thus the information exchanged during mediation sessions are generally inadmissible unless otherwise discoverable and admissible (Mediation Directive Art 19(4)). Where parties arrive at a settlement at the end of the VOM, it will be recorded in writing by the mediator and a copy of the written agreement is sent to the prosecutor or the court in order to be approved. When no agreement is sent, the prosecutor or the court are informed but without disclosure any detail about the negotiations. Settlement agreements can be signed by the parties voluntarily and may contain only reasonable and proportionate obligations (CPA Art 253(17)). After confirmation the settlement agreement will be binding. If the offender does not perform the obligation imposed on his or her by the settlement agreement, the settlement agreement will be enforceable in the same manner as a judgment. As a consequence, the victim loses the right to make further civil claims or to start the criminal process (CPA Art 253(19)). Under the new provisions of the CPA, VOM is expected to be further developed in the Turkish law system

Anahtar Kelimeler

Restorative justice, Alternative dispute resolution, Victim offender mediation, Mediator, Confidentiality, Impartiality

Kaynakça

• AERTSEN, Ivo/PETERS, Tony: Mediation for Reparation: The Victim’s Perspective (European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice 1998, Vol. 6/2, s. 106-124).
• AKINCI, Füsun S.: Mağdurun Korunması ve Mağdur Hakları (Yargı Reformu 2000 Sempozyumu, İzmir Barosu 5-6-7-8 Nisan 2000, s. 693- 712).
• AKINTÜRK, Turgut: Türk Medenî Hukuku, C. 2, Aile Hukuku, İstanbul 2006.
• ALTSCHULER, David M.: Community Justice Initiatives: Issues and Challenges in the U.S. Context (Federal Probation 2001/1, Vol. 65, s. 28-32).
• BAZEMORE, Gordon: Whom and How Do We Reintegrate? Finding Community in Restorative Justice Restorative Justice (Criminology and Public Policy 2005/1, Vol. 4, s. 131-148).
• Birleşmiş Milletler Ticaret Hukuku Komisyonu’nun Milletlerarası Ticarî Arabuluculuğa İlişkin Model Kanunu (2002) (Çev. Ali Yeşilırmak) (MİHDER 2007/1 s. 85-89).
• BROWN, Henry/MARRIOTT, Arthur: ADR Principles and Practice, London 1999.
• BROWN, Jennifer Gerarda: The Use of Mediation to Resolve Criminal Cases: A Procedural Critique (Emory Law Journal 1994, Vol. 43, s. 1247-1309).
• BUSH, Darren: Law and Economics of Restorative Justice: Why Restorative Justice Cannot and Should not be Solely About Restoration (Utah Law Review 2003/1, s. 439-469).
• COATES, Robert B./GEHM, John: An Empirical Assessment (Mediation and Criminal Justice: Victims, Offenders and Community, London 1989, s. 251-263).
• COBEN, James/HARLEY, Penelope: International Conversations about Restorative Justice, Mediation and Practice of Law (Hamline Journal of Public Law and Policy 2004, Vol. 25, s. 237-334).
• COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES: Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on certain aspects of mediation in civil and commercial matters {SEC (2004) 1314}, Brussels, 22.10.2004.
• COMMITTEE OF EXPERTS ON MEDIATION IN PENAL MATTERS: Mediation in Penal Matters: Recommendation N R (99) 19 adopted by the Committee of Ministers of the Council of Europe on 15 September 1999 and explanatory memorandum, Council of Europe 1999.
• COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION: Initiative of the Federal Republic of Germany and of the French Republic with a view to adopting a Council Framework Decision on the recognition and supervision of suspended sentences, alternative sanctions and conditional sentences, Brussels, 20 April 2007.
• ÇOLAK, Halûk: Yeni Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Cezai Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolu Olarak Uzlaşma (Mediation) (TBBD 2006/63, s. 127-145).
• ÇULHA, Rıfat: Uzlaşma (Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, İstanbul 2005, s. 41-59).
• DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir: Nazarî ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, C. III, İstanbul 1994.
• DUVALL, Suzanne/SILVERBERG, Bud/
• STRATTON, Bruce: Ethics (Alternative Dispute Resolution Handbook, Alternative Dispute Resolution Section, State Bar of Texas, Dallas 2003, s. 485-491).
• FOLBERG, Jay/TAYLOR, Alison: Mediation, A Comprehensive Guide to Resolving Conflicts Without Litigation, San Francisco 1984.
• FREHSEE, Detlev: Restitution and Offender-Victim Arrangement in German Criminal Law: Development and Theoretical Implications (Buffalo Criminal Law Review 1999, Vol. 3, s. 235-259).
• FULLER, Lon: Mediation-Its Forms and Functions (Southern California Law Review 1971, Vol. 44, s. 305-339).
