İŞLETME HAKKI DEVİR SÖZLEŞMELERİNDEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARIN YARGISAL ÇÖZÜMÜNE İLİŞKİN ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2022, Cilt: 71 Sayı: 4, 1653 - 1690, 19.12.2022

M. Ayhan Tekinsoy Mustafa Bayram Mısır

https://doi.org/10.33629/auhfd.1112834

Cited By: 1

Öz

Bu makalede işletme hakkı devir sözleşmelerinin (İHDS) hukuki mahiyeti özel hukuk ve kamu hukuku ayrımını öne çıkarmayan disiplinlerarası bir bakış içinde tartışılıyor. İHDS’nin pozitif hukukumuzda aldığı biçim ve yüksek yargı kararlarına da konu olan uygulama sorunları, eleştirel perspektiften ele alınıyor. İHDS, kamusal niteliği özel hukuk yargısal rejimi içinde de gözetilmesi gereken, kamu hizmetinin özel hukuk kişilerine gördürülmesi için yapılan kendine özgü bir sözleşmedir. İHDS’den doğan uyuşmazlıklarda verilen yüksek yargı kararları özel hukuk ve kamu hukuku ayrımını öne çıkarmayan disiplinlerarası bir bakış içinde değerlendirildiğinde, İHDS’yi benzeri sözleşmelerden ayıran unsurların, kamusallık, sürelilik, kamu mallarının devredilmemesi ve kamu gücü ayrıcalıklarının devredilmemesi olduğu sonucuna varılmaktadır. Makalenin son bölümünde bu unsurlar gözetilerek Yargıtay kararları tartışılmaktadır. İHDS’lerden kaynaklanan uyuşmazlıkların adli yargıda görülmesi, bu sözleşmelerin bir kamu hizmetinin yürütülmesine ilişkin olduğu gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. Kamu hizmetlerinin özel kişilere rekabet halinde gördürülmesinin tercih edilmesi, bir kamu hizmetleri piyasasının oluşmasına yol açmıştır. Bu çerçevede hem sözleşme ilişkisini hem de kamu hizmeti ilkelerini dikkate alan bir yaklaşım geliştirilerek İHDS’lerin yorumlanması gerekir. Bu hukuki yorumda sözleşmelerin, kamu hizmetlerinin gördürüldüğü kamu tarafından denetlenen ve düzenlenen piyasalardaki, özellikle enerji piyasasındaki, aktörler arasında yapıldığının ve kamusallığın kamu hizmeti piyasalarının temel bir unsuru olduğunun gözetilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

İşletme hakkı devir sözleşmesi, kamu hizmeti, özel hukuk kamu hukuku ayrımı, yargısal denetim, kamu hizmetleri piyasası

A CRITICAL APPROACH TO THE LEGAL RESOLUTION OF DISPUTES ARISING FROM TRANSFER OF OPERATING RIGHTS AGREEMENTS

Öz

In this article, the legal nature of the transfer of operating rights agreements (TOOR) is discussed in an interdisciplinary perspective that does not emphasize the distinction between private law and public law. The form of TOOR in our positive (written) law and the problems of its implementation, which are also the subject of high judicial courts decisions, are discussed from a critical perspective. TOOR, is a unique contract made for the execution of public service by private legal persons, whose public nature should also be considered within the private law judicial regime. When the high court decisions in disputes arising from TOOR are evaluated in an interdisciplinary perspective that does not emphasize the distinction between private law and public law, it is concluded that the elements that distinguish TOOR from similar contracts are public nature, temporality, non-transfer of public property and non-transfer of public power privileges. In the last part of the article, Yargıtay’s decisions are discussed by considering these factors. The fact that the disputes arising from the TOOR are heard by the ordinary courts does not eliminate the fact that these contracts are related to the execution of a public service. The preference for public services to be performed by private individuals in competition has led to the formation of a public services market. In this framework, an approach that takes into account both the contractual relationship and the principles of public service should be developed and the TOOR's should be interpreted in this contex. In this legal interpretation, it should be taken into account that the contracts are made between actors in the publicly supervised and regulated markets where public services are provided, especially in the energy market, and that public nature is a fundamental element of public service markets.

Anahtar Kelimeler

Transfer of operating rights agreements, public service, distinction between private law and public law, judicial review, public services market

Kaynakça

• Akın, Ümit : “Elektrik Üretim İletim ve Dağıtım Tesislerinin İşletme Hakkının Devri ve İşletme Hakkı Devir Sözleşmeleri”, Danıştay Dergisi Yıl:30, Sayı 102: 29-46.
• Akyılmaz, Bahtiyar / Sezginer, Murat / Kaya, Cemil : Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, 14. Baskı, Ankara, 2021.
• Ayanoğlu, Taner : “İşletme Hakkı Devir Sözleşmeleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt LXV, Sayı 1: 3-38.
• Duguit, Leon : Kamu Hukuku Dersleri, çev. Süheyp Derbil, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1954.
• Duran, Lütfi : İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1982.
• Gözler, Kemal : İdare Hukuku Cilt II, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 3. Baskı, Bursa, 2019.
• Günday, Metin : İdare Hukuku, İmaj yayınevi, 10. Baskı, Ankara, 2011.
• Hirsch, Joachim : Materyalist Devlet Teorisi, çev. Levent Bakaç, Alan Yayınları, İstanbul, 2011.
• Jessop, Bob : Kapitalist Devletin Geleceği, çev. Ahmet Özcan, Epos Yayınları, Ankara, 2009.
• Karahanoğulları, Onur : Kamu Hizmeti (Kavram ve Hukuksal Rejim), Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2004.
• Mısır, Mustafa Bayram : Kapitalist Devlet, Edebi Şeyler Yayınevi, İstanbul, 2020.
• Talat Aslan, Nagehan : “Yönetimin Yeni Yapı Taşları Bağımsız İdari Otoriteler: ‘Yavru Leviathanlara Doğru’”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı 59 (2010/2): 25-49.
• Tekinsoy, M. Ayhan : “İdari Sözleşme Rejiminin Temel Özellikleri”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2002.
• Tekinsoy, M. Ayhan : “Bağımsız İdari Otoriteler ve Regülasyon Anlayışı – Tartışmalar, Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 65, Sayı 2:119-134.
• Ulusoy, Ali D. : Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 2020.