Önödeme ve Bazı Çözüm Önerileri

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 2, 589 - 621, 26.05.2021

Muharrem Özen , Atacan Köksal

https://doi.org/10.33629/auhfd.903334

Öz

Önödeme hukukumuzda uzun süredir uygulanan alternatif çözüm yöntemlerindendir. Bu usulün uygulanmasına ilişkin kurallar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesinde düzenlenmiştir. Önödeme, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253 ile 255. maddeleri arasında düzenlenen uzlaştırma kapsamındaki suçlar bakımından uygulanamaz. Esasen yalnızca adli para cezası gerektiren veya yukarı sınırı altı ay hapis cezasını aşmayan suçlarda uygulanabilen önödemenin kapsamına, Türk Ceza Kanunu’nda sayılan bazı özel suç tipleri de eklenmiştir. 24.11.2016 tarihli 6763 sayılı Kanun ve 17.10.2019 tarihli 7188 sayılı Kanunla birlikte önödemenin daha fazla suç için uygulanması amaçlanmış ve taksitle ödeme gibi kolaylıklar getirilmiştir. Bu çalışmada, önödemenin tarihsel gelişimi genel olarak incelendikten sonra, önödemenin hukuki niteliğine ilişkin öğreti görüşlerine yer verilecektir. Uygulama açısından önem arz eden önödemenin şartları, alt başlıklar halinde açıklanacak ve önödemenin hukuki sonuçları ortaya konulacaktır. Bu çerçevede yapılan açıklamalarda, Yargıtay kararları ve doktrindeki görüşler de ele alınacaktır. Nihayet sonuç kısmında, önödemeye ilişkin istatistiki bilgiye yer verildikten sonra, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesindeki düzenlemeye ilişkin çözüm önerileri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Önödeme, Alternatif Çözüm Yöntemi, Uzlaştırma, Adli Para Cezası, Hapis Cezası

Kaynakça

• ANTOLISEI Francesco: Manuale di Diritto Penale Parte Generale, Sedicesima Edizione, Milano 2003.
• ARTUK Mehmet Emin – GÖKCEN Ahmet – YENİDÜNYA Ahmet Caner: Ceza Hukuku Genel Hükümler, B. 9, Ankara 2015.
• CENTEL Nur – ZAFER Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, B. 14, İstanbul 2017.
• CENTEL Nur – ZAFER Hamide – ÇAKMUT Özlem: Türk Ceza Hukukuna Giriş, B. 10, İstanbul 2017.
• DÖNMEZER Sulhi – ERMAN Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C. 3, B. 10, İstanbul 1985.
• EREM Faruk: Türk Ceza Kanunu Şerhi Genel Hükümler, C. 1, B. 1, Ankara 1993.
• HAFIZOĞULLARI Zeki – ÖZEN Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, B. 12, Ankara 2019.
• KARAASLAN Erol – AKSAKAL Kemal – ÇETİN Ali, “Ceza Yasamızda Önödeme Kurumu”, in. Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, İzmir 2001, s. 547-573.
• KAYMAZ Seydi – GÖKCAN Hasan Tahsin: Uzlaşma ve Önödeme, B. 2, Ankara 2007.
• KUNTER Nurullah: Ceza Muhakemesi Hukuku, B. 9, İstanbul 1989.
• MAHMUTOĞLU Fatih Selami, “İdari Para Yaptırımını Gerektiren Eylemler Yönünden Yargılama Rejimi”, in. İHFM., Y. 1996, C. 55, S. 1-2, s. 151-172.
• MAJNO: Ceza Kanunu Şerhi Türk ve İtalyan Ceza Kanunları, C. 1, Ankara 1977.
• MANTOVANI Ferrando: Diritto Penale Parte Generale, Decima Edizione, Vicenza 2017.
• ÖNDER Ayhan: Ceza Hukuku Dersleri, B. 1, İstanbul 1992. (Dersleri)
• ÖNDER Ayhan: Sulh Ceza Hâkiminin Ceza Kararnamesi, B. 1, İstanbul 1966.
• ÖZBEK Veli Özer: TCK İzmir Şerhi Türk Ceza Kanununun Anlamı, C. 1, B. 4, Ankara 2010.
• PARLAR Ali – HATİPOĞLU Muzaffer: Açıklamalı Yeni İçtihatlarla 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, C. 1, B. 3, Ankara 2010.
• ŞAHİN Cumhur, “Ceza Muhakemesinde Uzlaşma”, in. Prof. Dr. Süleyman Arslan’a Armağan, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 1998, C. 6, S. 1-2, s. 221-297.
• TOROSLU Nevzat – TOROSLU Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, B. 24, Ankara 2018.
• YAŞAR Osman – GÖKCAN Hasan Tahsin – ARTUÇ Mustafa: Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. 2, B. 2, Ankara 2014.
• YENİSEY Feridun, “Ceza Muhakemesi Süjelerinin İradelerinin Ceza Muhakemesinin Yürüyüşüne Etkisi Sorunu”, in. Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y. 2013, C. 19, S. 2, s. 453-470.
• YOKUŞ SEVÜK Handan, “Çocuk Yargılamasında Ön Ödeme ve Sulh Ceza Hakiminin Ceza Kararnamesi”, in. TBBD., S. 52, Y. 2004, s.66-88.
• YURTCAN Erdener, “İçtihadı Birleştirme Kararı Dolayısıyla Önödeme Üzerine Düşünceler”, in. YD., C. 10, S. 3, Y. 1984, s. 230-234. (İçtihadı Birleştirme)
• YURTCAN Erdener, “Önödeme ve Sulh Yargıcının Ceza Kararnamesi Yolları Aynı Konuda Peşpeşe Uygulama Alanı Bulabilir mi?”, in. CHKD., C. 1, S. 1, Y. 1978, s. 46-48. (Önödeme)