ULUSLARARASI ADALET DİVANI’NIN NİKARAGUA–KOLOMBİYA KARARINDA DÜZ ESAS HATLAR HAKKINDAKİ TESPİTLERİNE İLİŞKİN BAZI GÖZLEMLER

Yıl 2023, Cilt: 72 Sayı: 1, 213 - 246, 28.03.2023

Uğur Bayıllıoğlu

https://doi.org/10.33629/auhfd.1183251

Öz

Uluslararası Adalet Divan’ı, Nikaragua ile Kolombiya arasındaki davada verdiği kararında, deniz hukukunun tartışmalı konularından biri olan düz esas hatlar hakkında önemli tespitler yapmıştır. Bu tespitler esas itibariyle önceki içtihatla ve doktrinle uyum arz etmektir. Bu bağlamda, BMDHS’nin düz esas hatlar üzerindeki dizaynı, makullük, istisnailik ve dar yorum üzerine bina edilmiştir. Böylece, çok özel bir coğrafyada, sınırlı bir uygulama alanına hasredilmiştir. Divan’ın ada dizisi şartı açısından zikrettiği 75 millik sayısal değerin, her coğrafya açısından geçerli olmadığı açıktır. Yine de Divan’ın vurgusuna mazhar olması önemlidir. Zira ileride devletlerce benimsenme ve normatif değer kazanma potansiyeline sahiptir. Yine esas hatların iç sınırı oluşturmaları nedeniyle deniz alanlarının yan ve dış sınırlarını etkileyecekleri açıktır. Bu etkiyi yapan aşırı iddia ve uygulamalara karşı diğer devletlerin itirazı da devletlerin düz esas hatların istisnailiği konusundaki normatif tutumunu göstermektedir. Keza her zaman itiraza maruz kalmayan ve insanlığın ortak mirası statüsündeki deniz alanlarına tecavüz eden aşırı düz esas hat iddiaları da geçerlilik taşımamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Esas hatlar, BMDHS’nin 7. maddesi, düz esas hattın uzunluğu, adalar, deniz alanları sınırlandırması

Kaynakça

• Acer, Yücel. Uluslararası Yargı Kararları Temelinde Ege ve Doğu Akdeniz’de Sınırlandırma Sorunları. İstanbul: SETA Kitapları, 2021.
• Alexander, Lewis M. “Baseline Delimitations and Maritime Boundaries”, Virginia Journal of International Law, C. 23, S. 4, 1983, 503–536.
• Bayıllıoğlu, Uğur. Uluslararası Hukuk Açısından Ege Karasuları Sınırlandırması. Ankara: Turhan Kitabevi, 2011.
• Bayıllıoğlu, Uğur. “Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkemesi’nin İnsanlığın Ortak Mirası ve Diğer Devletlerin Deniz Alanlarına Sağladığı Koruma: Ada Statüsünün Sınırlanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 130, 2017, 419–456.
• Bayıllıoğlu, Uğur. “Uluslararası Adalet Divanı’nın Kosta Rika–Nikaragua Kararında Adalar Hakkındaki Tespitlerine İlişkin Bazı Gözlemler”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2018, 94–137.
• Brown, E. D. The International Law of the Sea, Volume I, Introductory Manuel. Cornwall: Hartnolls Limited, 1994.
• Gündüz, Aslan. Milletlerarası Hukuk (Konu Anlatımı, Temel Belgeler, Örnek Kararlar). Günel, Reşat Volkan (Editör), İstanbul: Beta, 6. Baskı, 2003. Öktem, Emre. Uluslararası Teamül Hukuku. İstanbul: Beta, 2003.
• Özman, M. Aydoğan (Çeviren). Birleşmiş Milletler Üçüncü Deniz Hukuku Konferansı Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. İstanbul: İstanbul Deniz Ticaret Odası, 1984. Özman, Aydoğan. Deniz Hukuku I (Kaynaklar, Kişiler, Nesneler, Ulusal Deniz Alanları). Ankara: Turhan Kitabevi, 2006.
• Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk Dersleri, II. Kitap. Ankara: Turhan Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 7. Bası, 2003.
• Reisman, W. Michael and Westerman Gayl S. Straight Baselines in Maritime Boundary Delimitation. New York: St Martin’s Press, 1992.
• Schofield, Clive. “Departures from the Coast: Trends in the Application of Territorial Sea Baselines under the Law of the Sea Convention” The International Journal of Marine and Coastal Law, C. 27, S. 4, 2012, 723–732.
• Scovazzi, Tullio. “Problems Relating to the Drawing of Baselines to Close Shared Maritime Waters”, Selected Contemporary Issues in the Law of the Sea, R. Symmons, Clive (Editör), Leiden/Boston: Martinus Nijhoff Publishers, 2011, 15–29.
• Toluner, Sevin. Milletlerarası Hukuk Dersleri, Devletin Yetkisi (Yer ve Kişiler Bakımından Çevresi ve Niteliği). İstanbul: Beta, Dördüncü Bası, 1996.