Öz
The Roman Law's attitude toward the slave was; "Servile caput nullum ius habet" which means "the slave has no right." In this law system, slaves were regarded as objects which could be the property of another human being. They were legally just "res". But the fact that they were also human beings, slaves differentiated from other objects of property. With the help of their peculium (given by their master) slave could enter into engagements with a third party. When the situation of slaves is examined in Roman Law, it will be seen the situation of robots -there is a consensus about that they will be a part of our lives soon- resembles slaves. A slave could be defined as self-thinking, decision-making, emotional property. The same applies to robots. So robots can be considered as technological relatives of slaves. All this information leads us that if there will be a legal regulation about robots –which should be considered as a must- one can easily adapt the rules from Roman law. In this paper, there is a comparison between robots and slaves by giving information about them. With the help of that comparison, there will be a revival about why their legal status should be similar. Then, there will be brainstorming about how the robot's civil and criminal liability should be regulated.
Anahtar Kelimeler
Artificial Intelligence Robot Roman Law Slavery Civil Liability Criminal Liability
Kaynakça
- Asaro, P.: “On Banning Autonomous Weapon Systems: Human Rights, Automation, and the Dehumanization of Lethal Decision Making”, International Review Of Red Cross, Volume 94 Number 886, 2012
- Asaro, P.: “Robots and Responsibility from a Legal Perspetive”, ICRA, 2007
- Asimov, I. (Çev. Odabaş, E.): Ben, Robot, İstanbul 2016
- Bakırcı, Ç. M.: Abiyogenez - 1: Kimyasal Evrim, Canlılık ve Cansızlık Tanımları
- Balkin, J.: “The Path of Robotics Law”, California Law Review, V.6, 2015
- Berger, A.: Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1953
- Bozkurt, G.: “Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1981
- Buckland, W.W.: The Roman Law of Slavery, Cambridge 1908
- Charney R.: “Can Androids Plead Automotism? A Review of When Robots Kill: Artificial Intelligence Under the Criminal Law bye Gabriel Hallevy”, University of Toronto Faculty of Law Review, V.75, N.1
- Chinen M.: “The Co-Evolution of Autonomous Machines and Legal Responsibility”, Virginia Journal of Law & Technology, V.20, N.2, 2016
- Clarke, A.C.: Profiles of the Future: an Inquiry Into the Limits of the Possible, New York 1962
- Coeckelbergh M.: “Responsibility and the Moral Phenomenology of Using Self-Driving Cars”, Applied Artificial Intelligence, V.30:8, 2016
- Demirbaş, T.: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2009
- Dülger, M.: “Bir Hukuk-Kurgu Denemesi: Yapay Zekalı Varlığın Hukuki Sorumluluğu (Olabilir Mi?)”, Hukuk ve Ötesi Dergisi, 2017
- Eagleman, D.: Incognito, İstanbul 2017
- Eduardovich, R.: “Criminal Liability of the Artificial Intelligence”, Problems of legality, 2017
- Emiroğlu, H.: Ius Gentium – Kavimler Hukuku, İstanbul 2007
- Ersoy Ç.: Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul 2018
- Finkelman, P.: Slavery and the Law, Maryland-USA, 2002
- Fisher M.: “A Note On Free Will and Artificial Inttelligence”, Philosophia 1983
- Gless, S./Silverman E./Weigend T.: “If Robots Cause Harm, Who Is To Blame? Self-Driving Cars And Criminal Liabiity”, New Criminal Law Review, V.19, N.3, 2016
- Goodman, M.: Geleceğin Suçları, Timaş Y., İstanbul, 2016
- Guiffrida, I./Lederer, F./Vermeys, N.: “The Legal Perspective on the Trials and Tribulations of AI: How Artificial Intelligence, The Internet of Things, Smart Contracts, and Other Technologies Will Affect the Law”, Case Western Reserve Law Review, V.68
- Hafızoğulları, Z./Özen, M.: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2014
- Hallevy, G.: The Criminal Liability of Artificial Intelligence Entities - From Science Fiction to Legal Social Control”, Akron Intellectual Property Journal, 2010
- İçel, K.: Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2017
- Johnsson D.: “Technology with No Human Responsibility?”, J Bus Ethics, V.127, 2015
- Jones, P. (Çeviren: Sezer, F.): Geldim Gördüm Yendim – Romalılar Hakkında Bilmek İsteyeceğiniz Her Şey, İstanbul 2016
- Kangal, Z.: Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu, Ankara 2003
- Karadeniz Çelebican, Ö.; Roma Hukuku, Ankara 2016
- Karnow C.: Liability for Distributed Artificial Intelligences”, Berkeley Technology Law Journal, V.11, I.1, 1996
- Kaser, M. (Çev. Dannenbring, R.): Roman Private Law, Durban Butterworths, 1965
