ANAYASAL BİR KURULUŞ OLARAK MGK - CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE MGK’NIN YERİ VE ALTERNATİF YENİ BİR KURUM: GÜVENLİK VE DIŞ POLİTİKALAR KURULU

Yıl 2020, Cilt: 69 Sayı: 3, 1293 - 1326, 29.12.2020

Deniz Acaray

https://doi.org/10.33629/auhfd.848985

Cited By: 4

Öz

2017 yılında meydana gelen anayasal değişiklikler çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak tanımlanan yeni anayasal düzende 9.11.1983 tarihli ve 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanunu yürürlükten kaldırılmış, Anayasanın 118. Maddesi hükmü gereğince anayasal statüdeki MGK, 6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanına bağlı olarak yeniden düzenlenmiştir. Bununla birlikte; yeni sistemin inşası sürecinde, 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu adında bir kurul kurulmuştur. Bölgesel jeopolitik koşulların Türkiye’nin başta güvenlik olmak üzere demokratik devlet yapısını olumsuz etkilemesinden dolayı, MGK’nın bu süreçte geçirdiği kurumsal değişiklikler incelenmeye ve araştırılmaya değerdir. Söz konusu inceleme ve araştırma Genel Kamu Hukuku perspektifinden devletin kuruluş felsefesi ve ontolojik unsurları açısından yapılmakta olup; değişen yapısıyla MGK’nın etkinliği, yeni kurulan Güvenlik Ve Dış Politikalar Kurulu ile arasındaki ilişki de göz önüne alınarak değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Öz olarak; Türkiye’nin milli güvenlik alanında yaşadığı amansız yolculuğun daha çok uzun süreceği aşikâr iken, anayasal bir kuruluş olarak Milli Güvenlik Kurulu’nun, demokratik evrensel ve ülkesel tüm kazanımların bir göstergesi olarak ve en azından ilkesel olarak müstakil bir kanunla düzenlenmesi gerekliliği savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Milli güvenlik, Milli Güvenlik Kurulu, Anayasal kuruluş, Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu

National Security Council as a Constitutional Institution - The Place of NSC In the New Constitutional Order and A New Alternative Institution: Security and Foreign Policy Committee

Öz

Pursuant to 2017 Constitutional amendments; in the new constitutional order that called Presidental Government System; Law No. 2945 of 9 November 1983 of National Security Council and the Secretariat General of the NSC is annulled by force of the Presidential Decree No.6, dated 15 July 2018 and NSC, as a constitutional institution according to Article 118 of the Constitution is redefined by the Presidential Decree No: 6. In addition to this, in the process of reconstruction, a new commitee called Security And Foreign Policy Committee is founded by Presidential Decree No. 1. Since the unfavorable effects of regional jeopolitic facts influence the democratic state settlement of Turkey first and foremost security, the institutional change of NSC within the process is worth research and examination. The relevant research and examination is put in perspective of General Public Law in terms of founding philosophy and ontological base of state, by the way the efficiency of NSC with the new structure is evaluated having regard to the relation between Security And Foreign Policy Committee. In conclusion; whereas it is clear that the bitter journey of Turkey in the field of national security seems to take a long time, it is asserted that MGK as a constitutional instution must have a special law as a sure sign of national and universal democratic achievements at least principally.

Anahtar Kelimeler

National security, National Security Council, Constitutional Institution, Presidential Government System, Security And Foreign Policy Committee

