A New Type of Company: Limited Liability Company with an Assets Lock

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 2, 333 - 359, 26.05.2021

Murat Can Atakan

https://doi.org/10.33629/auhfd.910409

Öz

According to the principles of corporation law prevailing in continental Europe, for the existence of a company; contract, person, capital, common purpose and joint effort elements must be present together. The assets that can be brought to the company as capital have been determined by the legislator. Asset elements within the capital may change by increasing or decreasing over time. The substantial decrease in the assets in question puts the future of the company in jeopardy. The mismanagement style seen especially in family businesses and generally observed after the third generation causes the company to lose and to put the assets for sale to compensate for these losses.
The "Verantwortungseigentum Foundation" (Stiftung Verantwortungseigentum), founded by German lawyers, economists and business people, has proposed "Limited Liability Company with an Assets Lock" (Die GmbH in Verantwortungseigentum or Die Gesellschaft mit gebundenem Vermögen) as a new type of company in order to prevent the loss of assets in companies and to ensure the continuity of companies, especially family companies, for generations.
According to this new company type, which developed by the foundation, the assets reserved for the limited company will not be subject to savings transactions, thus the sale of the company's assets will be prevented and it will be ensured to continue for generations. In other words, this draft has tried to prevent the shareholders from benefiting themselves by selling the company assets and causing the company to disappear.
On the one hand, there are restrictions imposed to ensure the continuity of companies, on the other hand, all shareholders' dividends, their rights to participate in the management and / or the general assembly are protected so that the rights of the shareholders, especially the inheritors, are not lost. The proposal brought in this aspect is almost an intermediate form between the foundation and the capital company.
This new type of company, proposed by the foundation, came to the German Parliament with important discussions. In our study, the aforementioned proposal was examined in the light of company law principles and our views on the draft were tried to be explained in terms of both Turkish Law and German Law.

Anahtar Kelimeler

Limited Liability Company with an Asset Lock, Limited Liability Company with Affiliated Assets, Interdicted Limited Liability Company, Restricted Limited Liability Company, New Limited Liability Company

Yeni Bir Şirket Türü: Bağlı Malvarlığına Sahip Limited Şirket

Öz

Kara Avrupası’na hakim olan şirkeler hukuku ilkelerine göre, bir şirketten söz edebilmek için; sözleşme, kişi, sermaye, ortak amaç ve ortak çaba unsurlarının bir arada bulunması gerekir. Şirkete nelerin sermaye olarak getirilebileceği kanun koyucu tarafından belirlenmiştir. Sermaye içerisinde yer alan malvarlığı unsurları zamanla artarak ya da azalarak değişkenlik gösterebilmektedir. Söz konusu malvarlığı unsurlarının önemli ölçüde azalması, şirketin geleceğini de tehlikeye düşürmektedir. Özellikle aile şirketlerinde görülen ve genellikle üçüncü nesilden sonra gözlemlenen kötü yönetim şekli, şirketin zarar etmesine ve bu zararların telafisi için öncelikle ve hızlı bir şekilde malvarlığı unsurlarının satışa çıkarılmasına yol açmaktadır.
Alman hukukçu, ekonomist ve iş insanlarının kurucusu olduğu “Verantwortungseigentum Vakfı” (Stiftung Verantwortungseigentum), şirketlerdeki malvarlığı unsurları kayıplarının önüne geçebilmek ve başta aile şirketleri olmak üzere, şirketlerin nesiller boyunca devamlılığını sağlayabilmek adına yeni bir şirket türü olarak “Bağlı Malvarlığına Sahip Limited Şirket” (Die GmbH in Verantwortungseigentum ya da diğer adıyla Die Gesellschaft mit gebundenem Vermögen) fikrini ortaya atmışlardır.
Vakıf tarafından önerilen bu yeni şirket türüne göre, limited şirkete özgülenen malvarlıkları tasarruf işlemlerine konu olamayacak, bu sayede şirket malvarlıklarının satışı engellenerek nesiller boyunca devam etmesi sağlanacaktır. Bir başka deyişle pay sahiplerinin malvarlığı değerlerini satarak kendilerine fayda sağlayıp şirketin yok olmasına sebep olmaları engellenmeye çalışılmıştır.
Bir yanda şirketlerin devamlılığını sağlayabilmek adına getirilen sınırlamalar söz konusuyken, diğer tarafta başta mirasçılar olmak üzere pay sahiplerinin haklarına halel gelmemesi adına, tüm pay sahiplerinin kar payı, yönetim ve/veya genel kurula katılma hakları koruma altına alınmıştır. Bu yönüyle getirilen öneri, adeta vakıf ile sermaye şirketi arasındaki ara bir form niteliğindedir.
Vakfın önerisi olan bu yeni şirket türü, büyük tartışmalar eşliğinde Alman Parlamentosu’na gelmiştir. Çalışmamızda söz konusu öneri şirketler hukuku prensipleri temelinde ele alınmış ve gerek Türk Hukuku gerekse Alman Hukuku bakımından tasarıya ilişkin görüşlerimiz açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Malvarlığı Sorumluluğu Olan Limited Şirket, Bağlı Malvarlığına Sahip Limited Şirket, Kısıtlı Limited Şirket, Sınırlı Limited Şirket, Yeni Limited Şirket