- King, T.C./Aggarwal, N./Mariaosaria, T./Floridi L.:, “Artificial Intelligence Crime: An Interdiciplinary Analysis of Foreseeable Threats and Solutions”, Science and Engineering Ethics, Springer, 2019
- Koschaker, P./Ayiter K.: Roma Özel Hukuku’nun Ana Hatları, İzmir 1993
- Krausova, A./Hazan H.: “Creating Free Will in Artificial Intelligence”, Conference Paper, Beyon AI: Artificial Golem Intelligence International Conference, Pilsen, November 2013
- Kurzweil, R.: İnsanlık 2.0, İstanbul 2018
- Küçük, E.: “XII. Yüzyıl Rönesansı ve ‘Yeniden Doğan’ Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka. Pandekt Hukuku” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007
- Küçüktaşdemir, Ö.: “Nörohukuk ve Kusur (İsnat Yeteneğine) İlişkin Yeni Yaklaşımlar”, IV. Uluslararası Sağlık Hukuk Kongresi, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Adli Bilimciler Derneği, Ankara 2018
- Marijan B.: “On Killer Robots and Human Control, Debating the spohistication of artificial intelligence in lethal autonomous wepons systems”, The Ploughares Monitor, 2016
- Di Marzo, S.: Roma Hukuku, İstanbul 1959
- McCarty L.T.: Reflections on Taxman: An Experiment in Artificial Intelligence and Legal Reasoning, Harvard Law Review, 1977
- Oleksiewicz I./Civelek M. E.: “From Artificial Intelligence to Artificial Consciousness: Possible Legal Bases For The Human-Robot Relationships in the Future”, International Jorunal Of Advanced Research, V.7(3), 2019.
- Önok M.: Müşterek Suç Girişimi (Joint Criminal Enterprise) ve Örgütsel Hakimiyete Dayalı Dolaylı Faillik Teorileri, Seçkin, Ankara 2009
- Pagallo, U.: The Laws Of Robotics, Crimes, Contracts and Torts, Dordrecht 2013
- Rado, T.: Roma Hukuku Dersleri – Borçlar Hukuku, İstanbul 2014
- Richards, N.M./Smart D.W.: “How should the law think about robots?”, We Robot 2012, Inagural Conference on Legal and Policy Issues Relating to Robotics, April 21-22, 2012
- Rubin, C.T: “Machine Morality and Human Responsibility”, The New Atlantis: A Journal of Technology & Society, Summer 2011
- Say C.: “50 Soruda Yapay Zekâ”, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul 2019
- Solum, L.B.: “Legal Personhood of Artificial Intelligence”, North Carolina Law Review, V.70, 1992
- Sparrow, R.: “Killer Robots”, Journal of Applied Philosophy, Vol. 24, No. 1, 2007
- Tahiroğlu, B.: “Roma Hukukunda Kölelik ve Serbest Meslekler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası
- Tahiroğlu, B./Erdoğmuş, B.: Roma Hukuku Dersleri, İstanbul 2014
- Toroslu N./Toroslu H.: Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara 2017
- Türkoğlu-Özdemir G.: “Roma Hukuku’nda Actio De Peculio”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt : 7, Sayı : 2, 2005
- Umur, Z.: Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul 1999
- Umur, Z.: Roma Hukuku Lügatı, İstanbul 1975
- Villarona E. F./Golia A.: “Robots, Standards and the Law”, Computer Law & Security Review, V.35, I.2, 2019
- Villey, M. (Çev: Tahiroğlu, B.): İstanbul 2010
- Visky, K. (Çev. Tahiroğlu, B.): “Roma Hukuku’nda Kölelik ve Serbest Meslekler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1974
- Westermenn, W. L.: The Slave Systems of Greek and Roman Antiquity, Philedelphia 1955
- Bozkurt-Yüksel, A.E.: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:7, sayı. 29
Öz
Roma hukuku kölelere hak ehliyeti tanımamıştır (D. 4.5.3.1: “Servile caput nullum ius habet”). Söz konusu hukuk sisteminde köleler özgür insanların malvarlığına dâhil olabilen şeyler (res) olarak değerlendirilmiştir. Ancak aynı zamanda insan oldukları için malvarlığına dâhil olabilen diğer şeylerden ayrı tutulmuşlardır. Roma hukukunda kölelerin durumu ayrıntılı incelendiğinde yakın gelecekte hayatımızın bir parçası olacağına inandığımız robotlar ile durumlarının benzerlik gösterdiği görülebilir. Köle bir çeşit kendi kendine düşünebilen, karar verebilen duygusal bir mal olarak tanımlanabilir. Aynı özellikler geleceğimizin robotlarında da görülecektir. Yani robotları hukuki durumları bakımından kölelerin teknolojik akrabaları olarak değerlendirmek mümkündür. Bütün bu bilgiler bizi, eğer robotlar için bir yasal düzenleme yapılacaksa bu düzenlemenin kolaylıkla Roma hukukundan alınabileceği sonucuna götürür. Bu çalışmada robotların ve kölelerin neden aynı statüde değerlendirilebileceğini aydınlatmak adına köle ve robot kavramları hakkında ayrıntılı bilgi verdik. Robot ve yapay zekâ kavramlarını ayrıntılı olarak tanımlayıp inceledikten sonra, kölelerin durumlarını inceleyerek karşılaştırma yaptık ve robotların hukuki sorumluluğunu tartıştık. Ardından yapay zekâyı cezalandırmak başlığı altında robotların cezai sorumluluğunu değerlendirip bu konudaki fikirlerimizi paylaştık.
