Osmanlı Devleti’nden Erken Cumhuriyet Dönemine Kadın Ticaretinin Engellenmesi Yolunda Yapılan Girişimler

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 4, 1479 - 1504, 05.01.2022

Belkıs Konan

https://doi.org/10.33629/auhfd.1016522

Öz

Bu makalede, Osmanlı Devleti’nden itibaren Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar olan süreçte beyaz kadın ticaretini önleme konusunda alınan önlemler hukuk tarihi çerçevesinde araştırılmıştır. İnsan ticaretinin bir uzantısı olan beyaz kadın ticareti 20. yüzyılın başından itibaren uluslararası platformda düzenlemelere konu olmuşsa da tarihi kökenleri çok daha eskilere, 15. yüzyıla kadar gider. Araştırmamızda, ilk olarak insan ticareti ve beyaz kadın ticareti kavramları açıklanmış, ardından bu konuda Osmanlı Devleti’nde kölelik ve beyaz kadın ticareti konuları ele alınarak 19. yüzyıldan itibaren devletin bu konuya bakışı ve köleliğin kaldırılması, insan ticaretinin yasaklanması için yaptığı çalışmalara yer verilmiştir. Daha sonra, Osmanlı Devleti’nin, 18 Mayıs 1904 tarihli Beyaz Kadın Ticaretinin Engellenmesi Sözleşmesi, 4 Mayıs 1910 tarihli Beyaz Kadın Ticaretinin Engellenmesi Sözleşmesi ve 1921 yılında Kadın ve Çocuk Ticaretinin Yasaklanmasına Dair Sözleşmelere yaklaşımı değerlendirilmiştir. Çalışmamızın son bölümünde ise Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye’nin bu konuda yapılan milletlerarası anlaşmalara katılımı konusu ele alınmış ve 1904, 1910 ve 1921 tarihli Antlaşmaların Lozan Antlaşması’nın 100. maddesi çerçevesinde sürdürülebilirliği konusu tartışılmıştır. Erken Cumhuriyet Dönemi’nde imzalanan diğer antlaşmalar da göz önünde bulundurularak, Osmanlı Devleti’nin son döneminden Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar olan süreçte kadın ticaretinin engellenmesi konusunda yapılan çalışmaların bir portresi çıkarılmıştır. Beyaz kadın ticaretinin engellenmesi konusundaki önlemler, Osmanlı ve Cumhuriyet arşivinden seçilen bazı belgeler ışığında somut şekilde gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Hukuk Tarihi, insan Ticareti, köle, Lozan, Kadın Ticareti

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK’ın ARDEB-1001 Programı çerçevesinde yürütülmekte olan 220K076 numaralı proje kapsamında da desteklenmektedir

Proje Numarası

ARDEB-1001 Programı çerçevesinde yürütülmekte olan 220K076 numaralı projesi

Attempts Made to Prevent Trafficking in Women from the Ottoman Empire to the Early Republican Period

Öz

In this article, the measures taken to prevent the trafficking of white
women in the period from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey were
investigated within the framework of the history of law. Although trafficking
in white women, which is an extension of human trafficking, has been the
subject of international regulations since the beginning of the 20th century, its
historical roots go back to the 15th century. In our research, firstly, the
concepts of human trafficking and white women's trafficking were explained,
then the subjects of slavery and white women's trafficking in the Ottoman
Empire were discussed, and the state's view on this issue and the abolition of
slavery and the prohibition of human trafficking were included. Then, the
approach of the Ottoman State to the Convention on the Prevention of
Trafficking in White Women of May 18, 1904, the Convention for the
Prevention of Trafficking in White Women of May 4, 1910, and the
Conventions on the Prohibition of Trafficking in Women and Children in
1921 were evaluated. In the last part of our study, after the proclamation of
the Republic, the issue of Turkey's participation in international agreements
on this issue was discussed and the sustainability of the 1904, 1910 and 1921
agreements within the framework of Article 100 of the Lausanne Treaty was
discussed. Considering the other treaties signed in the early Republican
period, a portrait of the efforts made to prevent trafficking in women from the
last period of the Ottoman Empire to the first years of the Republic was drawn.
has been studied.

Anahtar Kelimeler

Turkish law history, Human trafficking, Slave, Lausanne, Women traficking.