Kaynakça

• Altmeppen, Holger / Roth, Günter, Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung (GmbHG) Kommentar, 9.Bası, Münih 2019. (Kısaca: Yazar içinde: Altmeppen/Roth (GmbHG) Kommentar)
• Arnold, Arnd / Burgard, Ulrich / Roth, Gregor / Weitemeyer, Birgit, Die GmbH im Verantwortungseigentum – eine Kritik, NZG 2020.
• Arnold, Nikolaus, Kommentar zum Privatstiftungsgesetz, 3. Bası, Viyana 2013.
• Baumbach, Adolf / Hueck, Alfred, Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung: GmbHG, 22.Bası 2019. (Kısaca: Yazar içinde: Baumbach/Hueck)
• Bayer, Bernhard, Sukzession und Freiheit, Historische Voraussetzungen der rechtstheoretischen und rechtsphilosophischen Auseinandersetzungen um das Institut der Familienfideikommisse im 18. und 19. Jahrhundert, Duncker & Humblot 1998.
• Becker, Birgid, Gesellschaft für Verantwortungseigentum. Neue Rechtsform für Unternehmen gefordert, Deutschlandfunk 5. Ekim 2020. https://www.deutschlandfunk.de/gesellschaft-fuer-verantwortungseigentum-neue-rechtsform.3669.de.html?dram:article_id=485264
• Beck'scher Online-Kommentar, Versiyon 53, Tarih: 1.2.2020. (Kısaca: Yazar içinde: BeckOK BGB)
• Berthold, Norbert / Kullas, Matthias / Neumann, Michael, Wirtschaftswissenschaftliche Beiträge (99) 2007, http://hdl.handle.net/10419/22339.
• Bork, Reinhard / Schäfer, Carsten, GmbHG Kommentar, 4. Bası, RWS 2019. (Kısaca: Yazar içinde: Bork/Schäfer GmbHG Kommentar).
• Burgard, Ulrich, Foundation Governance, ZStV 2015, s.1-9.
• Doralt, Peter, Die Österreichische Privatstiftung, ZGR 1996.
• Dutta, Anatol, Von der pia causa zur privatnützigen Vermögensbindung, Funktionen der Stiftung in den heutigen Privatrechtskodifikationen, Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht (RabelsZ), 77 (2013), s.828-842.
• Eckert, Roswitha, Der Kampf um die Familienkommisse in Deutschland, Peter Lang 1992.
• Fleischer, Holger, Corporate Purpose: Ein Management-Konzept und seine gesellschaftsrechtlichen Implikationen, ZIP 2021.
• Grunewald, Barbara / Hennrichs, Joachim, Die GmbH in Verantwortungseigentum, wäre das ein Fortschritt?, NZG 2020.
• Habersack, Mathias, Corporate Purpose, Festschrift für Christine Windbichler zum 70. Geburtstag, Berlin 2021. (Kısaca: FS Windbichler)
• Habersack, Mathias, Gesellschaft mit beschränkter Haftung in Verantwortungseigentum – ein Fremdkörper im Recht der Körperschaften, GmbHR 2020, s.992-997. (Kısaca: GmbHR 2020)
• Hennerkes, Brun-Hagen / Kirchdörfer, Rainer, Die Familie und ihr Unternehmen: Strategie, Liquidität, Kontrolle, Campus Verlag 2015.
• Holler, Lorenz, Das Recht der Familienunternehmen und ihre Besonderheiten in der Rechtsanwendung und -gestaltung – Teil II: Vom Familienverband der Gesellschafter zum besonderen Gesellschaftszweck der Familiengesellschaft als Geschäftsgrundlage und Wesensmerkmal des Familienunternehmens, Deutsches Steuerrecht (DStR) 2019.