Anahtar Kelimeler
Yapay zekâ robot Roma hukuku kölelik hukuki sorumluluk cezai sorumluluk
Kaynakça
- Asaro, P.: “On Banning Autonomous Weapon Systems: Human Rights, Automation, and the Dehumanization of Lethal Decision Making”, International Review Of Red Cross, Volume 94 Number 886, 2012
- Asaro, P.: “Robots and Responsibility from a Legal Perspetive”, ICRA, 2007
- Asimov, I. (Çev. Odabaş, E.): Ben, Robot, İstanbul 2016
- Bakırcı, Ç. M.: Abiyogenez - 1: Kimyasal Evrim, Canlılık ve Cansızlık Tanımları
- Balkin, J.: “The Path of Robotics Law”, California Law Review, V.6, 2015
- Berger, A.: Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1953
- Bozkurt, G.: “Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1981
- Buckland, W.W.: The Roman Law of Slavery, Cambridge 1908
- Charney R.: “Can Androids Plead Automotism? A Review of When Robots Kill: Artificial Intelligence Under the Criminal Law bye Gabriel Hallevy”, University of Toronto Faculty of Law Review, V.75, N.1
- Chinen M.: “The Co-Evolution of Autonomous Machines and Legal Responsibility”, Virginia Journal of Law & Technology, V.20, N.2, 2016
- Clarke, A.C.: Profiles of the Future: an Inquiry Into the Limits of the Possible, New York 1962
- Coeckelbergh M.: “Responsibility and the Moral Phenomenology of Using Self-Driving Cars”, Applied Artificial Intelligence, V.30:8, 2016
- Demirbaş, T.: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2009
- Dülger, M.: “Bir Hukuk-Kurgu Denemesi: Yapay Zekalı Varlığın Hukuki Sorumluluğu (Olabilir Mi?)”, Hukuk ve Ötesi Dergisi, 2017
- Eagleman, D.: Incognito, İstanbul 2017
- Eduardovich, R.: “Criminal Liability of the Artificial Intelligence”, Problems of legality, 2017
- Emiroğlu, H.: Ius Gentium – Kavimler Hukuku, İstanbul 2007
- Ersoy Ç.: Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul 2018
- Finkelman, P.: Slavery and the Law, Maryland-USA, 2002
- Fisher M.: “A Note On Free Will and Artificial Inttelligence”, Philosophia 1983
- Gless, S./Silverman E./Weigend T.: “If Robots Cause Harm, Who Is To Blame? Self-Driving Cars And Criminal Liabiity”, New Criminal Law Review, V.19, N.3, 2016
- Goodman, M.: Geleceğin Suçları, Timaş Y., İstanbul, 2016
- Guiffrida, I./Lederer, F./Vermeys, N.: “The Legal Perspective on the Trials and Tribulations of AI: How Artificial Intelligence, The Internet of Things, Smart Contracts, and Other Technologies Will Affect the Law”, Case Western Reserve Law Review, V.68
- Hafızoğulları, Z./Özen, M.: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2014
- Hallevy, G.: The Criminal Liability of Artificial Intelligence Entities - From Science Fiction to Legal Social Control”, Akron Intellectual Property Journal, 2010
- İçel, K.: Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2017
- Johnsson D.: “Technology with No Human Responsibility?”, J Bus Ethics, V.127, 2015
- Jones, P. (Çeviren: Sezer, F.): Geldim Gördüm Yendim – Romalılar Hakkında Bilmek İsteyeceğiniz Her Şey, İstanbul 2016
- Kangal, Z.: Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu, Ankara 2003
- Karadeniz Çelebican, Ö.; Roma Hukuku, Ankara 2016
- Karnow C.: Liability for Distributed Artificial Intelligences”, Berkeley Technology Law Journal, V.11, I.1, 1996
- Kaser, M. (Çev. Dannenbring, R.): Roman Private Law, Durban Butterworths, 1965