Proje Numarası

ARDEB-1001 Programı çerçevesinde yürütülmekte olan 220K076 numaralı projesi

Kaynakça

• Akgün, E. (2016). Modern Kölelik İnsan Ticareti ve Rakamlarla Türkiye Gerçeği. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22 (1).
• Akgündüz, A. (1995). İslam Hukukunda Kölelik-Cariyelik Müessesesi ve Osmanlı’da Harem (2. bs). İstanbul: Osmanlı Araştırma Vakfı Yayınları.
• Akyılmaz, G. (2004). Osmanlı Hukukunda Sona Ermesi İle İlgili Düzenlemeler ve Tanzimat Fermanının İlanından Sonra Kölelik Müessesesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, IX (1-2).
• Bagatur, S. (2011). Osmanlı’da Kölelik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı.
• Bozkurt, G. (1983). Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 38 (1-4).
• Bozkurt, G. (1994). Osmanlı Devleti’nde Köle Ticaretinin Önlenmesi İçin Yapılan Çalışmalar, XI. Türk Tarih Kongresinden Ayrı Basım.
• Cin, H. ve Akyılmaz, G. (2011). Türk Hukuk Tarihi (4. bs.). Ankara: Sayram Yayınları.
• Coşkun, E. (2018). İnsan/Kadın Ticareti ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması, Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi. Ankara: CEİD Yayınları.
• Çetin, A. (2004). İnsan Ticareti Suçu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53 (4).
• Değirmenci, O. (2006). Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda İnsan Ticareti Suçu, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 67.
• Dönmezer, S. (1983). Ceza Hukuku Özel Kısım, Genel Adap ve Aile Düzenine Karşı Cürümler. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Engin, N. (2002). Osmanlılarda Kölelik, TDV İslam Ansiklopedisi (C. 26), Ankara: TDV Yayınları.
• Erdal, H. (2008). Organize Bir Suç Türü Olarak İnsan Ticareti ve Türkiye Örneği. Polis Bilimleri Dergisi, 10 (2).
• Erdönmez, C. (2014). Tanzimat Döneminde Kıbrıs’ta Azat Edilmiş Kölelerin Hukuki ve Sosyal Ekonomik Durumları. Belleten Dergisi, 282.
• Fendoğlu, H. T. (1996). İslâm ve Osmanlı Hukukunda Kölelik ve Cariyelik, İstanbul: Beyan Yayınları.
• Hamidullah M. ve Aydın M. A. (2002). Köle, TDV İslam Ansiklopedisi (C. 26), Ankara: TDV Yayınları.
• http://www.altayli.net/osmanli-devletinin-son-doneminde-fuhus-ve-frengi-ile-mucadele.html
• Kızılsümer, D. (2007). İnsan Ticareti ile Mücadele: Uluslararası Belgeler ve Türkiye’nin Çabaları, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (1).
• Korkut, L. (2006). Dünya’da ve Türkiye’de İnsan Ticareti ile Mücadele. Hukuk Gündemi Dergisi, Eylül Ekim Kasım 2006/6.
• (http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/hgdmakale/2006-3/7.pdf ankarabarosu.org.tr)( s. 28-29)
• Miko, F.T. (2004). Trafficking in Women and Children: The U.S. and International Response. CRS Report for Congress. Retrieved June 7, 2006, Erişim için: http://fpc.state.gov/documents/ organization/31990.pdf
• Renk, B ve Demir, O, Ö. (2011). İnsan Ticareti ve Yasal Düzenlemeler: Eski Sorunlar, Yeni Çözümler. Polis Bilimleri Dergisi, 13 (1).
• Sever, M. (2018). Sex Trafficking in Turkey: A Critical Examination of the National Responses to the Problem. A Journal of Social Work, 2 (2).
• Taşbaş, E. (2018). Osmanlı Devleti’nin Ortadoğu’da Köle Ticaretini Engelleme Çalışmalar. Akademik İncelemeler Dergisi, 13 (2).
• Tepecik, F. (2013). İnsan Ticaretinin Ekonomik ve Hukuki Boyutları, Economic and Legal Aspects of Trafficking in Human Beings International Conference on Eurasian Economies 17-18 Eylül 2013, ed. Selahattin Sarı, Alp H. Genver ve İlyas Sözen, ss. 915-923.
• Üçok, C., Mumcu, A., Bozkurt, G. (2018). Türk Hukuk Tarihi (20. bs.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Yakut, K. ve Yetkin, A. (2011). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Toplumsal Ahlak Bunalımı: Fuhuş Meselesi. Kebikeç Dergisi, 31.