• Hüttemann, Rainer / Rawert, Peter / Weitemeyer, Birgit, Zauberwort „Verantwortungseigentum“, FAZ, Haber Tarihi: 6.10.2020, s.16, erişim adresi: https://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/das-zauberwort-heisst-verantwortungseigentum-16936694.html
• Kayar, İsmail, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Hukuku, Ankara 2018. (Kısaca: Ticaret Hukuku)
• Kayar, İsmail, Anonim Ortaklıkta Mali Durumun Bozulması ve Alınacak Tedbirler, Konya 1997. (Kısaca: Mali Durumun Bozulması).
• Kölner Kommentar zum Aktiengesetz, 3.Bası, Köln 2010. (Kısaca: Yazar içinde: KölnKommAktG)
• Lutter, Marcus / Hommelhoff, Peter, GmbH‐Gesetz Kommentar, 20. Bası 2020. (Kısaca: Yazar içinde: Lutter/Hommelhoff GmbHG).
• Michalski, Lutz / Heidinger, Andreas / Leible, Stefan / Schmidt, Jessica, GmbH-Gesetz, 3. Bası, C.H.Beck 2017. (Kısaca: Yazar içinde: Michalski/Heidinger/Leible/Schmidt GmbHG).
• Mittelsten Scheid, Jörg, In Generationen denken – die drei Stadien eines Familienunternehmens içinde: Familienunternehmen im Fokus von Wirtschaft und Wissenschaft Festschrift für M. Binz zum 65. Geburtstag, C.H. Beck 2014.
• Möslein, Florian / Mittwoch, Anne-Christin, Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht (RabelsZ) (80) 2016, s.399-434. (Kısaca: RabelsZ)
• Möslein, Florian / Mittwoch, Anne-Christin, Welche Rechtsform für verantwortliches Unternehmertum?, FAZ, Haber Tarihi: 8.12.2020 (erişim adresi: https://www.faz.net/einspruch/welche-rechtsform-fuer-verantwortliches-unternehmertum-17090351.html (Kısaca: FAZ).
• Münchener Kommentar GmbHG, 3.Bası, Münih 2019. (Kısaca: Yazar içinde: MüKoGmbHG)
• Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB, 8. Bası, Münih 2018. (Kısaca: Yazar içinde: MüKoBGB)
• Rawert, Peter, Die Stiftung als Familiengesellschaft (?), Zeitschrift für Unternehmens- und Gesellschaftsrecht (ZGR) 2018, s.835-866.
• Reiff, Marvin, Entwurf eines Gesetzes für die GmbH in Verantwortungseigentum (VE-GmbH) vorgelegt, ZIP 2020.
• Roth, Gregor, Verbandszweck und Gläubigerschutz, Springer 2020.
• Sanders, Anne / Dauner-Lieb, Barbara / von Freeden, Arne / Kempny, Simon / Möslein, Florian / Veil, Rüdiger, Entwurf eines Gesetzes für die Gesellschaft mit beschränkter Haftung in Verantwortungseigentum, https://stiftung-verantwortungseigentum.de/.
• Sanders, Anne, Eine Gesellschaft in Verantwortungseigentum im GmbHG, ZRP 2020, 140-143.
• Sanders/Hoon, „Eigentum triff Verantwortung“, FAZ, Haber Tarihi: 5.2.2020, online erişim: https://www.faz.net/einspruch/einspruch-exklusiv-eigentum-trifft-verantwortung16618406.html?GEPC=s3&premium =0x1f4088ef537700f9ac1352430ef1d4e8
• Scherer, Stephan / Blanc, Michael / Groth, Torsten / Kormann, Hermut / Wimmer, Rudolf, Familienunternehmen, 2. Bası, Fachmedien Recht und Wirtschaft 2012.
• Schmidt, Karsten, Gesellschaftsrecht, 4. Bası, Köln 2002.
• Schmidt-Schmiedebach, Bodo, Stiftung und Governance Kodex, Springer 2015.
• Thomsen, Steen, The Danish Industrial Foundations, Djoef Publishing 2017.
• von Staudinger, Julius, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Sellier / de Gruyter 2017. (Yazar içinde: Staudinger BGB)