• GABBAY, Zvi D.: Justifying Restorative Justification for the Use of Restorative Justice Practices (Journal on Dispute Resolution 2005, Vol. 2, s. 349-399). A Theoretical
• GARVEY, Stephen P.: Restorative Justice and the Justification of Punishment (Utah Law Review 2003/1, s. 319-374), s. 320
• HARDING, John: Reconciling Mediation with Criminal Justice (Mediation and Criminal Justice: Victims, Offenders and Community, London 1989, s. 27-43).
• HEKİMOĞLU, Fahrettin: Fransa’da Hukukî Danışmanlık ve Arabuluculuk Uygulaması (ABD 2002/2, s. 33-38).
• Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuğa İlişkin Federal Kanun (Avusturya) (Çev. Osman İsfen) (MİHDER 2006/5 s. 1325-1334), s. 1330.
• ILDIR, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler), Ankara 2003.
• STANBUL BAROSU: Uzlaşma, Cep Kitapları 1, İstanbul 2006.
• KAYMAZ, Seydi/GÖKCAN, Hasan Tahsin: Türk Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma ve Önödeme, Ankara 2005.
• KRAPAC, D.: The Position of the Victim in Criminal Justice: A Restrained Central and Eastern European Perspective on the Victim-Offender Mediation (European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice 1995, Vol. 3/3, s. 230-240).
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2002.
• KURU, Baki/ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2006.
• LAFLIN, Maureen E.: Remarks on Case-Management Criminal Mediation (Idaho Law Rewiev 2004, Vol. 40, s. 571-622).
• LARGUIER, Jean: Procédure Penale, Paris 1995.
• MACKAY, Robert E.: Restorative Justice and the Children’s Hearings - A Proposal (European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice 2003, Vol. 11/1, s. 1-17).
• MERMUT, Serdar: Türk Ceza Hukukunda Reform: Uzlaşma (Legal Hukuk Dergisi 2004/17 s. 1302-1308).
• MOORE, Christopher W.: The Mediation Process, Practical Strategies for Resolving Conflict, San Francisco 1986.
• NUGENT, William R./WILLIAMS, Mona/
• UMBREIT, Mark S.: Participation in Victim Offender Mediation and the Prevalence and Severity of Subsequent Delinquent Behavior: A Meta Analysis (Utah Law Review 2003/1, s. 137-165).
• ÖZBEK, Mustafa: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara 2004.
• ÖZBEK, Mustafa: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına Genel Bir Bakış (GSÜHFD, Prof.Dr. Erden Kuntalp’e Armağan, 2004/1, s.261-292).
• ÖZBEK, Mustafa: Çağdaş Ceza Adaleti Sistemlerinde Alternatif Çözüm Arayışları ve Arabuluculuk Uygulaması (Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, İstanbul 2005, s. 85-157).
• ÖZBEK, Mustafa: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin “Ceza Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk” Konulu Tavsiye Kararı (DEÜHFD 2005/1, s. 127-166).
• ÖZBEK, Mustafa: Ceza Muhakemesi Kanununda Uzlaştırma (AÜHFD 2005/3, s. 289-321).
• ÖZBEK, Mustafa: Avrupa Birliğinde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (TBBD 2007/68, s. 265-320).
• ÖZBEK, Mustafa: Avrupa Konseyi Arabuluculuk Yönergesi Önerisi (AÜHFD 2007/1, s. 183-231).
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray: Ceza Muhakemesi Kanunun’da 5560 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi (CHD 2006/2, s. 227-252).
• ÖZEN, Mustafa: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Üzerine Düşünceler (TBBD 2007/68, s. 393-406).
• PEACHEY, Dean E.: The Kitchener Experiment (Mediation and Criminal Justice: Victims, Offenders and Community, London 1989, s. 14-26).
• REIMUND, Mary Ellen: Confidentialy in Victim Offender Mediation: A False Promise (Journal on Dispute Resolution 2004, Vol. 2, s. 401-427).
• ROBINSON, Gwen: Victim-Offender Mediation: Limitations and Potential, Oxford 1996.
• ROBINSON, Paul H.: The Virtues of Restorative Processes, the Vices of “Restorative Justice” (Utah Law Review 2003/1, s. 375-388).
• RODRIGUEZ, Nancy: Restorative Justice, Communities, and Delinquency: Whom Do We Reintegrate? (Criminology and Public Policy 2005/1, Vol. 4, s. 103-130).
• SANDER, Frank E.A.: Alternative Methods of Dispute Resolution: An Overview (University of Florida Law Review 1985, Vol. 37, s. 1-18).
• SARNOFF, Susan: Restoring Justice to the Community: A Realistic Goal (Federal Probation 2001/1, Vol. 65, s. 33-39).
• SCANLON, Kathleen M.: Mediator’s Deskbook, CPR Institute for Dispute Resolution, New York 1999.