Kaynakça

• ACARAY, Deniz, İnsan Hakları, Polis Akademisi Yayınları, 3. Baskı, 2020.
• AKGÜNER, Tayfun, “Milli Güvenlik Kavramı Üzerine Bazı Düşünceler”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 6 (1-3) , 13-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuihid/issue/1254/14730.
• ALGAN, “Bülent, Değişen Egemenlik Anlayışı Ve Küreselleşme Bağlamında İnsan Hakları”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Hakemli Hukuk Dergisi, 2006, sayı:27-28.
• ATAR, Yavuz “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi Ve Anayasallık Denetimi”, https://ayam.anayasa.gov.tr/media/5902/yavuz-atar.pdf.
• ATATÜRK, M.K. Zabit ve Kumandan ile Hasbihal, Türkiye İŞ Bankası Yayınları, 2006, 4. Baskı.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, NUTUK, YKY, 2011, 1. Baskı.
• AYBAY, Rona, “Milli Güvenlik Kavramı ve Milli Güvenlik Kurulu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1978, 33 (01), DOI:10.1501/SBFder_0000001333 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/36734.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya., Tek Adam, Cilt II., Remzi Kitabevi, 1999, 17. Basım.
• BOYAR, Oya, “Olağanüstü Yönetim Usullerinde Temel Hak Ve Özgürlüklere İlişkin Askıya Alma Rejimi”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Ve Anayasa içinde, Ed: Sibel İNCEOĞLU, Avrupa Konseyi, 2013, 1. Baskı.
• CANİKLİOĞLU, Meltem DİKMEN, Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınları, 2010.
• ÇAYCI, Sadi, “Türkiye’nin Milli Güvenliği”, Ankara Ün. Hukuk Fak. Dergisi, 65(4), 2016.
• ÇEÇEN, Anıl, Ulus Devlet Türkiye Cumhuriyeti, Kilit Yayınları, 2. Baskı, 2009.
• ÇINARLI, Gülden, Anayasal Bir Kurum Olarak Milli Güvenlik Kurulu, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• DEDEOĞLU, Çağdaş, Güvenliğin Doğası, Doğanın Güvenliği, Paraf Yayınları, 2013.
• ERGÜL, E., İbn Haldun'un Teorileri İle Karşılaştırmalı Genel Kamu Hukuku, Adalet Yayınevi, 2019.
• ERHAN, Ç., “ABD’nin Ulusal Güvenlik Anlayışı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2001, Cilt 56, Sayı: 04, s.79. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/474/5456.pdf.
• EROĞUL, “Değişen Egemenlik Anlayışının Hak Ve Özgürlüklerin Korunmasına Ve Anayasa Yargısına Etkileri” https://anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg20/erogul.pdf.
• ESEN, Selin, “2016 Anayasa Değişiklik Teklifinin Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2016, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2016-4/3.pdf.
• GÖNENÇ, “Levent Siyasi İktidar Kavramı Bağlamında Anayasa Çalışmaları İçin Bir Kavramsal Çerçeve Önerisi”, AÜHFD, 2007, C.56.
• GÜVEYİ, Ü., Anayasa Hukuku Boyutuyla Milli Güvenlik – Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Kapani, Münci, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara 1993.
• Kapani, Münci, Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınları, 21. Baskı, 2008.
• Metin GÜNDAY, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, 6. Baskı, 2002.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 11. Baskı, 2010. ÖZKAYA, Ö., Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde İdarenin Bütünlüğü İlkesi, Adalet Yayınları, Ankara, 2019. ROUSSEAU, Jean Jacques, Toplum Sözleşmesi, 2. Kitap, I. Bölüm, 2010. TEMİZ, Ö., GÜNEŞ, F. (2020). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Niteliği”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (2), 959-979.
• TORUN, Abdullah, “Türkiye’de Ulusal Güvenliğin Yasal Ve Kurumsal Mekanizması: Milli Güvenlik Kurulu”, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, (2017).
• TUNÇ, Hasan, DÖNER, Ayhan; “MGK ve Milli Güvenlik Kavramı”, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/116487.
• TURAN, E., BAYRAKDAR, E., “Türkiye’nin Su Yönetim Politikaları: Ulusal Güvenlik Açısından Bir Değerlendirme”, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi Ağustos 2020, Cilt. 6(2) 1-19.
• Yıldırım, T, “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23-2.
• YILMAZ, Sait, Uluslararası Güvenlik, Kaynak Yayınları, 2017.
• ZABUNOĞLU, Yahya K., (Bir Hukuk ve Siyasal Bilim Problemi Olarak) Devlet Kudretinin Sınırlandırılması), Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 1963.