- King, T.C./Aggarwal, N./Mariaosaria, T./Floridi L.:, “Artificial Intelligence Crime: An Interdiciplinary Analysis of Foreseeable Threats and Solutions”, Science and Engineering Ethics, Springer, 2019
- Koschaker, P./Ayiter K.: Roma Özel Hukuku’nun Ana Hatları, İzmir 1993
- Krausova, A./Hazan H.: “Creating Free Will in Artificial Intelligence”, Conference Paper, Beyon AI: Artificial Golem Intelligence International Conference, Pilsen, November 2013
- Kurzweil, R.: İnsanlık 2.0, İstanbul 2018
- Küçük, E.: “XII. Yüzyıl Rönesansı ve ‘Yeniden Doğan’ Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka. Pandekt Hukuku” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007
- Küçüktaşdemir, Ö.: “Nörohukuk ve Kusur (İsnat Yeteneğine) İlişkin Yeni Yaklaşımlar”, IV. Uluslararası Sağlık Hukuk Kongresi, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Adli Bilimciler Derneği, Ankara 2018
- Marijan B.: “On Killer Robots and Human Control, Debating the spohistication of artificial intelligence in lethal autonomous wepons systems”, The Ploughares Monitor, 2016
- Di Marzo, S.: Roma Hukuku, İstanbul 1959
- McCarty L.T.: Reflections on Taxman: An Experiment in Artificial Intelligence and Legal Reasoning, Harvard Law Review, 1977
- Oleksiewicz I./Civelek M. E.: “From Artificial Intelligence to Artificial Consciousness: Possible Legal Bases For The Human-Robot Relationships in the Future”, International Jorunal Of Advanced Research, V.7(3), 2019.
- Önok M.: Müşterek Suç Girişimi (Joint Criminal Enterprise) ve Örgütsel Hakimiyete Dayalı Dolaylı Faillik Teorileri, Seçkin, Ankara 2009
- Pagallo, U.: The Laws Of Robotics, Crimes, Contracts and Torts, Dordrecht 2013
- Rado, T.: Roma Hukuku Dersleri – Borçlar Hukuku, İstanbul 2014
- Richards, N.M./Smart D.W.: “How should the law think about robots?”, We Robot 2012, Inagural Conference on Legal and Policy Issues Relating to Robotics, April 21-22, 2012
- Rubin, C.T: “Machine Morality and Human Responsibility”, The New Atlantis: A Journal of Technology & Society, Summer 2011
- Say C.: “50 Soruda Yapay Zekâ”, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul 2019
- Solum, L.B.: “Legal Personhood of Artificial Intelligence”, North Carolina Law Review, V.70, 1992
- Sparrow, R.: “Killer Robots”, Journal of Applied Philosophy, Vol. 24, No. 1, 2007
- Tahiroğlu, B.: “Roma Hukukunda Kölelik ve Serbest Meslekler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası
- Tahiroğlu, B./Erdoğmuş, B.: Roma Hukuku Dersleri, İstanbul 2014
- Toroslu N./Toroslu H.: Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara 2017
- Türkoğlu-Özdemir G.: “Roma Hukuku’nda Actio De Peculio”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt : 7, Sayı : 2, 2005
- Umur, Z.: Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul 1999
- Umur, Z.: Roma Hukuku Lügatı, İstanbul 1975
- Villarona E. F./Golia A.: “Robots, Standards and the Law”, Computer Law & Security Review, V.35, I.2, 2019
- Villey, M. (Çev: Tahiroğlu, B.): İstanbul 2010
- Visky, K. (Çev. Tahiroğlu, B.): “Roma Hukuku’nda Kölelik ve Serbest Meslekler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1974
- Westermenn, W. L.: The Slave Systems of Greek and Roman Antiquity, Philedelphia 1955
- Bozkurt-Yüksel, A.E.: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:7, sayı. 29
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Temmuz 2018 |
| Kabul Tarihi | 22 Nisan 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 69 Sayı: 2 |