İSTİSNAİ VE İKİNCİL BİR VASİYET TÜRÜ: SÖZLÜ VASİYETNAME

Yıl 2022, Cilt: 71 Sayı: 4, 1559 - 1587, 19.12.2022

Arif Barış Özbilen

https://doi.org/10.33629/auhfd.1188906

Öz

Sözlü vasiyetname, Türk-İsviçre hukukunda istisnai ve ikincil (tâli) bir vasiyet türü olarak kabul edilmektedir. Türk Medenî Kanununun 539. maddesi, mirasbırakanın; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar nedeniyle resmî ya da el yazılı vasiyetname yapamadığı hallerde, son arzularını sözlü vasiyet yoluyla açıklayabileceğini öngörmektedir. Vasiyetçi, olağanüstü bir durum içinde bulunmakla birlikte, onun son arzularını diğer vasiyet türlerinden herhangi biri ile de ortaya koyma imkânı varsa, sözlü vasiyette bulunamaz. Sözlü vasiyetin istisnai ve ikincil bir vasiyet türü olması, onun hükmünün de diğer vasiyet türlerinden farklı olarak belirli bir zaman dilimi ile sınırlandırılmasını zorunlu kılmaktadır. Mirasbırakanın tanıklara sözlü olarak açıkladığı son arzuların herhangi bir değişikliğe uğramadan hukukî sonuç doğurmasının sağlanabilmesi için kanun koyucu, bu vasiyet türünün geçerliliğini sıkı koşullara tâbi tutmuştur. Bu çalışmada temel olarak, sözlü vasiyetin şekil bakımından geçerli sayılabilmesi için gereken koşulların ortaya konulmasının yanı sıra; sözlü vasiyetin tanıklara açıklanması, tanıklar tarafından belge haline getirilmesi ve yine tanıklarca resmî makamlara teslim edilmesi gibi aşamalarda karşılaşılabilen hukukî meselelerin Yargıtay ve İsviçre Federal Mahkemesi kararları ışığında ele alınması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sözlü vasiyetname, Olağanüstü durumlar, Son arzuların belgelenmesi, Tanıklar, Türk Medenî Kanunu m. 539

Kaynakça

• Abt, Daniel. Die Ungültigkeitsklage im schweizerischen Erbrecht: unter besonderer Berücksichtigung von Zuwendungen an Vertrauenspersonen. Basel: Helbing und Lichtenhahn, 2002.
• Breitschmid, Peter. “Art. 505-511 ZGB.” Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II (Art. 457-977 ZGB und Art. 1-61 SchIT ZGB), editörler: Thomas Geiser ve Stephan Wolf, 6. Aufl. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2019.
• Cotti, Fiorenzo et Evelyne Gygax. “Art. 457-640 CC.” Commentaire du droit des successions, Stämpflis Handkommentar, editörler: Antoine Eigenmann ve Nicolas Rouiller. Berne: Stämpfli Verlag, 2012.
• Çağlayan Aksoy, Pınar. “İsviçre Federal Mahkemesi'nin 11.12.2017 Tarihli Kararı Işığında Sözlü Vasiyetnamesinin Koşulları Hakkında Bir Değerlendirme.” Yargıtay Dergisi, C. 44, S. 4, 1623-1658. Ankara: 2018.
• Dunand, Jean-Philippe. “Le testament oral en droit suisse et dans l’ancien droit neuchâtelois.” Pour un droit pluriel: études offertes au Professeur Jean-François Perrin, 33-58. Bâle: Helbing et Lichtenhahn, 2002.
• Dural, Mustafa ve Turgut Öz. Türk Özel Hukuku, C. IV, Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2016.
• Escher, Arnold. “Art. 457–536 ZGB.” Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch (Zürcher Kommentar), III. Band: Erbrecht, 1. Abteilung: Die Erben, 3. Aufl. Zürich: 1959.
• Gençcan, Ömer Uğur. Miras Hukuku, 3. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Guinand, Jean, Martin Stettler et Audrey Leuba. Droit civil suisse, Droit des successions, 6e édition. Zürich: Schulthess Verlag, 2005.
• İmre, Zahit ve Hasan Erman. Miras Hukuku, 13. Basım. İstanbul: Der Yayınları, 2017.
• İnan, Ali Naim, Şeref Ertaş ve Hakan Albaş. İnan Türk Medeni Hukuku, Miras Hukuku, 9. Baskı. Ankara: Bilge Yayınevi, 2015.
• Kapancı, Kadir Berk. “İsviçre Federal Mahkemesi’nin Sözlü Vasiyetnameye İlişkin Bir Kararı (TF 5A_236/2017, ATF 143 III 640) Üzerine Kısa Bir Değerlendirme.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1, 913-930. İstanbul: 2021. Kılıçoğlu, Ahmet M.. Miras Hukuku, 11. Bası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Lenz, Martin. “Art. 498-511 ZGB.” Praxiskommentar, Erbrecht, editörler: Daniel Abt ve Thomas Weibel, 4. Auflage. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2019.
• Leuba, Audrey. “Art. 498-508 CC.” Commentaire Romand, Code Civil II, Art. 457-977 CC, Art. 1-61 Tit. Fin. CC, editörler: Pascal Pichonnaz, Bénédict Foëx ve Denis Piotet. Bâle: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2016.
• Leuba, Audrey. “Action en annulation d’un testament oral (art. 519 CC).” Successio, 128 vd., 2019. (Action en annulation)
• Öztan, Bilge. Miras Hukuku, 7. Bası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.
• Özuğur, Ali İhsan. Türk Medeni Kanunundan Önce ve Sonra Miras Hukuku, 4. Baskı, Cilt 1. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Piotet, Paul. “L’invalidité du testament oral qui n’est pas ou plus autorisé par la loi.” Piotet Paul, Contributions choisies : recueil offert par la Faculté de droit de l’Université de Lausanne à l’occasion de son 80ème anniversaire, 221 vd. Genève: Schulthess, 2004.
• Riemer, Hans Michael. “Das mündliche oder Nottestament gemäss Art. 506-508 ZGB.” Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht, 333 vd., 1976.
• Serozan, Rona ve Baki İlkay Engin. Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları, 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2018.
• Steinauer, Paul-Henri. Le droit des successions, 2e édition. Berne: Stämpfli Editions, 2015.
• Tuor, Peter. “Art. 457-536 ZGB.” Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Band III: Erbrecht, 1. Abt.: Die Erben. Bern: Stämpfli Verlag, 1964.
• Weimar, Peter. “Art. 457-516 ZGB.” Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Band III, Das Erbrecht. Bern: Stämpfli Verlag, 2009.
• Wolf, Stephan. “Die privatrechtliche Rechtsprechung des Bundesgerichts im Jahr 2017.” ZBJV, Band 154, 405-419. Bern: Stämpfli Verlag, 2018.
• Wolf, Stephan und Stephanie Hrubesch-Millauer. Grundriss des schweizerischen Erbrechts. Bern: Stämpfli Verlag, 2017.