The Problem of Whether Construction Contracts in Return for Land Shares Can Be Considered a Consumer Transaction

Yıl 2022, Cilt: 71 Sayı: 3, 1165 - 1181, 20.10.2022

Abdulkerim Yıldırım

https://doi.org/10.33629/auhfd.1182025

Öz

The Supreme Court does not accept the construction contracts in return
for land share, which is formed by the land-owner and the contractor, as a
consumer transaction and decides that the disputes arising from these
contracts do not fall under the jurisdiction of the consumer court. According
to the Court, the aim pursued by the land-owner is not to acquire a house for
use, but to evaluate the land. Seeing such contracts outside the consumer
transaction is not in accordance with the definition of consumer transaction in
TKHK. The judge must evaluate the situation according to each case. There
is no doubt that the contractor acts for commercial/professional purposes in
these contracts. However, it is possible to refer a consumer transaction if the
land-owner has become a party to the contract to acquire a residential/holiday
real-estate for the use of himself or his relatives. It is inconsistent with the
purpose of TKHK to distinguish between someone who acquires immovable
for residential/holiday purposes for use by paying the price to the contractor,
and someone who gives his land and wants to acquire a residential/holiday
immovable in order to use it. In both cases, the parties against the contractor
deserve equal protection.

Anahtar Kelimeler

Construction Contract in Return for Land Share, Consumer Protection Law, Consumer, Consumer Transaction, Residential or Vacation Immovable.

Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Tüketici İşlemi Sayılıp Sayılamayacağı Sorunu

Öz

Bir tarafını arsa sahibinin diğer tarafını ise yüklenicinin oluşturduğu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerini Yargıtay tüketici işlemi olarak kabul etmemekte ve bu sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların tüketici mahkemesinin görev alanına girmediğine karar vermektedir. Yüksek Mahkeme’ye göre; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi tarafından güdülen gaye, kullanmak için konut edinmek değil arsasını değerlendirmektir. Peşin bir kabulle bu tür sözleşmeleri tüketici işlemi dışında görmek 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)’daki tüketici işlemi tanımına uygun değildir. Her somut olayda durumun hâkim tarafından incelenmesi gerekir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenicinin, ticari veya mesleki amaçlarla hareket ettiğinde kuşku yoktur. Sözleşmenin karşı tarafını oluşturan iş sahibi, somut olayda, arsanın devri karşılığında kendisinin veya yakınlarının kullanımı için konut veya tatil amaçlı taşınmaz edinmek amacıyla sözleşmeye taraf olmuşsa (yani ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket etmişse) tüketici işleminden bahsetmek mümkün olur. Bu noktada, yükleniciye bedelini ödeyerek kullanmak amacıyla konut veya tatil amaçlı taşınmaz mal edinen biri ile arsasını vererek yine kullanmak amacıyla konut veya tatil amaçlı taşınmaz edinmek isteyen biri arasında ayrım yapmak TKHK’nın amacına aykırıdır. Zira her iki durumda da yüklenici karşısındaki kişiler, eşit şekilde korunmaya layıktır.

Anahtar Kelimeler

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Tüketici, Tüketici İşlemi, Konut veya tatil amaçlı taşınmaz

Kaynakça

• Akipek, Şebnem, Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Seçkin Yayınları, Ankara 1999.
• Aydoğdu, Murat/Kahveci, Nalan, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, B.2, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• Bahtiyar, Mehmet/Biçer, Levent, “Adi İş/Ticari İş/Tüketici İşlemi Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı, 22, 3, 2016, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, s. 395-436.
• Çabri, Sezer, 6502 Sayılı Kanun’a Göre Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• Doğar, Mehmet, “Karma Kullanım Amaçlı Bir Konut Satışı Açısından TKHK Hükümlerinin Uygulanması Sorunu”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 6, 2021/1, s. 305-326.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, B. 2, Yetkin Yayınları, Ankara 2015.
• Erman, Hasan, Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, B. 3, Der Yayınları, İstanbul 2010.
• Gümüş, Mustafa Alper, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Cilt I (Madde 1- 46), Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• Kadıoğlu, Kâmil, “4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da 4822 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklikler Hakkında İnceleme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 55, 2004, s. 295-316.
• Kahraman, Zafer, “Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Arsa Sahibinin Sözleşmeden Dönmesi Halinde Yükleniciden Arsa Payı Satın Almış Olan Üçüncü Kişilerin Hukukî Durumu”, Prof. Dr. Hasan Erman’a Armağan, Der Yayınları, İstanbul 2015, s. 425-457.
• Kara, İlhan, Yeni Kanuna Göre Tüketici Hukuku, Engin Yayınevi, Ankara 2015. Kuntalp, Erden, “Finansal Kiralama Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Tüketim ve Yatırım Malı Ayırımı”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1998, s. 287-311.
• Ozanoğlu, Hasan S., “Tüketici Sözleşmeleri Kavramı (Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Maddi Anlamda Uygulanma Alanı)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 50 (1), 2001, s. 55-89.
• Öz, Turgut, “Konut ve Tatil Amaçlı Taşınmaz Mal Satışından Doğan Sorunlar”, Fasikül Hukuk Dergisi, Jurix, 29, Nisan 2012, s. 6-11.
• Özçelik, Ş. Barış, “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taşınmazlarda Ayıptan Sorumluluk”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64 (4), 2015, s. 1161-1188.
• Özdamar, Naci, “4822 Sayılı Yasa ile Değişik 4077 Sayılı Yasa’da Tanımlanan Konut Nedir?”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 55, 2004, s. 317-331.
• Uzun Kazmacı, Özge/Hamamcıoğlu, Esra, “Tüketici İşlemi Açısından Konut Alımlarında Yatırım Amacının Değerlendirilmesi”, KHAS Hukuk Bülteni, 10 Aralık 2021. (https://hukukbulteni.khas.edu.tr/bulten/61), (E.T. 27.04.2022).
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, B. 14, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.