• SEZER, Ahmet: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Suçlar ve Uzlaşma (Terazi 2006/2, s. 41-56).
• SOYASLAN, Doğan: Kriminoloji, Suç ve Ceza Bilimleri, Ankara 1998.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Muhakemeleri Usûlü Hukuku, Ankara 2000.
• SOYSAL, Tamer: Türk Ceza Hukukunda Uzlaşma (Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, İstanbul 2005, s. 203-246). STRONG, Heafer/
• SHERMAN, Lawrence W.: Repairing the Harm: Victims and Restorative Justice (Utah Law Review 2003/1, s. 15-42).
• SYMPOSIUM: Standard of Professional Conduct in Alternative Dispute Resolution (Journal on Dispute Resolution 1995/1, s. 95-128).
• ŞAHIN, Cumhur: Ceza Muhakemesinde Uzlaşma (SÜHFD 1998/1-2, s. 221-297).
• TANRIVER, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları
• Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk, TBBD 2006/64, s. 151-177). Bağlamında Alternatif
• TAYLOR, Susan C.: Victim-Offender Reconciliation Program-A New Paradigm Toward Justice (University of Memphis Law Review 1976, Vol. 26, s. 1187-1195).
• TEZCAN, Durmuş: Mağdurun Hakları ve Tanıkların Korunması (Ceza Hukuku Reformu, Sempozyum, 20-23 Ekim 1999, İstanbul 2001, s. 73- 84).
• TURNER, Jenia Iontcheva: Judicial Participation in Plea Negotiations: A Comparative View (The American Journal of Comparative Law 2006, Vol. 54, s. 199-267).
• TÜRKİYE ADALET BAKANLIĞI/
• HOLLANDA YARGI KONSEYİ/
• İSVEÇ ULUSAL MAHKEMELER İDARESİ: Türkiye Cumhuriyetinde İstinaf Mahkemelerinin Kuruluşunun Desteklenmesi Projesi: Ceza Muhakemesinde İstinaf El Kitabı, Ankara 2007.
• ULUSLARARASI SAVCILAR BİRLİĞİ: Savcılar İçin İnsan Hakları El Kitabı, (Egbert Myjer, Barry Hancock, Nicholas Cowdery Ed.), (Çev. Ankara Barosu), Ankara 2006.
• UMBREIT, Mark S.: Victim Offender Mediation in Juvenile or Criminal Courts (ADR Handbook for Judges, American Bar Association 2004, s. 225-236).
• UMBREIT, Mark S.: Mediating Criminal Conflict (Handbook of Alternative Dispute Resolution, Austin 1990, s. 227-238).
• UMBREIT, Mark S./COATES, Robert B./
• VOS, Betty: Victim Offender Mediation: Evidence-Based Practice Over Three Decades (The Handbook of Dispute Resolution, San Francisco 2005, s. 455-470).
• UMBREIT, Mark S./COATES, Robert B./
• VOS, Betty: The Impact of Victim-Offender Mediation: Two Decades of Research (Federal Probation 2001, Vol. 65/3, s. 29-38).
• UMBREIT, Mark S./VOS, Betty/COATES, Robert B./
• LIGHTFOOT, Elizabeth: Restorative Justice in the Twenty First Century: A Social Movement Full of Opportunities and Pitfalls (Marquette Law Review 2005, Vol. 89, s. 251-304).
• UNITED NATIONS: UNCITRAL Model Law on International Commercial Conciliation Guide to Enactment and Use, New York 2004.
• UNITED NATIONS OFFICE ON DRUGS AND CRIME: Handbook on Restorative Justice Programmes, Criminal Justice Handbook Series, New York 2006.
• VANOVER, Joseph W.: Utilitarian Analysis of the Objectives of Criminal Plea Negotiation and Negotiation Strategy Choice (Journal of Dispute Resolution 1998, Vol. 1998/2, s. 183-192).
• WILLIAMS-FISHER, Renada: Plea Bargaining Negotiations (Southern University Law Review 2005, Vol. 33, s. 237-248).
• YILDIRIM, M. Kâmil: İhtilafların Mahkeme Dışı Usûllerle Çözülmesi Hakkında (Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 337-360).
• YILDIZ, Ali Kemal: Uzlaşma-Şikâyet İlişkisi (Y.TCK m. 73) (Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, İstanbul 2005, s. 259-280).
• YURTCAN, Erdener: Cumhuriyet Savcısının ve Ceza Yargıcının El Kitabı, Ankara 2002.
• YURTCAN, Erdener: Ceza Yargılaması Hukuku, İstanbul 2005.
• ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukukunda Özelleşme Eğilimi: Uzlaşma (Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan, İstanbul 2003, s. 727-750).
• ZAFER, Hamide: Türk Ceza Hukukunda Fail-Mağdur Uzlaşması (TCK m. 73/8) (MÜHFD 2006/2, s. 117-140).